9 maddelik anlaşma

1. 10 Kasım 2020 itibarıyla tam ateşkes sağlanacak. Azerbaycan ve Ermenistan, kontrol ettikleri poziyonlarda kalacak.
2. Ermeni işgali altındaki Ağdam rayonu ve Gazah bölgesi 20 Kasım’a kadar iade edilecek.
3. Dağlık Karabağ’ı Ermenistan’a bağlayan Laçin koridoru yolu boyunca Rusya’dan 1.960 asker, 90 zırhlı personel taşıyıcı, 380 araç ve özel teçhizattan oluşan barış gücü yerleştirilecek.
4. Rusya’ya ait barış gücü 5 yıl bölgede kalacak. Tarafların itirazı olmaması durumunda bu süre 5 yıl daha otomatik olarak uzayacak.
5. Karabağ bölgesinde ateşkesi denetlemek için bir barış koruma merkezi kurulacak.
6. Ermenistan, 15 Kasım 2020 tarihine kadar Kelbecer rayonunu, 1 Aralık 2020’ye kadar ise Laçin rayonunu Azerbaycan’a geri verecek. Şuşa şehrine girilmeksizin Ermenistan’ı Hankendi’ne bağlayan yeni bir karayolu inşa edilecek. Bu yolun denetiminden Rus barış gücü sorumlu olacak. Azerbaycan tarafı her iki yönde Laçin koridoru ile vatandaşların, araçların ve yüklerin geçişinin güvenliğini sağlayacak.
7. Göçmenler ve mülteciler, BM Mülteciler Yüksek Komiserliği gözetiminde Dağlık Karabağ’daki ve çevre reyonlardaki evlerine dönecek.
8. Savaş esirleri ve diğer tutukluların yanı sıra ölen askerlerin cenazeleri takas edilecek.
9. Bölgedeki tüm ekonomik faaliyetler ve ulaşım açılacak. Ermenistan toprakları üzerinden Azerbaycan ile Azerbaycan’a bağlı Nahçivan Özerk Cumhuriyeti arasında kara ulaşım yolu açılacak.

Anlaşma uyarınca Rus askerlerinin bölgeye taşınması için en az 22 uçuş gerçekleştirilecek. Halihazırda 12 uçak Ermenistan’ın başkenti Erivan’a indi.

UZLAŞMANIN SORU İŞARETLERİ

Anlaşma sayesinde Rusya, Azerbaycan topraklarına ilk kez asker konuşlandırma fırsatı yakalarken anlaşmada kafaları kurcalayan başka noktalar var. İşte bunlardan bazıları:

1) METİNDE TÜRKİYE NİYE YOK?

Anlaşma metninde Karabağ ihtilaf bölgesinde tüm barış gücü operasyonunu Rusya yürütecekmiş gibi bir hava var. Ermenistan kabul etmez mantığı ile Türkiye kamufle edilmiş olabilir. Ayrıca daha önceki Karabağ müzakerelerini yürüten AGİT Minsk Grubu’ndan da söz edilmiyor.

2) MERKEZ NİYE ERMENİSTAN’DA?

Rusya’nın bölgeye hava yoluyla aktarmaya başladığı askeri birlik ve silahlar Karabağ ihtilaf bölgesine Ermenistan toprakları üzerinden ulaştırılacak. Barış gücü operasyonu lojistik merkezi için bölgeye daha yakın Azerbaycan’ın Gence şehri neden seçilmedi?

3) RUSYA’YI KİM DENETLEYECEK?

Rusya’nın bölgeye hangi silahları aktardığı denetlenebilecek mi? 44 günlük savaş sırasında havadan bloke durumdaki Ermenistan’a yeni silahların verilmeyeceği garanti edilebilecek mi?

4) PAŞİNYAN GİDERSE NE OLACAK?

Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan tarafından önceki gün imzalanan barış anlaşması Ermenistan’da yönetimin değişmesi sonucunda geçersiz sayılırsa ne olacak? Bölgedeki Rus barış gücü geri mi dönecek?

5) HOCALI VE HOCAVENd VERİLECEK Mİ?

İşgal altındaki 7 rayon tamamen Azerbaycan’a geri verildikten sonra Karabağ içindeki Şuşa dışında Hocalı ve Hocavend de Bakü’ye iade edilecek mi? Bu yerleşim birimlerinde 1992 öncesi Azerbaycan nüfusu ağırlıktaydı.

6) KORİDORLAR NASIL DENETLENECEK?

Ermenistan topraklarından geçirilerek Azerbaycan ile Nahçivan’ı birbirine bağlayacak karayolu nasıl çalışacak? Yolun denetimi Rusya’ya verildiğine göre kimin geçip geçemeyeceğini Rusya Güvenlik Servisi Sınır Muhafızları Birimi mi karar verecek?