85 sığınak delen bomba! İsrail, Hizbullah lideri Nasrallah’ı öldürdü

İsrail’in bir haftadır Lübnan Hizbullahı’nı hedef alan hava saldırıları Ortadoğu’daki taşları yerinden oynattı. İsrail ordusunun önceki akşam Beyrut’un güneyindeki Dahiye bölgesinde yer alan Hizbullah karargâhına yönelik gerçekleştirdiği hava bombardımanında Hizbullah lideri Hasan Nasrallah’ın (64) öldüğü açıklandı. Dün sabah saatlerinde İsrail ordusu, Nasrallah’ın öldürüldüğünü resmi olarak duyururken birkaç saat sonra Hizbullah, ‘Direnişin efendisi, salih kul Seyyid Hasan Nasrallah şehit oldu’ diyerek ölümü doğrulayan bir açıklama yaptı. Nasrallah’ın yanı sıra Güney Cephesi Komutanı Ali Karaki’nin de öldüğü belirtildi.

‘YENİ DÜZEN’ BASKINI

İsrail ordu radyosu, saldırıda İsrail Hava Kuvvetleri’ne ait F-35 savaş uçaklarının, Nasrallah’a suikast düzenlemek için hedefe her biri 1 ton ağırlığında olan ABD yapımı yaklaşık 85 adet sığınak delici bomba attığını açıklarken saldırının hedefinin yeraltındaki merkezi Hizbullah karargâhı olduğunu öne sürdü. Sığınak delenler 6 metre kalınlığında betonu kıracak güçte oluyor. İsrailli Kanal 13’e göre Hizbullah’ın ana karargâhı yeraltının 14’üncü katında bulunuyordu. Yine İsrail medyasına göre suikast, ‘Yarasa Filosu’ olarak da bilinen hava kuvvetlerinin “119. birimi” tarafından gerçekleştirildi. Harekâtın ismi ise ‘Yeni Düzen Operasyonu’ olarak açıklandı. Lübnan Sağlık Bakanlığı, cuma günü ve dünkü saldırılarda en az 33 kişinin öldüğünü ve 195 kişinin yaralandığını açıkladı.

İSRAİL MEYDAN OKUDU

İsrail Genelkurmay Başkanı Korgeneral Herzi Halevi, Nasrallah’ın öldürülmesinin ardından İsrail’in ülkeyi ve vatandaşlarını tehdit eden herkese ulaşacağı yolunda açıklama yaptı. Halevi, “İsrail’i kim tehdit ediyorsa, ona nasıl ulaşacağımızı biliyoruz” dedi. Halevi, Nasrallah’ı öldüren Beyrut saldırısının uzun zamandır planlandığını, tam zamanında ve başarılı bir şekilde gerçekleştiğini de söyledi.

ABD’DEN İSRAİL’E TAM DESTEK

Pentagon’un Basın Sözcüsü Yardımcısı Sabrina Singh gazetecilere yaptığı açıklamada, “ABD bu operasyonda yer almadı ve bize önceden haber verilmedi” ifadesini kullansa da, Savunma Bakanı Lloyd Austin’in, operasyon devam ederken İsrailli mevkidaşı Yoav Gallant ile telefon görüşmesi yaptığı ortaya çıktı. Austin’in bu görüşmede, ABD’nin İsrail’in kendini savunma hakkına “tam destek” verdiği ifade edildi.

HAMANEY’DEN BAŞSAĞLIĞI

İran’ın Dini Lideri Ayetullah Ali Hamaney’in, Nasrallah’ın ailesine başsağlığı dilediği aktarıldı. Hamaney’in ayrıca yayımladığı yazılı açıklamasında “Lübnan’ın eşsiz liderinin kanı yerde kalmayacak” sözlerini kullandığı belirtildi.

BİR YILDA BÖLGEYİ DEĞİŞTİREN OLAYLAR

* Hamas’ın 7 Ekim’de İsrail’e düzenlediği baskınla ateşlenen fitil, İsrail’in misilleme olarak Gazze Şeridi’nde askeri-sivil hedef ayırmayan şiddetli işgaliyle büyümeye devam ediyor.

* 19 Mayıs’ta İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, Dışişleri Bakanı Hüseyin Emirabdullahiyan’ın da aralarında bulunduğu bir heyeti taşıyan helikopter kötü hava koşulları sebebiyle düştü. Kazada kurtulan olmadı.

* 5 Temmuz’da İran’da yapılan cumhurbaşkanı seçiminin ikinci turunda reformcu aday Mesud Pezeşkiyan, muhafazakâr rakibi Said Celili’yi geride bırakarak cumhurbaşkanı seçildi.

* 30 Temmuz’da Lübnan Hizbullah’ı Lideri Hasan Nasrallah’ın sağ kolu, askeri işlerden sorumlu kıdemli danışmanı Fuad Şükür, Beyrut’ta düzenlenen bir saldırı sonucu öldürüldü.

* 31 Temmuz’da İran cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan’ın göreve başlama törenine katılan Hamas lideri İsmail Haniye, Tahran’da misafir edildiği konutunda uğradığı suikast sonucu öldürüldü.

* Hizbullah’ta Fuad Şükür’ün ardından onun yerine atanan, grubun iki numaralı ismi olarak gösterilen İbrahim Akil, 20 Eylül’de Beyrut’ta öldürüldü.

* 17 Eylül’de Lübnan’da Hizbullah mensubu binlerce kişinin çağrı cihazları eş zamanlı olarak patladı, 40’a yakın kişi öldü, 3 bin kişi yaralandı. Hafta başından itibaren ise İsrail, Lübnan’a ağır hava saldırıları başlattı.

* 27 Eylül’de İsrail Şii grubun Beyrut’un güneyindeki Dahiye bölgesinde yer altında bulunan merkezi karargâhını hedef aldı. Saldırıda Hizbullah lideri Hasan Nasrallah ve Güney Cephesi Komutanı Ali Karaki öldürüldü.

NASRALLAH KİMDİ
LÜBNAN’IN KÖYÜNDEN BÖLGESEL AKTÖRLÜĞE

İSRAİL’in önceki gün Beyrut’un güneyine düzenlediği hava saldırısında ölen Hasan Nasrallah, Şubat 1992’den bu yana liderliğini yaptığı Hizbullah’ın paramiliter bir güçten Lübnan siyaseti ve Ortadoğu’nun önemli aktörlerinden biri haline gelmesindeki en büyük etken olarak görülüyordu.

HAYATI SAVAŞLA BAŞLADI

* 1960’ta Beyrut’un doğusundaki bir mahallede dünyaya gelen Nasrallah, henüz 5 yaşındayken Lübnan’da patlak veren iç savaş nedeniyle ailesinin yanında ülkenin güneyindeki köylerine göçtü. Manav tezgahı bulunan bir babanın dokuz çocuğundan biriydi.

* Tarihsel olarak Şii nüfusun yoğun olduğu ve İsrail’e karşı savaşın hep ön cephesinde yer alan Lübnan’ın güneyinde büyüyen Nasrallah, 15 yaşındayken o dönemin en önemli Şii grubu Emel Hareketi’ne katıldı.

* 16 yaşında Irak’ın Necef kentine giden Nasrallah, Baas yönetiminin Lübnanlı Şii öğrencileri buradaki ilahiyat okullarından uzaklaştırma kararı nedeniyle 2 yıl sonra Lübnan’a döndü. Ancak burada tanıştığı Abbas Musavi ve İran devriminin lideri olacak Ruhullah Humeyni’nin fikirleri kendisi üzerinde etki bıraktı.

* 1982’de İsrail güçleri Lübnan’ın bir kısmını işgal ederken, Tahran yönetimi bu ülkede doğrudan İran bağlantılı bir milis güç kurmaya karar verdi ve Hizbullah 1985’te resmen kuruldu. Hasan Nasrallah ve Abbas Musavi de Hizbullah’a katılırken grubun liderliğini Subhi el Tufeyli üstlendi.

32 YAŞINDA LİDER OLDU

* Nasrallah daha sonra İran’ın Kum kentinde ilahiyat fakültesinde eğitim görürken, burada Farsçasını geliştirdi ve çok sayıda İranlı isimle yakınlık kurdu. Tufeyli’nin İran’la çelişen politikalar uygulaması nedeniyle Tahran grubun liderliğine 1991’de Abbas Musavi’yi atadı.

* Ancak Musavi 1992’de İsrail ajanları tarafından öldürüldü ve Nasrallah 32 yaşında grubun başına geçti. Bu döneme kadar yalnızca askeri bir güç olarak Lübnan’da etkili olan Hizbullah, 8 mensubunun parlamentoya girmesiyle etki alanını genişletmeye başladı.

* Nasrallah liderliğinde dernekler, hastaneler ve okullar aracılığıyla kurulan sosyal hizmet ağı, grubun Şii siyasi hareketindeki meşruiyet zeminini güçlendirdi.

ÇATIŞMALARLA BÜYÜDÜ

* İsrail’in 2000 yılında Lübnan’dan tamamen çekileceğini açıklaması birçok çevre tarafından Nasrallah’a atfedildi ve onu Arap dünyasında bir kahraman haline getirdi.

* 2006 yılında İsrail ile girişilen savaş sonrası Arap ülkelerindeki saygınlığı artan Nasrallah, ülke içinde zaman zaman yükselen muhalif girişimlere rağmen Lübnan siyasetinin müdahale edilemeyen bir ismi haline geldi. Güvenlik gerekçesiyle kamusal görünürlüğü azalan Nasrallah, video mesajlarla halka seslenmeye başladı.

KARİZMATİK BULUNURDU

* Güney Beyrut’ta eşi Fatimah Yasin ve dört çocuğuyla birlikte yaşıyan Hizbullah liderinin en büyük oğlu Hadi, 1997’de İsrail’e karşı düzenlenen bir operasyonda hayatını kaybetti. Arapçaya olan hâkimiyetiyle iyi bir hatip olan Nasrallah, hafif peltek konuşması ve şakacı yapısıyla halk tarafından da sempatik ve karizmatik bir lider olarak görülüyordu.

* Nasrallah liderliğindeki Hizbullah, Filistin davasına destek verirken örgütün Suriye iç savaşında rejim yanında yer alması, İran ile kurduğu yakın ilişkiler nedeniyle bölgesel bir aktör haline gelse de bir yandan da bu ilişki ağı Lübnan’da eleştiri konusu oluyordu.