8 milyar olduk! Doğar doğmaz ünlü olanlar yaşadıklarını anlattı... Hangi yıl 10 milyar kişi olacağız?

Birleşmiş Milletler (BM) bir açıklama yaparak bugün itibarıyla dünya nüfusunun 8 milyara ulaşacağını duyurdu. 

Nüfusumuzun daha 11 yıl önce 7 milyara ulaştığı düşünüldüğünde, küresel artış hızı baş döndürüyor.

Ancak bu trend yavaş yavaş değişiyor. 20'nci yüzyılın ortalarından itibaren patlama yapan küresel nüfusun artış hızı düşme eğilimine girdi. Uzmanlar, olağanüstü bir durum yaşanmadığı takdirde, 9 milyar kişiye ulaşmamızın 15 yıl alabileceğini belirtiyor. BM'nin tahminlerine göre 10 milyarıncı kişi ise en erken 2080 yılında dünyaya gelecek.

Elbette dünya her an doğumlar ve ölümler gerçekleştiğinden, anlık olarak tam sayıyı bilmek mümkün değil. Dolayısıyla 2080 tahmininde bir-iki yıllık sapmalar yaşanması söz konusu olabilir.

Ne var ki 15 Kasım tarihinin 8 milyar sınırının aşılacağı noktaya en yakın tahmin olduğu düşünülüyor.

Geçtiğimiz yıllarda BM, 5, 6 ve 7 milyarıncı kişileri temsilen o tarihlerde doğanlar arasından bazı bebekler seçmişti. Peki o kişiler şu an ne yapıyor? Onların hayat hikayeleri dünya nüfusunun artışı konusunda bize ne diyor?

* * * * *

Matej Gaspar, Temmuz 1987'de dünyaya geldikten birkaç dakika sonra kameralarla tanıştı. Flaşlar patlarken takım elbiseli devlet adamları doğum yorgunluğu yaşayan annesinin yatağının etrafını çoktan çevirmişti.

Dışarıdaki trafik sıkışıklığını oluşturan araçlardan birinin içinde Alex Marshall oturuyordu. İngiltere vatandaşı bir BM çalışanı olan Marshall, Zagreb'deki küçük bir hastanenin kadın-doğum servisinde yaşanan bu anlık kaostan kendi kendini sorumlu tutuyordu.

BBC'ye konuşan Marshall, "Tahminlere baktık ve dünya nüfusunun 1987'de 5 milyarı geçeceğini düşündük. İstatistiklere göre, 5 milyarıncı kişi 11 Temmuz'da doğacaktı" dedi.

Bunun üzerine Marshall ve meslektaşları 5 milyarıncı bebeği onurlandırmaya karar verdi. Ancak bu fikri BM bünyesinde çalışan nüfus uzmanlarının onayına sunduklarında çok sert bir tepkiyle karşılaştılar. Marshall, "Biz cahillere 'Ne yaptığınızın farkında değilsiniz siz' dediler ve o gün doğacak binlerce kişi arasından tek birini seçmenin yanlışlığını vurguladılar" dedi.

Ancak Marshall ve meslektaşlarının bu uyarılara kulak asmaya pek niyeti yoktu. Marshall, "Amaç istatistikleri insanileştirmek, sayılara bir kimlik vermekti. BM Genel Sekreteri'nin o gün nerede olacağını öğrendik ve o noktadan hareket ettik" dedi.

Aradan geçen 35 yılda, 5 milyarıncı bebek hep doğduğu gün yaşananları unutmak için çabaladı. Facebook sayfasına bakılırsa halen Zagreb'de yaşayan ve mutlu bir evlilik sürdüren kimya mühendisi Gaspar, tüm hayatını röportaj taleplerinden kaçmaya çalışarak geçirdi ve BBC'ye konuşmayı da reddetti.

Marshall, Gaspar'ın doğduğu gün yaşanan karmaşayı hatırlatarak, "Kabahat onda değil" diye konuştu.

O günden beri küresel köyümüze 3 milyar insan daha katıldı. Ancak bugünden 35 yıl sonra sadece 2 milyar artmış olacağız. Ardından da küresel nüfus düz bir çizgiye ulaşacak.

* * * * *

Bangladeş'in başkenti Dakka'nın dışında köylerden birinde yaşayan Sadia Sultana Oishee, annesinin ev işlerindeki en büyük yardımcısı.

Akşam yemeği hazırlanırken patatesleri soyma görevini üstlenen Oishee, 11 yaşında. Ona sorsalar dışarı çıkıp arkadaşlarıyla top oynamayı tercih edecektir elbette ancak ailesi bu konuda işi biraz sıkı tutuyor.

Oishee'nin ailesi, daha önce sari gibi tekstil ürünlerinin satışından elde ettikleri gelirle geçiniyordu. Ancak pandemi işleri bozdu, ekonomik sıkıntı yaşayan aile, mecburen şu an oturdukları yere taşındı. Köyde hayat şehirdeki kadar pahalı değil. Anne-babası bu sayede üç kızlarının okul masraflarını karşılamaya devam edebiliyor.

Oishee ailenin en küçüğü ve şans maskotu. Zira 2011'de dünyaya gelen bu küçük kız, 7 milyarıncı bebeklerden bir tanesi.

Aslına bakılırsa annesi, doğuma girene kadar, başına geleceklerden habersizdi. Hatta o gün doğum yapmayı bile beklemiyordu. Ancak rutin doktor kontrolünde fark edilen bir problem nedeniyle apar topar sezaryene alındı.

Oishee gece yarısını 1 geçe dünyaya geldi. İlk nefesini aldığı anda etrafı çoktan televizyon kameralarıyla ve yerel yetkililerle çevrilmişti. Aile olan biten konusunda biraz şaşkın olmakla birlikte mutluydu.

Babası doğumdan önce bir oğlu olmasını istemişti. Ancak şimdi üç çalışkan ve akıllı kızın babası olmanın haklı mutluluğunu yaşıyor. Oishee'nin büyük ablası üniversitede okuyor. Oishee de doktor olmak istiyor.

Babası BBC'ye yaptığı açıklamada, "O kadar varlıklı değiliz ve Covid de işleri zorlaştırdı. Ama kızımın rüyasını gerçekleştirmek için elimden gelen her şeyi yapacağım" diye konuştu.

Oishee'nin dünyaya geldiği günden bu yana, Bangladeş'in hızla artan nüfusuna 17 milyon kişi daha eklendi.

Bu artışta ülkedeki sağlık hizmetlerinin iyileştirilmesinin rolü çok büyük. Ancak Bangladeş'in nüfusunun büyüme hızında son yıllarda çok ciddi bir düşüş var. 1980'lerde her kadın ortalama 6 çocuk dünyaya getirirken bugün bu sayı 2'nin altına indi. Burada Bangladeş'in eğitime verdiği önemin artması çok önemli bir pay sahibi. Eğitim düzeyi yükselen kadınlar, daha küçük aileler kurmayı tercih ediyor.

Bu bilgi, dünya nüfusunun gidişatını anlama açısından da çok önemli. Küresel nüfus konusunda tahminler yapan üç büyük kurum (BM, Washington Üniversitesi bünyesinde bulunan Sağlık Ölçüm ve Değerlendirme Enstitüsü [IHME] ve Viyana'da bulunan IIASA-Wittgenstein Merkezi) eğitimin etkileri konusunda farklı tahminler ortaya koyuyor.

BM, dünya nüfusunun 2080'lerde 10,4 milyar kişiyle zirveye ulaşacağını tahmin ederken, IHME ve Wittgenstein Merkezi zirvenin 10 milyarın altında kalacağını ve 2060-2070 yılları arasında bir noktada erişileceğini öngörüyor.

Ancak bunların hepsi birer tahmin. Oishee'nin dünyaya geldiği 2011 yılından bu yana dünya çok değişti ve nüfus uzmanları sürekli şaşkınlık üzerine şaşkınlık yaşıyor.

Örneğin, IIASA'de görevli demografi uzmanı Samir KC, "AIDS kaynaklı ölümlerin bu kadar azalacağını ve tedavinin bu kadar insanın hayatını kurtaracağını hiç beklemiyorduk" dedi. Samir KC çocuk ölümlerindeki düşüş nedeniyle modellemeleri elden geçirmek zorunda kaldıklarını zira hayatta kalan çocukların da ileride çocuk sahibi olduğunu vurguladı.

Tabii bir de doğurganlık oranlarındaki düşüşlere bakmak gerekiyor.

Samir KC, Güney Kore'de kadın başına düşen doğum sayısının ortalama 0,81'e indiğini hatırlatarak "Peki daha nereye kadar gerileyecek? Bizim cevaplamaya çalıştığımız büyük soru bu" diye konuştu.

* * * * *

Doğurganlık oranındaki düşüşle baş etmeye çalışan ülkelerin sayısı günden güne artıyor. Önümüzdeki yıllarda doğması beklenen 1 milyar kişinin yarısı, 8 ülkede dünyaya gelecek. Bu ülkelerin çoğu Afrika kıtasında. Diğer yanda birçok ülkede doğurganlık oranları kadın başına 2,1'in altına inecek.

2,1 sayısı oldukça kritik. Zira bir nüfusun varlığını sürdürebilmesi için doğurganlık oranının bu ortalamanın üzerinde olması gerekiyor.

Dünya üzerinde nüfusu en hızla azalan ülkelerden biri olan Bosna-Hersek'te yaşayan 23 yaşındaki Adnan Mevic, bu konuya çok kafa yoruyor. Mevic, BBC'ye yaptığı açıklamada, "Emeklilerin maaşlarını ödeyecek kimse kalmayacak. Tüm gençler gitmiş olacak" diye konuştu.

Ekonomi alanında yüksek lisans diploması bulunan Mevic, şu an iş arıyor. İstediği gibi bir iş bulamadığı takdirde Avrupa Birliği'ne göç etmeyi planlıyor. Doğu Avrupa'nın birçok yerinde olduğu gibi, onun ülkesi de düşük doğurganlık ve yüksek göçün ağırlığı altında eziliyor.

Mevic ve annesi Fatima, Saraybosna'nın hemen dışında yaşıyor.

Fatima Mevic'in oğlunun doğduğu güne dair hatırladıkları kulağa oldukça gerçek dışı geliyor.

Mevic, BBC'ye, "Doktorların ve hemşirelerin etrafıma toplanmasından sıra dışı bir durum olduğunu anladım ama ne olduğunu çözemedim" diye anlattı o anları.

Bebek Adnan, 6 milyarıncı bebek olarak dünyaya geldiğinde kendisine ilk hoş geldin diye kişi dönemin BM Genel Sekreteri Kofi Annan'dı. Fatima Mevic, "O kadar yorgundum ki ne hissetmem gerektiğini bilemiyordum" diye konuştu.

Adnan Mevic'in bebeklik albümü de akranlarınınkinden biraz farklı. Fotoğraflarda önünde kocaman bir pastayla oturan ufak tefek oğlanın çevresindeki takım elbiseli ve askeri giysili adamlar dikkat çekiyor.

Mevic, "Diğer çocukların doğum günü partileri olurdu, beni politikacılar ziyaret ederdi" ifadelerini kullandı.

Ancak 6 milyarıncı bebek olmanın avantajları da yok değil elbette. Örneğin Mevic, 11 yaşındayken kahramanı olan Cristiano Ronaldo'yla tanışmak üzere Real Madrid'den davet aldı.

23 yıl içinde dünya nüfusuna 2 milyar yeni insan katılmasının kendisini çok şaşırttığını ifade eden Mevic, "Bu gerçekten çok büyük bir sayı. Güzel gezegenimiz bununla nasıl başa çıkacak bilmiyorum" dedi.

BBC'nin "As the 8 billionth child is born, who were 5th, 6th and 7th?" başlıklı haberinden derlenmiştir.