7.4’lük depremde can kaybı 9: Tayvan bunu nasıl yapıyor

Dünyadaki depremlerin çoğunun meydana geldiği “Pasifik Ateş Çemberi” üzerinde yer alan Tayvan’da yerel saatle dün sabah 08.00 sıralarında 7.4 büyüklüğünde güçlü bir sarsıntı kaydedildi. Yerel yetkililer depremde en az 9 kişinin öldüğünü, 930 kişinin de yaralandığını açıkladı. Görgü tanıkları çok az kişinin yaralarının ciddi olduğunu söyledi. Güçlü sarsıntı sonrası Japonya’dan Filipinler’e kadar uzanan geniş bir coğrafyada tsunami uyarısı verildi, neyse ki korkulan olmadı.

MARMARA’DAN BİR AY SONRA

Tayvan’da bundan önceki en şiddetli deprem, Türkiye’yi vuran 7.4 büyüklüğündeki Marmara Depremi’nden bir ay sonra, Eylül 1999’da 766 büyüklüğünde olmuştu. O tarihte Ada’da 2400 kişi hayatını kaybetmişti. 25 yıl sonra benzer büyüklükteki depremde ise can kaybı 9 olarak bildirildi. Can kayıplarının tümü, depremin merkez üssü Hualien’de meydana geldi. Ölenlerden 3’ü sabah erken saatlerde dağda yürüyüşe çıkan yedi kişilik grubun üyeleriydi. Dağdan kopan kayaların düşmesi sonucu hayatlarını kaybettiler. Kamyon ve otomobil sürücüsü iki kişi de dağ yolunda düşen kayalar nedeniyle öldü. Bir kişi ise madende hayatını kaybetti. Diğer 3 kişinin ölümüne dair detay verilmedi.

BİNALAR YAN YATTI

New Taipei’de çöken bir baskı merkezinden 50 kişi kurtarıldı, sadece 1’i yaralıydı. 300 bin kişilik nüfusa ev sahipliği yapan Hualien bölgesinde ise toprak kaymaları yaşandı, bazı binalar yan yattı. İtfaiye, yan yatan binalarda mahsur kalanları merdiven yardımıyla kurtardı. Kentte 127 kişinin dağ tünellerinde mahsur kaldığı bildirildi. Tayvan Savunma Bakanlığı, Hualien’e askeri uçaklarla arama kurtarma görevlileri sevk edildiğini açıkladı.

DEPREME HAZIRLIKTA DÜNYANIN EN İYİLERİNDEN

-İKİ tektonik plakanın karşılaşma noktasında bulunan 23 milyon nüfuslu Ada’da yaşanan şiddetli depremin ardından 100’den fazla da artçı sarsıntı kaydedildi. Sıkı bina yönetmelikleri ve halkın farkındalık seviyesi ise kayıpları sınırlayan asıl etken. Amerikan CNN’e konuşan Missouri Universitesinden sismoloji profesörü Stephen Gao, “Tayvan depreme en iyi hazırlıklı ülkelerden biri.  İnşaat kuralları çok sıkı. Fay hatlarını haritalandırmak üzere gelişmiş bir sismik istasyon ağına sahip ve halkın farkındalık düzeyi çok yüksek” dedi. Deprem anına ilişkin görüntülerde de halkın şiddetli sarsıntıya rağmen hiçbir panik belirtisi göstermemesi dikkat çekti.

DÜZENLİ DENETİM

Tayvan’da hükümet yeni inşaatların ve eski evlerin depreme dayanıklılık durumlarının düzenli olarak kontrol edilmesini zorunlu tutuyor, evlerini kontrol ettirmek isteyenlere finansal kolaylıklar sağlıyor. Ayrıca okullarda düzenli olarak deprem tatbikatları yapılıyor, kamu medyası ve cep telefonları aracılığıyla halk sürekli olarak uyarılıyor. Başkent Taipei uzun gökdelenleri ile bilinse de halkın çoğunun en fazla 10 katlı binalarda yaşamayı tercih ettiği belirtiliyor.

BİLGİ NOTU: Depremin etkisi dünya çapında cep telefonundan otomobillere onlarca sektörden yetkililer tarafından da yakından izlendi. Dünyanın en büyük çip üreticisi TSMC’nin fabrikasında üretim kısa süreliğine aksadı. Tayvan, Apple’dan Nvidia’ya önemli şirketlerin çip tedarikçisi konumunda.