55 yıl önce ABD tarihini değiştirdi

1 Aralık 1955 günü, o tarihte 42 yaşında olan ve terzilik yaparak hayatını kazanan Parks, işten çıkıp eve dönmek için otobüs durağına gitti.

Gelen otobüse ön kapıdan binip 10 cente biletini aldıktan sonra, arka kapıdan tekrar bindi ve siyahlara ayrılan koltukların en ön sırasına oturdu. Birkaç durak sonra otobüse beyaz bir yolcu bindi, ancak yer olmadığı için ayakta kaldı.

Otobüsün şoförü, Parks'a dönüp, oturduğu yerden kalkmasını ve koltuğunu beyaz yolcuya vermesini söyledi.

Yasaların böyle bir durumda koltuğu beyazlara terk etmesini öngörmesine rağmen buna karşı çıkan Parks, bu yüzden tutuklanarak hapse atıldı. Dört gün sonra kamu düzenini bozan davranışta bulunmaktan suçlu bulunarak, 14 dolarlık para cezasına çarptırıldı.

Bu olay, Jim Crow Yasaları olarak bilinen ve ABD'nin güney eyaletlerinde zenci ve beyazların ayrı otobüslere binmelerini ve lokantalar ile kamusal alanlara ayrı gitmelerini öngören yasaların hala uygulamada olduğu bir dönemde gerçekleşti.

Parks'ın tutuklanması üzerine o zamanlar fazla tanınmayan 26 yaşındaki rahip Martin Luther King Jr. tarafından Montgomery'deki otobüs sistemine yönelik bir boykot eylemi başlatıldı. 381 gün devam eden boykot süresince siyah vatandaşlar otobüslere binmedi.

Boykotun başlamasından bir yıl sonra ABD Yüksek Mahkemesi tarafından siyah ve beyazlar için okulların ayrı olması eşitlik ilkesine aykırı bulundu. Bu karar, zenci hakları hareketi tarihinde önemli bir dönüm noktası oldu. Hareket nihayet 1964 yılında kamusal alanlarda ırk ayrımcılığına son veren federal Sivil Haklar Kanunu'nun çıkmasını sağladı.

"SİVİL HAKLAR HAREKETİNİN ANNESİ"

“Sivil haklar hareketinin annesi” olarak anılan Parks, tetiklediği zenci hakları mücadelesi yüzünden yaşadığı Alabama eyaletinde iş bulmakta güçlük çekti ve 1957 yılında kocası Raymond ile birlikte Detroit'e taşındı. Burada büyük saygı gören Parks'ın ismi ileriki yıllarda bir caddeye ve bir ortaokula verildi.

Parks, emekli olduktan sonra ise tüm vaktini Rosa ve Raymond Parks Kişisel Gelişim Enstitüsü için harcayarak Detroitli gençleri insan hakları mücadelesi için hazırlamaya çalıştı.

Parks, 1999'da Time dergisi tarafından "20'nci yüzyılın insan hakları savunucusu" seçildi. 1996 yılında "Başkanlık Hürriyet" madalyasına layık görülen Parks, 1999 yılının başında da, Kongre'nin altın madalyasına hak kazandı ve bu ödülü dönemin devlet başkanı Bill Clinton'un elinden aldı.

Parks, 24 Ekim 2005'te 92 yaşında Detroit'te hayatını kaybetti. Ama halen daha insanlara ilham vermeye devam ediyor.

Bugün, ABD, sivil itaatsizliğin 55'inci yıldönümünü kutluyor.

ABD Temsilciler Meclisi üyesi John Conyers, Parks için, "Bana göre, o sadece bu ulus değil tüm dünya üzerinde büyük bir etki bıraktı. O, pasif direnişin gerçek bir öncüsüydü" diyor.

Demokrat vekil Conyers, hiçbir zaman sesini yükselttiğini görmediği Parks'ın çok özel bir insan olduğunu ifade ediyor.