6 SORU 6 YANIT | Ukrayna'da tanklar savaşın seyrini değiştirir mi? Batı'nın göndereceği tanklar neden önemli?

Rusya-Ukrayna Savaşı birinci yılına yaklaşırken Batı ittifakı, son 10 gün içinde savaşın seyrini değiştirebilecek kritik adımlar atmaya hazırlanıyor. Zorlu savaşta hayatta kalmayı başaran Kiev yönetimi, Rusya’yı belirli bir noktada tutarak ilerlemesini durdurmayı başardı. Psikolojik üstünlüğü ele geçiren Ukrayna ordusu, Almanya başta olmak üzere İngiltere, ABD ve Polonya’dan tank desteği almaya hazırlanıyor.

Batının tank yardımları Moskova yönetiminde büyük bir öfkeye neden olurken askeri uzmanlar, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in “özel harekât” konseptini terk edeceği ve NATO’yla açık savaş stratejisini benimseyebileceğini ileri sürüyor.  

Haftalarca süren jeopolitik çekişmelerin sonucunda Ukrayna'daki savaşta önemli bir an geldi ve Almanya, Kiev birliklerine 14 adet Leopard 2 tankı sağlayacağını duyurdu. ABD ise birkaç ay içinde Ukrayna'ya 31 adet M1 Abrams tankı göndereceğini açıkladı. Polonya ise Ukrayna'ya 60 tank daha göndereceğini duyurdu.  

Rusya cephesinde “misilleme” gecikmedi. Batı tarafından gönderilen tankları vuran askerlere 72 bin dolar para ödülü verileceği duyuruldu.

Peki ama bu tank desteği savaşın seyrini nasıl değiştirecek? Batının bu kararı almasındaki gecikmenin temel kaynağı neydi? 6 soruda Ukrayna’ya yapılan tank yardımları sonrası değişen dinamikler…

TANKLAR UKRAYNA ORDUSUNU NASIL ETKİLER?

Geçtiğimiz çarşamba günü ABD başkanı Joe Biden yaptığı açıklamada, Ukrayna güçlerine gönderilecek 31 adet M1 Abrams tankının savaşın şeklini değiştirme potansiyeline sahip olduğunu ileri sürdü.

Tankların Kiev güçlerine sevk edilmesinin, savaşın dönüm noktası olduğu düşünülüyor. Daha da önemlisi askeri uzmanlar, Ukrayna'nın işgal altındaki toprakları geri alma kabiliyeti konusundaki yeteneğinin giderek arttırdığı değerlendirilmesini yapıyor.

Ayrıca, hızla modernize edilen Ukrayna ordusu, Rusya’nın saldırılasılarını püskürtmek yerine işgal altında bulunan bölgeleri yeniden ele geçirebilir. Sofistike becerilere sahip olan tanklar sayesinde Kiev yönetimi savaşı Rus topraklarına taşıyabilir. 

UKRAYNA TANKLARI NE ZAMAN KULLANABİLECEK?

Alman hükümeti tarafından önceki gün yapılan açıklamada, iki Leopard 2 tank taburunun “hızlı bir şekilde bir araya getirilerek teslim edileceği” duyuruldu. Üstün bir teknolojiyle donatılmış Leopard 2 tanklarının kullanımı için personelin eğitiminin de planlanması gerekiyor.

Hükümet tarafından yapılan açıklamada ayrıca, “Ukraynalı tank mürettebatının eğitimi Almanya'da başlayacak. Lojistik, mühimmat ve teknik bakım eğitimlerinden oluşan hızlı bir paket programla uzmanlar eğitimi sağlanacak” denildi.

Almanya Savunma Bakanı Boris Pistorius ise eğitim ve ikmali göz önünde bulundurarak yaklaşık üç ay içerisinde tankların aktif göreve çıkacağını belirtti. Fakat, M1 Abrams tankının Leopard 2 tanklarıyla uyumunun sağlanması ve taburların planlanması sürecinin daha karmaşık olacağı düşünülüyor.

İngiltere Savunma Bakanlığı ise birkaç gün önce yaptığı açıklamada, Ukraynalı tankçı birliklerinin eğitim görmek için İngiltere’ye geldiğini duyurdu.

Bakanlık tarafından yapılan açıklamada, “Ukraynalı tankçı birlikleri, Rusya'ya karşı devam eden mücadeleleri için eğitime başlamak üzere İngiltere'ye geldi. Birleşik Krallık, küresel ortak ülkelerle birlikte Ukrayna'ya Challenger 2 tankları sağlayacak ve bu da Ukrayna'ya uluslararası desteğin gücünü gösterecek” denildi.

‘ABRAMS TANKLARI KARMAŞIK BİR EKİPMAN YAISINA SAHİP’

ABD tarafından gönderilecek tankların öncelikle Atlantik Okyanusu’nu geçmeleri gerekecek. Ukrayna’ya ikmali sağlanacak Abrams tanklarının daha karmaşık sistemleri bulunduğundan, kullanıma sokulmasında da gecikmeler yaşanabilir.

Pentagon’da Savunma Politikalarından Sorumlu Müsteşarı Colin Kahl Reuters'e verdiği demeçte, “Abrams tankları karmaşık bir ekipman yapısına sahip. Öncelikle, maliyetli olduklarını söylememiz gerekir. Ayrıca, üzerinde çalışmak ve tatbikat yapmak için de uygun bir araç değil” ifadesini kullandı.

Bu sebeplerden ötürü, Ukrayna askeri güçleri Leopard'lara Abrams'a göre daha hızlı uyum sağlayacağı ve operasyonlarda daha aktif kullanılacağı düşünülüyor. Avrupa Dış İlişkiler Konseyi (ECFR) Kıdemli Politika Üyesi ve aynı zamanda askeri uzman olan Gustav Gressel ise CNN’e verdiği demeçte, “Abrams tankları Leopard'dan çok daha ağır tanklar. Bakım ve mühendislik maliyetleri yüksek. Ekipman desteği konusunda da ciddi desteğe ihtiyaç duyacak” dedi.

LEOPARD 2 TANKLARINA NEDEN BU KADAR İHTİYAÇ DUYULUYOR?

Ukrayna’nın uzun zamandır tank desteğine ihtiyacı olduğunu belirtmesinin temel nedeni, kara savaşında yeni bir mevziler kazanmaya ihtiyaç duyması.

Özellikle kış döneminde durağanlaşan savaşın, ilkbaharla birlikte yeniden hızlanacağını ön gören uzmanlar, bu süre içerisinde Ukrayna’nın askeri mühimmatını büyük ölçüde modernize etmeye hız verdiğini belirtiyor.

Önümüzdeki haftalarda Luhansk ve Donetsk bölgelerinin tamamıyla ele geçirilmesi için başlatılacak Rus saldırısına hazırlanan Ukrayna güçleri, savunma mevzilerini güçlendiriyor. Ukrayna Genelkurmay Başkanı Valeriy Zalujnıy, Rus güçlerinin Ocak sonu ile Mart ayları arasında geniş bir saldırıya geçmesini beklediklerini açıkladı.

Muazzam sayıdaki batı yardımıyla Rus ilerleyişini durduran Ukrayna güçleri Amerikan HIMARS roket sistemi gibi önceki askeri yardımlar sayesinde sahada ciddi başarılar yakalamıştı. Kiev yönetimi tank sevkiyatıyla birlikte doğuda başlayacak çatışmalarda ezici bir kara üstünlüğü sağlamayı umuyor.

BATI TANKLARI, RUS T-72’LERDEN ÇOK DAHA ÜSTÜN

Leopard, Abrams ve Challenger 2 tankları bugüne kadar batı tarafından sağlanan en güçlü doğrudan saldırı silahları olacak. Öyle ki, “göğüs göğüse muharebede” ciddi bir üstünlük sağlayacak bu tanklar, doğru şekilde kullanılırsa Rus kuvvetlerini elinde bulundurduğu topraklardan atabilir.

Rusya, Sovyet dönemi T-72 tanklarını modernize etse de, batı tanklarının düşman mevzilerini hedefleme yetenekleri T-72’lerden bir hayli ileri. Bu nedenle Ukraynalı yetkililer, yüzlerce muharebe tankına ihtiyaç duyduklarını belirtiyor.

Cephe savaşında modern tanklara ihtiyaç duyduklarını söyleyen Genelkurmay Başkanı Zalujnıy, “Elbette çok sayıda batı tankına ihtiyacımız var. Sovyet modellerinden çok daha iyiler ve ilerlememize yardımcı olabilirler” açıklamasında bulundu.

KOALİSYON KAÇ TANK GÖNDERECEK?

Savaşın başından bu yana Ukrayna’nın en büyük handikabı, savaş mühimmatının çok büyük bir çoğunluğunu batı yardımlarından oluşmasıydı. Bu ihtiyaç her geçen gün giderek büyüyor. Durum böyle olduğu için batı koalisyonunun yoğun bir askeri sevkiyatı planlaması gerekiyor. Diğer taraftan, ciddi sayıda askeri mühimmatı bulunan Rusya’nın böyle bir derdi bulunmuyor.

Bu nedenlerden ötürü, Ukrayna’nın ciddi yedek mühimmata ihtiyacı olduğu bir gerçek. Almanya, "ilk adım" olarak Ukrayna'ya 14 tank göndereceğini açıklasa da, ellerinde Leopar 2 tankı bulunduran diğer Avrupa ülkelerinin de ellerindeki mühimmatı Ukrayna’ya sevk etmesi planlanıyor.

Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmytro Kuleba, savaş yeniden hız kazanmadan tüm Avrupa ülkelerinin ellerindeki ağır tankları kendileriyle paylaşmaları çağışında bulundu. Kuleba, “Envanterinde Leopard 2 tankı bulunduran tüm koalisyon ortaklarının bizlere yardımcı olmasını bekliyoruz. Mümkün olduğunca çok tanka ihtiyacımız var. Son yapılan düzenlemelerle birlikte bu tankların bize tesliminin önünde bir engel kalmamış durumda” ifadesini kullandı.

140 TANKIN TESLİM EDİLMESİ BEKLENİYOR

Avrupa’daki çeşitli ülkelerde toplam 2 bin Leopard 2 bulunuyor. Çoğu Avrupa ülkesi Almanya'nın çekimser kalması nedeniyle ellerindeki tankları Ukrayna’ya gönderememişti.

Hollanda Başbakanı Mark Rutte geçtiğimiz hafta RTL News'e verdiği demeçte, Almanya'dan kiraladığı 18 adet Leopard 2 tankını satın alıp Ukrayna'ya göndermeyi “ciddi şekilde düşündüklerini” dile getirmişti.

İspanya ve Norveç de ellerindeki tankları göndermek için çalışmalara hız verdi. Ukrayna Dışişleri Bakanı Kuleba, ülkeye yapılacak askeri yardımın ilk dalgasında 120 ila 140 Batı menşeli tank alacaklarını bildirdi.

ALMANYA NEDEN BU KADAR BEKLEDİ?

Enerji alanında Rusya ile önemli anlaşmaları bulunan Almanya, savaşın ilk günlerinden itibaren Ukrayna’ya yönelik silah sevkiyatında çekimser davrandı. Diğer NATO ülkelerine kıyasla Ukrayna’ya “askeri destek” göndermek konusunda adım atmayan Almanya, AB’nin ekonomik olarak en güçlü ülkesi olmasına rağmen Kiev yönetimine 5 bin miğfer göndermekle yetindi.

Yaptığı her açıklamada Rusya’ya çağrıda bulunan ve savaşın sonlanması için çözümün masada aranması gerektiğini söyleyen Almanya Şansölyesi Olaf Scholz, ABD, Polonya ve diğer Avrupa ülkelerinden oluşan bir blok tarafından yoğunlaşan uluslararası baskıya boyun eğerek Kiev yönetimine askeri destekte bulunacağını açıkladı.

Almanya savaşın başından itibaren çatışmaları tırmandıracak adımlardan uzak durduğu ve bu nedenle askeri yardımlar konusunda çekinceli olduğu biliniyordu. Elbette bu çekincenin altında pek çok neden gizli.

İlk olarak, Rus doğalgazına bağımlı olan Alman sanayisinin toparlanması için çatışmaların sona ermesi ve siyasi çözüm aşamasına gelinmesi gerekiyor. Bu nedenle, Almanya’nın birincil önceliği çatışmanın körüklenmesini önlemekti.

Fakat, Ukrayna’nın tahminlerin ötesinde bir direniş sergilemesi ve cephelerde önemli başarılar elde etmesi Almanya’da radikal politika değişikliklerine neden oldu. Sonuç olarak Kiev yönetiminde öfkeye neden olan müzakere dönemini sona erdirdi ve askeri sevkiyatların önü açıldı.

KONSEPT DEĞİŞİKLİĞİ LİDERLERİ DÜŞÜNDÜRÜYOR

Fakat, Berlin yönetimi diğer Avrupa ülkelerinin Leopard 2 tanklarını Ukrayna’ya vermesine ses çıkartmayacağını açıklasa da, kendi oynayacağı rol konusunda hâlâ atacağı somut adımlar konusunda tereddütler var.

Bunun da nedeni, konsept değişikliği… NATO liderleri, Ukrayna’ya savunma silahları sevk ederek Rusya’ya savaştan yana olmadıklarının mesajını veriyorlardı. Gelinene noktada, Leopard tankları ile “savunma konsepti” fikri ortadan kalkmış olacak.

Bu durum karşısında Rusya’nın savaşı küresel bir boyutta ele alması olasılığını ortaya çıkartıyor. Bu da nükleer saldırı tehdidinin eskisinden daha ciddi bir risk olduğu anlamına geliyor.

RUS CEPHESİNDE NASIL KARŞILANDI?

Rusya cephesinde işler istenildiği gibi gitmiyor gibi görülse de, savaşın uzaması iki taraf için de başlı başına bir sorun. Öyle ki, son olarak Ukrayna Devlet Başkanı Zelenski savaşın son sürat devam ettiğini ve Rusya’nın intikam için var gücüyle saldıracağını itiraf etti.

Zelenski yaptığı açıklamada, Rus birliklerinin aylardır içinde bulundukları çıkmazın ardından cephe hattı boyunca saldırıları artırmaya başladığının altını çizdi.

Özellikle, NATO güçlerinin kara savaşını daha da alevlendirecek bu adımı sonrasında Kremlin yönetiminden sert açıklamalar gelmeye başladı. Tank sevkiyatının Rusya'ya karşı aleni bir saldırı eylemi olduğunu söyleyen Rus yetkililer, kararın daha büyük acılara yol açacağını belirtti.

TANKI VURANA 72 BİN DOLAR ÖDÜL!

Kremlin sözcüsü Dmitry Peskov CNN’e verdiği demeçte, Berlin’in almış olduğu kararın “son derece tehlikeli” olduğunu ve çatışmayı yeni bir düzeyine taşıdığını söyledi ve ekledi:

“ABD ve Avrupa’nın aldığı bu karar Ukrayna’ya daha fazla acı getirecek. Kıtadaki gerilimi de bir hayli arttıracak. ABD yapımı Abrams tanklarının Ukrayna'ya teslim edilmesi durumunda ise onlar da diğerleri gibi yanacak. Bunun maliyetleri ise Avrupalı ​​vergi mükelleflerinin sırtına ciddi yükler bindirecek.”

Atılan bu adımlar Rusya’da büyük bir öfkeyle karşılanırken, dün Rus şirketi Fores’ın Ukrayna'ya gönderilen Batılı tanklarını vuran ya da ele geçiren ilk askere 72 bin dolar para ödülü vereceğini duyurması oldukça dikkat çekiciydi.

Urallar'da enerji endüstrisi için ekipman üreten firma, NATO'nun Ukrayna'yı silah deposu haline getirdiğini ve çatışmayı tırmandırdığını söyledi. Şirket aynı şekilde Ukrayna'ya batı yapımı savaş uçakları verilmesi durumunda onları vuranlara ise 215 bin dolar ödül vereceğini duyurdu.