Güncelleme Tarihi:
Tüm dünya sıkı tedbirler ve küresel çapta başlatılan aşılama kampanyalarıyla bir nebze de olsa Covid salgınının hızını kesmeyi başarmıştı. Fakat Delta’dan da daha çabuk bulaşan Omicron tüm dengeleri bozdu.
Güney Afrika’da 24 Kasım’da tanımlanan Omicron, çok kısa bir sürede dünyaya yayıldı ve baskın hale gelmeye başladı. Hatta G7 ülkelerinden gelen toplu açıklamada "Omicron'un günümüze kadar görülmüş en büyük küresel tehdit" olduğunun altı çizilmişti. Bu açıklama aslında hem durumun ciddiyetini ortaya koyuyor hem de tüm dünya ülkeleri için kritik bir çağrı içeriyor.
Türkiye dâhil 80’den fazla ülkede görülen Omicron, yayılma hızı nedeniyle tüm dünyada Covid-19 önlemlerini de artırmış durumda. Hatta birçok ülke salgının başından beri açıklanan en yüksek günlük vaka sayılarını açıklıyor. Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılan açıklamaya göre geçen hafta yaklaşık 2 milyon yeni vaka kaydedildi.
Fakat şöyle bir durum da var. Bir taraftan rekor sayıdaki günlük vakalar karantina tedbirleri alınması yönünde baskıya neden olurken öte yandan hastaneye yatışların düşük kalması hem moral veriyor hem de düşündürüyor.
Ama hastaneye yatışlar az olsa da her gün 100 binlerce kişinin karantinaya girmek zorunda kalması ekonomileri de tehdit ediyor. Örneğin, ABD, İngiltere, Brezilya ve Güney Afrika'dan gelen vaka sayıları salgında bugüne kadar görülmemiş bir rekor kırılmasına sebep olurken pek çok sektörü de sekteye uğratmış durumda...
İşte ülkelerin Omicron'a karşı aldığı tedbirler ve son gelişmeler...
ABD: Günlük vaka sayısı 1 milyonu geçerek rekor kırdı
Amerikan Hastalıkları Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC), Omicron'un ABD'de baskın varyant olduğunu ve virüse yakalanan her dört kişiden üçünün Omicron olduğunu açıkladı. Ülkede artık Omicron, vakaların yüzde 70-80’lerini oluşturuyor. Bir ay öncesine kadar ise baskın varyant Delta'ydı ve yeni vakaların yüzde 87'sini oluşturuyordu. Omicron'un yeni vakalardaki oranı sadece yüzde 12,6 idi.
CDC’nin yayımladığı en son raporda ise yeni bulaşların yüzde 73.2'si Omicron, yüzde 26.6'sının ise Delta olduğu bilgisi yer aldı. Omicron artık Delta’yı geride bırakmış durumda…
Konuyla ilgili Washington Post’ta görüşlerine yer verilen CDC Direktörü Dr. Rochelle Walensky, 'Bu rakamlar çok net ama şaşırtıcı değil' ifadelerini kullandı.
BBC'ye konuşan ABD'li bulaşıcı hastalık uzmanı Amesh Adalja ise "Vaka sayılarında artış göreceğiz. Önemli olan virüsü yüksek risk kategorisindeki insanlardan uzak tutmamız. Ağır ve hastanelik vakalara yoğunlaşmamız gerekecek" açıklamalarında bulundu. Ülkede 25 Kasım’da 52 bin olan günlük vaka sayısı, 3 Ocak'ta 1 milyonu geçti. Bu rakam pandemi süresince bir ülkede açıklanmış en yüksek günlük vaka sayısı olarak kaydedildi. ABD Başkanı Joe Biden, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, aşılanmamayı tercih eden yetişkinleri çok zor bir kışın beklediğini söyledi.
Ülkede ayrıca Omicron varyantının çocuklar üzerindeki etkisi de endişe yaratıyor. CDC verilerine göre 21 Aralık-1 Ocak tarihleri arasında, ülke genelinde koronavirüs enfeksiyonu nedeniyle hastaneye yatan çocukların sayısında yüzde 58 artış yaşandı.
Aynı tarihler arasında, pandemi nedeniyle hastaneye yatan tüm yaş gruplarındaki ortalama artış oranı ise yüzde 19 olarak açıklandı. Ülkede şu ana kadar aşı olan 18 yaş altı çocukların oranı yüzde 25’in altında. Aşılama oranının en yüksek olduğu eyaletler arasında olan New York’ta bile 5-17 yaş arasındaki çocukların sadece yüzde 40’ı aşılı. Noel tatili sonrası okullarda salgının Omicron’un etkisiyle çocuklarda daha da hızlı yayılacağı tahmin ediliyor.
Omicron’a karşı Başkan Joe Biden şimdilik kapanma olmayacağını ama yeni önlemler alındığı duyurdu. Yeni önlemler şimdilik şu şekilde:
- Evde uygulanabilen hızlı test satın alınacak ve Ocak ayından itibaren talep eden tüm Amerikalılara ücretsiz olarak teslim edilecek.
- Önümüzdeki iki ay içinde ülke genelindeki hastanelerde 1000 askeri sağlık personeli görevlendirilecek. Bu sayı mevcut askeri sağlık personel sayısının beş katına denk geliyor.
- Hastanelerin kapasiteleri genişletilmesi için adımlar atılacak ve en önemlisi ilaçla malzeme eksikliği hızlıca giderilecek.
Geçen yıl Mart 2020’de ilk koronavirüs dalgasını bertaraf edip salgınla mücadelede dünyada örnek gösterilen ender yerlerden olan Japonya, Mayıs 2021’de salgına karşı olağanüstü halden çıkar çıkmaz "Hadi Seyahat Et!" ve "Hadi Restorana!" gibi programlar ve kampanyalarla halkı tüketime teşvik etmişti.
Uzmanlar, büyük ilgi çeken bu kampanyaların bedelinin vaka sayısında artış olacağını defalarca uyarmasına karşın hükümet geri adım atmadı. Sonuç olarak yaz ve sonbaharın ortalarına doğru vaka sayılarında ciddi artışlar yaşandı.
Sonrasında biraz olsun düşüşler yaşansa da bu sefer yılbaşı döneminde tapınaklara akın eden insanlarla birlikte vaka sayılarında yukarıya doğru ivme gerçekleşmeye başladı. Ülkede sağlık bakanlığının paylaştığı verilere göre Omicron varyantı görülen kişi sayısı 22 eyalette 500'ü geçmiş durumda.
Başbakan Kişida Fumio, Twitter hesabından paylaştığı videoda "Omicron türünün yurt içi kaynaklı vakaları saptanmış olduğundan salgının önlenmesi için alışılagelenden çok daha dikkatli olunmasını gerekiyor" dedi. 1 Aralık’ta ülkede günlük vaka 113 olarak açıklanmıştı. 3 Ocak itibariyle bu sayı 672’e çıkmış durumda.
Kyoto Üniversitesi Profesörü Hiroshi Nishiura ve ekibi Afrika ülkelerinde Omicron salgınının başladığı ilk evrede, virüsün üreme kat sayısının Delta mutasyonundan 4.2 kat daha fazla olduğunun tespit edildiğini açıkladılar. Covid-19 vakalarında, geçen haftaya göre artış yaşandığına dikkat çeken kurul üyeleri maske, sosyal mesafe ve aşılama gibi enfeksiyon kontrol önlemlerinin kapsamlı bir şekilde uygulanması gerektiğine dair yazılı ve sözlü çağrıda bulundu.
Japonya Bulaşıcı Hastalıklar Enstitüsü'nün konuya ilişkin yaptığı açıklamada, Covid-19’un Omicron mutasyonu örnekleri üzerinde yürütülen çalışmalarda enfeksiyonun erken evresindeki hastalarda ateş ve öksürük gibi semptomları azaltmak üzere tasarlanan ilacın ‘proteaz’ adı verilen bir enzimin işlevini bloke ederek, virüsün yayılmasını yavaşlattığı ifadesine yer verildi.
İlacı Japonya’da 1 milyon kişiye ulaştırmayı hedefleyen ilaç şirketi, yakında sağlık bakanlığına onay başvurusunda bulunacak. Shinogi ilaç şirketi, daha önce geliştirdiği ilacın Alfa ve Delta mutasyonlarına karşı etkinlik gösterdiğini duyurmuştu.
Ayrıca Kanada Başbakanı Justin Trudeau da karantinada bulunuyor. Trudeau’nun ekibinden altı kişinin testi pozitif çıktı ve başbakan da kendisini karantinaya aldı. Peki ülkede Omicron’a karşı hangi önlemler alındı?
Başbakan Justin Trudeau’nun açıkladığı yeni tedbirler şu şekilde:
- Ülkede Omicron varyantının hızla yayılması nedeniyle ülke nüfusunun en yoğun olduğu Ontario ve Quebec eyaletlerinde bar, lokanta, spor salonları, okullar ve sinema gibi mekânlarda yeniden kapanmaya gidildi.
- Eyaletteki tüm okullar 17 Ocak'a kadar kapalı kalacak. Bu tarihten sonra da salgının seyrine göre yeni kararlar alınacak. Fakat okul kreşleri, sağlık çalışanlarının çocuklarına açık tutulacak.
- Marketler, benzin istasyonları, eczaneler ve belirli işletmeler dışında çoğu mağaza ve iş yerleri de hafta sonu kapalı olacak.
Güney Afrika ilk önce Ekim 2020’de Nelson Mandela Körfezi çevresindeki yerleşim yerinde tespit edilen ve bilimsel olarak ‘B.1.351’ olarak adlandırılan Beta varyantıyla zor günler yaşadı. Şimdi de Omicron varyantının çıkış noktası olması sebebiyle salgınla mücadelede zorlu günler geçiriyor.
Omicron’u Güney Afrika'da ilk tespit eden hekim Dr. Angelique Coetzee… Dr. Coetzee, Telegraph gazetesine verdiği demecinde, Güney Afrika’nın başkenti Pretoria'daki özel muayenehanesinde Kasım ayının ortalarında muayeneye gelen hastaların semptomlarından şüphelenmesi üzerine yetkilileri bilgilendirdiğini söyledi.
Toplamda iki düzine hastanın yeni varyantın semptomlarıyla Covid-19 testinin pozitif çıktığını belirten doktor, hastaların genellikle 'çok yorgun' hisseden erkekler olduğunu ve yarısının da aşı yaptırmadığını aktardı.
Bu vakalar sonrası ülkede Omicron ciddi derecede artmaya başladı. Özellikle Gauteng bölgesinde vakaların yüzde 90'dan fazlası Omicron olarak açıklandı. Daha da sonra yeni varyant Güney Afrika'nın diğer sekiz bölgesinde de hızla yayılarak egemen varyant haline geldi.
Bu konuda Güney Afrika basınına görüşlerini bildiren Afrika Sağlık Araştırma Enstitüsü Başkanı Willem Hanekom, "Virüs hızla yayılıyor. Şu anki salgında oluşan dalga eğrisine baktığınızda bu eğrinin Güney Afrika'nın daha önce yaşadığı üç enfeksiyon dalgasından daha dik olduğunu gösteriyor. Bu da virüsün hızlı bulaştığını gösteriyor ama şimdi eğri aşağı doğru inmeye başladı" ifadelerini kullandı.
Hükümet tarafından yapılan açıklamada ise Omicron varyantının yüksek bulaşıcılığına rağmen, hastaneye yatış oranlarının önceki dalgalara göre daha düşük olduğu açıklandı. Açıklamada "Tüm göstergeler ülkede dördüncü dalganın zirvesinin yaşandığını ve geçtiğini gösteriyor" ifadeleri yer aldı. Ayrıca neredeyse tüm şehirlerde vaka sayılarının ve hastaneye yatış oranlarının düştüğü de belirtildi.
Hatta Mart 2020'de ulusal afet ilan eden ülkede değişen kurallarla sokağa çıkma yasağı uygulanıyordu. Son olarak gece yarısından itibaren saat 04.00'e kadar uygulanan bu yasak, son kabine toplantısında kaldırıldı.
Halka sık sık aşı olmaları ve maske de dâhil olmak üzere salgın protokollerinin uygulanması için çağrılarda bulunuluyor. Sağlık bakanlığı verilerine göre dördüncü dalga, bu hafta yüzde 29,7 azaldı. Fakat kısıtlamalar hafifletilse de kapalı mekânlarda 1000, dış mekânlarda ise 2 binden fazla kişinin toplanması yasak.
BREZİLYA: Omicron ile hastanelerin yükü daha da arttı
Latin Amerika ülkeleri, Covid-19 vakalarında ve virüse bağlı can kayıplarında oldukça ciddi yaralar aldı. Bu ülkelerin başında ise Brezilya geliyor. Dünyada ABD'nin ardından en çok Covid-19 kaynaklı ölümün görüldüğü ülke Brezilya… Nüfusu 210 milyonu aşan ülkede, 614 binden fazla kişinin hayatına mal olan Covid-19, bugüne kadar 22 milyonu aşkın kişide görüldü.
Varyantlarla en şok boğuşan ülkelerden biri olan Brezilya'da şu an tüm dünyayı etkisi altına alan Omicron kaynaklı ilk vaka, 23 Kasım'da görüldü. Brezilya Sağlık Düzenleme Kurumu tarafından yapılan açıklamada, Güney Afrika’dan Sao Paulo’ya gelen Brezilyalı bir çiftte Omicron varyantının tespit edildiği duyuruldu. Bu duyurulan vakalar ayrıca Latin Amerika’da teyit edilen ilk Omicron vakaları olarak da kayıtlara geçti.
En son sağlık yetkilileri, 26 Aralık 2021'den bu yana turistik bölgelerden gelen yolcu gemilerinde yaklaşık 800 vaka tespit edildiğinin altını çizerek virüsün yayılımı konusunda uyarılarda bulunmuştu. Bu uyarılara kayıtsız kalmayan hükümet yetkilileri, tüm yolcu gemilerinin faaliyetlerini Omicron varyantının yayılımı nedeniyle 21 Ocak'a kadar durdurulduğunu açıkladı.
Fakat bu önlem dışında alınan yeni farklı önlemler henüz yok. Çünkü şu sıralar ülkenin gündeminde Devlet Başkanı Bolsonaro var. Yerel basında yer alan haberlere göre Bolsonaro, karın ağrısı ve bağırsak tıkanıklığı sebebiyle hastaneye kaldırılmış durumda.
Öte yandan Pan Amerikan Sağlık Örgütü (PAHO) Güney Amerika Kıtası’nda bu yıl vaka ve can kaybı sayılarının geçen yılın üç katına çıktığını açıkladı. PAHO, bugüne kadar 1,3 milyar dozdan fazla aşı yapıldığını ancak Latin Amerika ve Karayipler’de henüz ilk doz aşısını olmamış milyonlarca kişinin olduğuna dikkat çekiyor.
PAHO yetkilileri özellikle Brezilya için, çoğu hastanenin pandemide yoğun talep altında kalmasından ötürü ellerinde zaten kısıtlı miktarda olan ilaç ve malzemelerin azaldığını, pandemiyle mücadelenin en etkin biçiminin aşıya erişimin kolaylaştırılarak aşılama çalışmalarının hızlanması olduğunu belirtiyor.
Fakat Hopson aynı zamanda Noel ve yeni yıl döneminde yoğunlaşan buluşmalar, görüşmeler ve okulların açılmasının etkisinin vakaların, dolayısıyla hastanelere yatanlar ve vefat edenlerin sayısının yükselmesine yol açabileceği uyarısında da bulundu.
Koronavirüsün çok daha hızlı yayılan Omicron varyantının yavaş yavaş daha ileri yaş gruplarını da etkilemeye başladığını doğrulayan Zahawi, buna karşılık 50 yaş üzeri yetişkinlerin yüzde 90'ının üçüncü doz aşılarını olduğunun da altını çizdi. Özetle İngiltere aşılama oranına güveniyor ve Omicron’u en az hasarla atlatacağına inanıyor.
Omicron kaynaklı artan vakalara önlem olarak şimdilik açık havada toplanmaları 10 kişi ile sınırladılar. Ayrıca gece kulüpleri ve barlar da kapalı. 26 Aralık'tan 9 Ocak'a kadar da evden çalışma zorunlu hale getirildi. Salgının seyrine göre bu süre Ocak ayının sonuna kadar da uzatılabilir. 10 Ocak’ta hükümetin yeni kararları açıklaması bekleniyor.
Omicron varyantı ülke futbolunu da olumsuz etkilemiş durumda. Lizbon’daki Belenenses SAD futbol kulübünün toplam 13 oyuncu ve personelinde Omicron varyantı tespit edildiği açıklandı. Belenenses SAD dışında bu yıl Portekiz Ligi’nde önemli sonuçlara imza atan GD Estoril Praia futbol takımında da teknik ekip ve futbolculardan 28 kişinin testi pozitif çıktı.
Zorunlu ihtiyaçların temin edildiği mağazalarda maske ve 5 metrekareye en fazla bir müşteri zorunluluğu uygulanıyor. Restoran ve kafeler sadece al götür ya de evlere servis hizmeti veriyor. Müze, sinema, tiyatro, konser alanları, kuaförler ve güzellik salonları da 14 Ocak tarihine kadar kapalı olacak.
Almanya’da Ekim ayının başlarında günlük vaka sayıları 3-5 bin arasında değişiyorken şimdilerde 50 binin üzerine kadar çıkmış durumda. Başbakan Olaf Scholz, “Önümüze gelen yeni dalgaya gözlerimizi kapatamayız. Omicron, enfeksiyon sayısının büyük ölçüde artmasına neden olacak. Buna göre tedbirlerimizi almamız gerekiyor” açıklamasında bulunduktan sonra belli başlı önlemler alındı.
Bu kapsamda şimdilik alınan önlemler şöyle:
-28 Aralık'tan itibaren gece kulüpleri ve disko gibi mekânlar kapatılacak.
- İç ve dış mekânlardaki özel buluşmalarda aşılı ve son 6 ayda koronavirüsü atlatmış olan en fazla 10 kişinin bir araya gelmesine izin verilecek.
- 14 yaşından küçük çocuklar ise kişi sınırlamasından muaf tutulacak. Futbol maçları gibi büyük etkinlikler seyircisiz düzenlenecek.
Olaf Scholz ayrıca aşıların 7 Ocak’a kadar nüfusun yüzde 80’ine ulaşması için hedef belirledi. Ancak hükümet pazartesi günü, programın gerisinde olduğunu ve son tarihi Ocak ayının sonuna kadar uzatmak zorunda kalacağını kabul etti.
Almanya Sağlık Bakanı Karl Lauterbach de Omicron'un şimdiye kadar 16 Alman eyaletinin tümünde tespit edildiğini açıkladı. Ayrıca ülkede yeni tedbirlere karşı protestolar da gerçekleşiyor. Pazar günü Berlin’de ve Bavyera’nın Schweinfurt şehrinde gösteriler yaşandı. Önümüzdeki günlerde ülke genelinde yeni protestoların olacağı da düşünülüyor.
Öte yandan Almanya'da salgın verilerini izleyen ve hükümete danışmanlık yapan Robert Koch Enstitüsü, Omicron kaynaklı koronavirüs vakalarına karşı sert önlemler alınmasını istedi. Twitter hesabından hükümete sosyal temas kısıtlaması ve enfeksiyon önleyici tedbirler alması tavsiyesinde bulunan enstitütü, hatırlatma dozu aşılarının da azami ölçüde hızlandırılmasını gerektiğinin de altını çizdi.
Sağlık yetkilileri, başkent Yeni Delhi'deki hastanelerde oksijen tüpü, yatak ve Covid-19 tedavisindeki bazı önemli ilaçların eksikliğinin baş gösterdiğini belirterek, merkezi hükümete acil yardım ve eksiklerin giderilmesi çağrısında bulunuyordu. Özetle ülkece oldukça zorlu bir 6-7 ay geçirdiler.
Tam her şey biraz olsun yolunda gidiyorken bu sefer de tüm dünyada olduğu gibi Hindistan'da da Omicron alarmı yaşanmaya başladı.
1 Aralık’ta ülkede görülen günlük vaka sayısı 9 bin 765 idi, bu sayı 3 Ocak itibariyle 20 binin üzerine çıktı. Omicron Delta’yı da geçerek ülkede baskın varyant olma yolunda hızla ilerliyor.
Yeni Delhi Başbakanı Arvind Kejriwal'in Covid-19 testinin pozitif çıktığı da bildirildi. Kejriwal, Twitter'da yaptığı açıklamada, kendini evinde izole ettiğini ve hafif semptomlar gösterdiğini belirterek, kendisiyle yakın zamanda temasa geçen kişileri test yaptırmaya çağırdı.
Ayrıca Yeni Delhi Başbakan Yardımcısı Manish Sisodia yaptığı açıklamada, Omicron varyantının hızla yayılmasını engellemek için hafta sonu sokağa çıkma yasağı uygulanacağını duyurdu. Ülke genelinde artan Omicron vakaları ile birlikte geçtiğimiz hafta Delhi'de okul, sinema, spor salonu gibi kapalı ve kalabalık alanlar kapatılmıştı.
Örneğin Maharaştra Eyaletinin Afet Yönetimi Bakanı Vijay Wadettiwar, geçtiğimiz cuma günü eyalette yeni bir karantina uygulamasının olacağını, Eyalet Başkanı Uddhav Thackeray'ın bu konuda bir çağrı yapacağını açıkladı.
Maharashtra Eyaleti Hükümeti, Omicron'un yayılmasının ardından düğünler ve toplantıları yasakladı. The Tımes Of Indıa haber sitesinde yer alan bir habere göre de eyaletin sağlıktan sorumlu yetkilisi Dr Pradeep Vyas yaptığı açıklamada, eyaletin Ocak ayının üçüncü haftasına kadar toplam 200 bin Covid-19 vakası olabileceğini söyleyerek, insanların çok dikkatli olması gerektiğine dair uyarılarda bulundu.
Maharaştra Eyaletinin başkenti Mumbai'de de Omicron varyantı vakaları nedeniyle plajlara, yürüyüş alanlarına, park veya benzeri halka açık yerlere 17.00 ile 05.00 saatleri arasında 15 Ocak'a kadar insanların ziyaret etmeleri yasaklandı.
Ülke genelinde Omicron kaynaklı vaka sayılarının artmasının ardından aşılanmayla ilgili de yeni adımlar atıldı. Sağlık yetkilileri bu kapsamda, özellikle vaka sayılarının artış gösterdiği eyaletlerdeki hastane, okul ve özel aşılama merkezlerinde 15-18 yaş grubundaki gençlerin aşılamaya başladığı belirtildi.
Ayrıca Hindistan, iki yeni Covid-19 aşısı olan Covovax ve Corbevax'ın kullanımı için acil durum onayı aldı. Aşılardan Covovax, Serum Enstitüsü tarafından, Corbevax ise Biological E tarafından üretilecek. Böylece ülkede onay verilmiş aşı sayısı sekize yükselmiş oldu. Hindistan'da bugüne kadar toplam 1,4 milyar doz aşı yapıldı. Hükümet 2021 sonuna kadar ülkenin tamamını aşılamayı hedefliyordu ama bu hedefin çok uzağında kaldı.