4 soruda İspanya-Katalonya krizi

1) Nedir bunların alıp veremediği?

Katalonya, İspanya’nın en zengin, en müreffeh bölgelerinden biri. Avrupa’nın da en geniş özerklik haklarına sahip bölgesi. Ancak İspanya’yı 1939’dan 1975’e kadar diktatörlükle yöneten General Franco döneminden kalan “Madrid antipatisi” Katalan başkenti Barcelona ve çevresinde bugün bile sürüyor. O günleri yaşayan ve büyüklerinden dinleyen bölgenin yerlileri, İspanya’nın diktatörlük döneminde Katalan kültür ve siyasetini ezmesini hınçla hatırlıyor. Barcelona'yı ziyaret eden, ayrılıkçı Katalanlarla biraz konuşan herkes, bu kentin sakinlerinin uzun yıllardır "Biz İspanya değiliz" mesajını balkonlarına astıkları Katalan bayraklarıyla verdiğini bilir. 

2) Ne oldu da bu hınç birden yine alevlendi?

İtalya’da olduğu gibi İspanya’da da ülkenin kuzeyi, güneyine göre zengin. Son dönemde dünyada esen milliyetçi ve popülist rüzgarlara, göçmen karşıtlığı gibi yeni etkenler de eklenince, “Zenginliğimizi başkalarına kaptırıyoruz” duygusu Katalonya’da iyice körüklendi. İspanya Başbakanı Mariano Rajoy, 1 Ekim’de bağımsızlık referandumunu sertlikle engellemeye çalıştı, ardından bugün İspanya Senatosu, hükümetin kararını onayıp Katalonya’nın özerkliğini lağvetti ve onu doğrudan Madrid’e bağladı.

3) Şimdi ne olacak?

İspanya bakanlar kurulunun Barcelona’daki özerk yönetimi görevden alması ve Katalan polis güçlerini de doğrudan kendisine bağlaması bekleniyor. Katalan lider Carles Puigdemont’un tutuklanması bile söz konusu olabilir. Fakat bağımsızlığa Katalan milliyetçilerinin yanı sıra popülist solcu Podemos partisinin de destek verdiği unutulmamalı. Buna karşın Katalan milliyetçiler uluslararası destekten mahrum. Örneğin Avrupa Birliği, Madrid’in yanında… Katalanların Kuzey Irak’ta Mesud Barzani’nin yaptığı gibi, uygun şartlar oluşmadan  oynadıkları kumar pahalıya patlayabilir. Bağımsızlık yanlısı Katalanlar direnirse kriz derinleşecektir. Bu derinleşme askeri boyuta varır, çatışmalara dönüşür mü, şu an kimse bilmiyor ama kesin olan bir şey var: Hem İspanyol hem de Katalan ekonomisi bu kriz devam ettikçe milyarlar kaybedecek. 

4) Bu arada “Katalonya” ne anlama geliyor?

Katalonya isminin kökeni tam olarak saptanamamakla birlikte, bir teoriye göre Latince “Gothia Launia” (Gotların Ülkesi) ifadesinden geliyor. Bir başka teoriye göre ise “Goth-Alania” (Gotların ve Alanların ülkesi) ifadesinden türemiş. Büyük Göç ile Roma İmparatorluğu’nun çöküşüne neden olan “barbar” kavimler bugünkü İber Yarımadası’na kadar gelmişti. Onların kurduğu Vizigot Krallığı’na karşı 8. yüzyılda Müslüman orduları yarımadanın güneyinde Endülüs’e yerleşti. Kuzeydeki Frenk (Fransız) Krallığı ise yüzyıllar boyunca Katalan bölgesini, Müslümanlara karşı bir tampon bölge gibi gördü. Barselona kontları uzun süre Frenk İmparatorlarına bağlı kaldı. Katalonya 12. yüzyılda bir saray evliliği yoluyla, İber Yarımadası’ndaki bir diğer güç olan Aragon Krallığı ile birleşti. 15. yüzyılda ise bu ittifak bir başka saray evliliği ile bu kez yarımadanın büyük gücü Kastilya ile birleşti ve birleşik İspanya’nın yolu açıldı. Katalonya günümüzde de büyük ölçüde eski Katalan kontlarının sahip olduğu topraklardan oluşmaktadır.

SON 24 SAATTE YAŞANANLAR