35 dolara aldığı heykel iki bin yıllık Antik Roma büstü çıktı!
Güncelleme Tarihi:
Bir bit pazarına ya da antikacılar çarşısına gittiğinizi ve inanılmaz uygun bir fiyata farkında olmadan değeri paha biçilemez bir tarihi eser aldığınızı hayal edin. Ne yapardınız? Laura Young’ın başına gelen şey tam olarak buydu…
Teksas’ta serbest çalışan bir antika satıcısı olan Laura, 2018 yılında Goodwill’de sayısız ikinci el eşya arasında beyaz bir heykeli fark ettiğinde deyim yerindeyse ‘hazine avındaydı’.
Heykeli görür görmez etkilenen Laura, ucuz ve plastik bir parça olmadığını doğrulamak için ona dokundu. Mermerden büst soğuk ve ağırdı.
Goodwill, ABD’de ikinci el eşyaların oldukça ucuz fiyatlara satıldığı bir alışveriş terimi/yeridir. İkinci el mağazalar zinciri olarak da adlandırılıyor. Bu mağazalarda eski dönemlere ait heykeller, lüks markaların eski koleksiyonlarından kıyafetler, vintage parçalar, mobilyalar ve daha pek çok eşya bulmak mümkün. 1902 yılında Boston'da Vaiz Edgar J. Helms tarafından kurulan ve kâr amacı gütmeyen bir kuruluş olan Goodwill’de tüm eşyalar insanlar tarafından bağışlanıyor. Elde edilen gelirle ise hayır işleri yapılıyor, öğrencilere burs veriliyor ve işsizlere iş bulunuyor.
Yanağındaki 34,99 dolarlık sarı fiyat etiketiyle bir yığın eşyanın arasında satılmayı beklenen büst, mahzun ve düz yüzlü bir adamı betimliyordu.
Laura, hiç vakit kaybetmeden satın aldığı bu heykelin, sandığından çok daha özel bir parça olduğundan şüpheleniyordu.
43 yaşındaki Laura Young, satın aldığı heykeli arabasının yolcu koltuğuna bağladı ve kafasındaki şüpheleri aydınlatmak üzere araştırma yapmak için evinin yolunu tuttu.
Laura, uzmanların yardımıyla birkaç ay içinde büstün yaklaşık iki bin yıl önce Antik Roma'da heykel haline getirildiğini, 19. yüzyılın başlarında Bavyera kralı tarafından şimdiki Almanya'da sergilenmek üzere satın alındığını ve İkinci Dünya Savaşı'nın sonunda yağmalandığını keşfedecekti!
Heykelin 1940'ların Almanya'sından Austin'deki ikinci el mağazasına 70 yıldan uzun bir süre sonra yaptığı yolculuk ise hala gizemini koruyor.
Büst şu anda, Young ve avukatının büstün gerçek sahipleri olan Almanya'da bir eyalet olan Bavyera hükümetiyle yaptığı bir anlaşmanın parçası olarak San Antonio Sanat Müzesi'nde sergileniyor. Heykel, yaklaşık 80 yıllık bir aradan sonra Almanya'ya dönmeden önce 2023 yılına kadar orada kalacak.
ŞAŞIRTAN GERÇEK ORTAYA ÇIKTI: BÜST ANTİK ROMA'DANDI
Ancak Young, 13 Ağustos 2018'de, 23 kiloluk büstünü arabasına taşıması için bir Goodwill Boutique çalışanını görevlendirdiğinde bunların hiçbirini bilmiyordu. Laura onu mağazadan çıkarıp güneş ışığının altında baktığında eski ve kirliydi. İsimsiz adamın saçları, diğer Roma heykellerinde gördüğü Greko-Romen tarzındaydı.
Eve dönünce araştırmasına Google’a “Roma mermer büstü” yazarak başlayan Laura, “Bütün dönem heykelleri karşıma çıktı ve hepsi de evimdeki adama benziyordu” diyor.
Yine de Young, heykelin antika bir reprodüksiyon olup olmadığını merak etti. Büstün fotoğrafını çekti ve fotoğrafları da çeşitli müzayede evler ile sanat tüccarlarına gönderdi. En sonunda Young'ın yardımına, güzel sanatlar komisyoncusu Sotheby's'in danışmanı Jörg Deterling yetişti. Deterling, yaklaşık bir hafta sonra Laura’nın önsezisini doğruladı: Büst antik Roma'dandı.
Büstün M.Ö 1. yüzyıl ila M.S 1. yüzyıl arasında Julio-Claudian Hanedanı döneminden kalma bir eser olduğunu söyleyen Deterling, Young'ın Alman makamlarına ulaşmasına da aracılık etti.
Laura Young bir yandan heykelin geçmişini kazmaya devam ederken bir yandan da onu evinde ağırlamaya devam etti. Laura ve eşi, büste en sevdikleri dizi olan ‘It's Always Sunny in Philadelphia’daki karakterlerden biri olan ‘Dennis’ ismini verdi.
Öte yandan büstün, 1786'dan 1868'e kadar yaşayan Bavyera Kralı I. Ludwig'e ait olduğu ortaya çıktı.
Pompejanum, Almanya, Aschaffenburg’ta Main nehrinin yüksek kıyısında bulunan bir Roma evinin kopyasıdır. Kral I. Ludwig tarafından yaptırılmış ve 1840'larda inşa edilmiştir.
BAVYERA KRALI'NDAN ABD'YE UZANAN GİZEMLİ YOLCULUK
Müzenin internet sitesinden yapılan açıklamada, “Eser bir zamanlar Almanya'nın Aschaffenburg kasabasında Bavyera Kralı I. Ludwig'in Pompei'deki bir evi model alarak inşa ettiği Pompejanum adlı evde duruyordu” ifadelerine yer verildi.
Söz konusu model ev, yaklaşık olarak 200 yıl ayakta kalmayı başarmış ancak II. Dünya Savaşı ciddi hasar görmüş, ağır bir şekilde bombalanmış ve koleksiyonun çoğu yok olmuştu.
Kiracıların yeni kabusu: 'Zam yapmazsan evi satarım'Hiç kimse, ‘Bir Adamın Portresi’ olarak anılan büstün neredeyse yok olmaktan nasıl kurtulduğunu ve yolunun Austin Goodwill'e nasıl düştüğünü tam olarak bilmiyor. Fakat müze büstün, ABD Ordusu tarafından Aschaffenburg'da kurulan ve Soğuk Savaş'a kadar kullanılan üslerde bulunan bir Teksas askeri tarafından alınıp eve götürülmüş olması muhtemel olduğunu düşünüyor.
BAVYETRA HÜKÜMETİ İLE ANLAŞMA SAĞLANDI, BÜST EVİNE DÖNECEK
Ne olursa olsun, ortada bir gerçek var ki o da Bavyera hükümeti, büstün haklı iddiasını elinde tutuyor.
Sadece 34,99 dolara satın aldığı heykelin bulunmaz bir tarihi sanat eseri olduğunu öğrendikten sonra Laura, Bavyera hükümetiyle çalışmaya başlayan ve sanat hukuku konusunda uzmanlaşmış New York merkezli bir avukat olan Leila Amineddoleh ile iş birliği yaptı.
İki taraf ancak geçtiğimiz yılın sonlarında bir anlaşmaya varabildi.
Art Newspaper'a göre, bu anlaşma uyarınca Bavyera hükümeti Young'a büstü saklama, sigortalama ve Almanya'ya geri gönderme masraflarına ek olarak bir 'bulucu' ücreti de ödeyecek. Ancak Laura Young ve avukatı, gizlilik anlaşması gereği bu konuda bilgi vermeyi reddediyor.
Bavyera Devlete Ait Saraylar, Bahçeler ve Göller İdaresi ile yapılan anlaşma kapsamında, Roma büstü 21 Mayıs 2023 tarihine kadar San Antonio Sanat Müzesi'nde sergilenecek. Daha sonrasında ise büst, Almanya'ya geri dönecek.
'BU HARİKA BİR HİKAYE'
Şu anda heykelin sergilendiği müzenin müdürü Emily Ballew Neff, tüm yaşananlar için "Bu, İkinci Dünya Savaşı dönemini, uluslararası diplomasiyi, antik Akdeniz sanatını, ikinci el dükkân dedektifliğini, tarihi Bavyera kraliyetini ve ister bireysel ister enstitüsel olarak sanata önem veren ve onu koruyanların düşünceli yönetimini içeren harika bir hikâye" ifadelerini kullanıyor.
Hazine avı sırasında iki bin yıllık bir sanat eserini satın alan ve tarihinin ortaya çıkmasına yardımcı olan Laura ise, büstün kökenini keşfetmekten heyecan duyduğunu ancak onu elinde tutamadığı veya satamadığı için biraz buruk olduğunu anlatıyor. Laura, “Her iki durumda da, uzun ve karmaşık tarihinin küçük bir parçası olduğum için mutluyum ve ben ona sahipken evde harika görünüyordu" diyor.
Laura Young daha önce Goodwill mağazasından çok düşük bir fiyata aldığı tabloyu da 63 bin dolara satmıştı.