29 yıl sonra büyük dönüş: Azerbaycanlılar Karabağ'a geri dönüyor
Güncelleme Tarihi:
29 yıl Ermenistan işgali altında kalan topraklarını 2020’de geri alan Azerbaycan buraların yeniden imarı ve yerleşime açılmasına çalışıyor. Bu kapsamda Zengilan’da sıfırdan inşa edilen Ağalı köyüne ilk aşamada 41 aile yerleştirilecek.
Azerbaycan’da İkinci Karabağ savaşı ile Ermenistan’dan geri alınan topraklara dönüşler başladı. Yaklaşık 30 yıl işgal altında kalan toprakların 27 Eylül 2020’de başlatılan ve 44 gün süren savaşla geri alınmasının ardından 60 civarında kişinin bulunduğu ilk grup, 1993 yılında terk etmek zorunda kaldıkları bölgelere döndü. Bundan 29 yıl önce Ermeni ayrılıkçılar, 30 bin kişinin öldüğü çatışmaları başlatmıştı. 1994’te sona eren savaşta, Dağlık Karabağ bölgesi ile ‘rayon’ adı verilen 7 bölge Ermenistan kontrolüne geçmişti.
İLK ETAPTA 41 AİLE DÖNECEK
Ekim 2020’de Bakü tarafından yeniden ele geçirilen Zengilan ilçesine bağlı Ağalı köyüne ilk etapta 10 aileden 58 kişi döndü. Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in bölgedeki özel temsilcisi Vahid Hacıyev, dönenleri uğurlamak için eski mahallelerinde düzenlenen törende, 4 etapta toplam 41 ailenin döneceği bilgisini verdi. Hacıyev, “Toplam 41 aile önümüzdeki beş gün içinde Zengilan’da yeni inşa edilen köye dönecek” diye konuştu. İlçe, savaştan önce tamamı etnik Azerbaycanlı 30 bin kişiye ev sahipliği yapıyordu. Nüfusun tamamı, 1993 yılında bölgeyi terk etmişti.
Dünkü geri dönüş yolculuğu, Karabağ’ı eski Azeri nüfusuyla doldurmayı amaçlayan “Büyük Dönüş” planının ilk adımı oldu. Yeni yollar, köprüler ve havaalanları gibi altyapı projeleri için ilk etapta 1.3 milyar dolar ayrıldı. Özel temsilci Hacıyev dünkü uğurlama töreninde yaptığı konuşmada, İkinci Karabağ Savaşı’nın hemen ardından Zengilan’da büyük ölçekli altyapı projelerine başlandığını kaydederek, “Demiryolları ve yollar yapılıyor. Zengilan havalimanı yakın zamanda hizmete girecek. Ağalı, ‘akıllı’ köy konseptine göre inşa edilmiştir” dedi. Geniş bir araziye inşa edilen Ağalı’da büyük bir meydan ve çok sayıda çift katlı ev bulunuyor.
MAYINLAR HÂLÂ SORUN
“Bugün tarihi bir olaya tanık oluyoruz” diyen Hacıyev gönüllüleri tebrik ederken, törende basına konuşan aile üyeleri de Zengilan’a dönmekten memnuniyet duyduklarını dile getirdi. Ancak bölgede hâlâ kara mayınlarının bulunuyor oluşu geniş kapsamlı dönüşler önünde en büyük engel. 2020 yılındaki savaşta 6500’den fazla kişi ölmüş, Rusya arabuluculuğunda taraflar çatışmaların altıncı haftasında ateşkes anlaşmasına varmıştı. Anlaşmaya göre Ermenistan, onlarca yıldır kontrol ettiği toprakları devrederken, Rusya ateşkesi denetlemek için bölgeye yaklaşık 2 bin barış gücü askeri konuşlandırdı.