2021’in son düellosu

TELEFON görüşmesinin 10 Ocak 2022’de ABD-Rusya heyetleri arası yapılacak görüşmeler öncesinde gerçekleştiğine dikkat çeken Amerikan tarafı, Kremlin’den Ukrayna krizi ile ilgili somut adımlar beklediklerini dile getirdi. İki liderin görüşmesi hakkında yazılı açıklama yapan Beyaz Saray Sözcüsü Jen Psaki, “Telefon görüşmesinde Başkan Biden Rusya lideri Vladimir Putin’den Ukrayna geriliminde tansiyonun düşürülmesi çağrısını yineledi.

‘GÜÇLÜ YANIT VERİLİR’

Rusya’nın Ukrayna topraklarını işgal etmeye devam etmesi durumunda ABD ve müttefiklerinin güçlü yanıt vermek mecburiyetinde kalacaklarını karşı tarafa iletti. Bu yanıtın Rusya’nın Batı dünyasından tamamen izole edilmesine kadar gidebileceğini vurguladı. İstenmeyen bu gidişata alternatif yollar bulunduğunu da görüşmede dile getiren Biden, önümüzdeki yılın ilk günlerinde ABD-Rusya heyetler arası ikili görüşmeler, Rusya-NATO Konseyi toplantısı ve ardından Rusya-Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilâtı (AGİT) temasları yapılacağını hatırlatarak bu üç platformun diplomatik çözüm yolunu açtığını belirtti” ifadelerini kullandı.

NÜKLEER SAVAŞ KONUSU

Rusya ile Batı arasında gerilimin ne denli kritik bir aşamaya geldiği de önceki günkü Putin-Biden telefon görüşmesinde ortaya çıktı. İki lider, nükleer savaşın tetiklenmesi ihtimalini dahi ele aldı. Görüşmede bu konunun görüşüldüğünü itiraf eden Putin’in dış politika yardımcısı Yuriy Uşakov, “Telefon görüşmesinde Amerikan tarafı birkaç kez nükleer savaş konusunu açtı. İki nükleer güce sahip devletin, Ukrayna yüzünden böyle bir savaşı başlatmaması gerektiği vurgulandı. ABD ve Rusya’nın dünyaya karşı büyük sorumlulukları bulunduğu hatırlatıldı” dedi.

BİDEN NE İSTEDİ:

- Rusya, Ukrayna sınırına yığdığı ve savaşa hazır durumda tuttuğu on binlerce asker ve ağır silahı bir an önce geri çekerek gerilim seviyesini düşürmeli.

- Rusya, Ukrayna içişlerine müdahale etmeye son vermeli. Donbas krizi Ukrayna’nın bağımsızlık ve toprak bütünlüğü çerçevesinde uluslararası hukukun öngördüğü şekilde çözülmeli.

- Rusya’nın, Batı’nın ve özellikle ABD’nin uyarılarını dikkate almayarak Ukrayna’dan yeni topraklar koparmaya kalkışması durumunda olaylar 2014 gibi olmayacak (Kırım’ın işgali). Batı ülkeleri, Moskova’ya sert müşterek yanıt vererek Rusya’yı tamamen izole etme adımı atacak.

- İstenmeyen kötü senaryoların hayata geçirilmemesi için diplomasiye şans verilmeli. Rusya da masaya oturmalı. Ocak ayı başında ABD-Rusya, Rusya-NATO ve AGİT-Rusya şeklinde üç kapsamlı görüşme yapılarak çözüm bulunmalı. Eski Sovyet cumhuriyetleri, günümüzde bağımsız devletler. Hangi birlik veya ittifaka katılma arzusu göstereceklerine kendileri karar verecektir.

PUTİN NE İSTEDİ:

- ABD ve NATO eski Sovyet cumhuriyetlerini Batı askeri ittifakına hiçbir zaman kabul etmemeli. NATO’nun Ukrayna ve Gürcistan ile 2000’li yılların ortalarında imzaladığı üyelik yol haritası anlaşması geri çekilmeli.

- NATO ve özellikle ABD, Ukrayna ile ikili anlaşmalar yaparak, Rusya’ya komşu ülkelere silah yığınağı yapmamalı. Ukrayna ordusunu silahlandırmamalı.

- ABD, NATO ve Batı Avrupa ülkeleri, Rusya’ya güvenlik garantileri vermeli. Batılı ülkeler, Rusya’nın sınırlarına yakın Polonya, Romanya ve Bulgaristan gibi eski Doğu Bloku ülkelerinin topraklarına orta ve kısa menzilli nükleer füzeler yerleştirmeyeceklerini kabul etmeli. Moskova’ya bu kuralı pekiştiren ve hukuki geçerliliği de olan bir anlaşma belgesi sunulmalı.

- ABD yönetiminin, Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik politikalarını bahane ederek Moskova’ya yönelik birtakım yeni yaptırımlar kabul etmesi durumunda Kremlin’in, Washington yönetimi ile tüm ilişkilerini koparmaya hazır olduğu mesajı da net bir şekilde iletildi.

MOSKOVA, GÜVENLİK GARANTİLERİNDE ISRARLI

Biden ile Putin arasında aralıkta iki görüşmenin gerçekleştiğine dikkat çeken Uşakov, “Bizim açımızdan bu ikinci temasın en önemli sonucu Biden’ın Putin’in defalarca dile getirmesi üzerine Ukrayna’ya saldırı silahları yerleştirilmeyeceğine dair söz vermesi oldu. Tabii bizim için bu sözlü güvencenin ocak ayında yapılacak bir dizi geniş çaplı görüşmede hukuki bağlayıcı belgeye dönüşmesi lazım. Biden’ın olası yeni yaptırım uyarısına da Putin yanıt verdi. Yeni yaptırım kabul edilirse Rusya’nın ABD ile tüm ilişkileri koparacağı Putin tarafından dile getirildi” dedi. Uşakov ayrıca 10, 12 ve 13 Ocak’ta yapılacak temasların ardından Putin ile Biden’ın yeni bir telefon görüşmesi gerçekleştirmek için anlaştıklarını söyledi.