Obama'dan Türkiye'ye 2009'daki gibi çifte telefon
Güncelleme Tarihi:
ABD Başkanı Barack Obama’nın, geçen hafta Türkiye’de yapılan seçimlerin ardından teamül gereği Türkiye’yle yapması beklenen tebrik amaçlı telefon konuşması önceki gün gerçekleşti. Ancak Obama Yönetimi daha önce yapmadığı bir biçimde tebrik telefonunu hem seçimi kazanan Başbakan Ahmet Davutoğlu’na hem de Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’a açtı ve Beyaz Saray da bunu aynı bildiride duyurdu.
Benzer bir durum bundan önce 2009’da yaşanmıştı. Fakat Obama’nın Kasım 2008’de seçimleri kazanıp 20 Ocak 2009’da yemin etmesinden sonra 16 Şubat 2009’da gerçekleşen o ikili görüşmeler, Türkiye’deki değil, başkanlık sistemiyle yönetilen ABD’deki görev değişimi nedeniyle olmuştu. Ve Obama, o zaman da hem dönemin Cumhurbaşkanı Abdullah Gül hem de Başbakan Tayyip Erdoğan’la görüşmüştü.
BU KEZ SEKİZ GÜN SONRA TEBRİK
Türkiye’nin Haziran 2011’de gerçekleştirdiği parlamento seçimlerinin tamamlanmasından sadece iki gün sonra yapılan tebrik görüşmesi bu kez sekiz gün sonra gerçekleşti. Obama önceki akşam hem Cumhurbaşkanı Erdoğan hem de Başbakan Davutoğlu ile seçimleri tebrik amacıyla ayrı ayrı telefon görüşmeleri gerçekleştirdi. Amerikan yönetimlerinin müttefik ve ortakların devlet başkanlığı ya da parlamento seçimlerinde tekrarladığı bu tebrik geleneği ise önceki örneklere göre üç açıdan farklıydı:
1) Obama, Türkiye’deki 12 Haziran 2011 parlamento seçimlerinin ardından, dönemin Başbakanı Erdoğan’la bu tebrik görüşmesini seçimden iki gün sonra gerçekleştirmişti. Bu kez araması sekiz gün sürdü.
2) Daha önceki tebrik telefonuyla ilgili hazırlanan Beyaz Saray bildirisinde, “Başkan Obama, partisinin Türkiye’nin 12 Haziran parlamento seçimlerindeki tarihi başarısı nedeniyle Başbakan’ı tebrik etmek için Air Force One uçağından Türk Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ı aradı” denildi. Beyaz Saray’ın son görüşmeyle ilgili yayınladığı bildiride, “Başkan Obama, 1 Kasım seçimleri nedeniyle Türk halkını tebrik etmek ve Türkiye Antalya’da yapılacak G-20 Zirvesi’ni önceden ele almak için Türkiye’nin Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Başbakanı Ahmet Davutoğlu’yla ayrı ayrı telefonda görüştü” ifadesi vardı. Ve Başkan’ın seçimler nedeniyle Türk halkını tebrik ettiği vurgulandı, liderlere yönelik bir tebrik ifadesi yer almadı.
3) Telefon görüşmelerine ilişkin sadece seçim değil G-20 Zirvesi’nin de ele alındığı belirtilip Obama’nın sadece Başbakan değil Cumhurbaşkanı’yla da görüştüğü vurgulandı. Halbuki, 2011 parlamento seçimlerinin ardından Obama sadece Erdoğan’ı aramış, dönemin Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ile aynı gün ayrıca bir görüşme yapmamıştı.
DENGE KURMA ÇABASI
İlk iki maddede belirtilen tutum farklılıkları, ABD’nin Türkiye’de seçimlerin adil bir ortamda yapılıp yapılmadığı konusunda hem Beyaz Saray hem de Dışişleri Sözcüsü’nün yaptığı açıklamalarla dile getirdiği tereddütlerin bir sonucu olarak öne çıktı. Son madde ise ABD’nin Türkiye’deki, icra yetkisinin Başbakan’da mı yoksa Cumhurbaşkanı’nda mı olduğuna ilişkin anayasa tartışmasında dengeli bir pozisyon almaya çalıştığının işareti oldu.