11 Eylül terör saldırılarının 20’nci yılı... Dünyanın değiştiği gün
Güncelleme Tarihi:
11 Eylül günü Newark, Boston ve Washington’dan havalanıp San Francisco ve Los Angeles’a giden 4 yolcu uçağı kaçırıldı. Amerikan Airlines’a ait uçak yerel saatle 08.46’da İkiz Kuleler’in kuzey yönündeki binasına çarptı. United Airlines’a ait uçak da ilk saldırıdan 17 dakika sonra canlı yayında güney kulesine çarptı. İkiz kuleler tüm dünyanın gözleri önünde yerle bir olurken, toz bulutunun altında Afganistan ve Irak kaldı.
Amerikan tarihinin en büyük terör saldırısı 11 Eylül’ün 20’nci yılına, ABD’nin terörle mücadele adı altında Afganistan’da başlattığı savaşa son vermesi, askerlerini geri çekmesi ve Taliban’ın ülkede kontrolü geçirmesi damga vurdu. 20 yıllık işgalin ardından ABD, Afganistan’da on binlerce kişinin ölümüne ve trilyon dolarlara mal olan tarihinin en uzun savaşına son verdi. 11 Eylül terör saldırıları, 20’nci yılında ilk kez bu yıl “savaşsız” anılacak.
AFGANİSTAN SAVAŞI NASIL BAŞLADI
Dönemin ABD Başkanı George W. Bush’un 11 Eylül 2001’deki saldırıların ardından terörle mücadele ve Afganistan’a demokrasi götürme girişimiyle başlattığı savaş, Biden yönetiminin 31 Ağustos 2021’de son Amerikan askerini de Afganistan’dan çekmesiyle bitti. O dönem Taliban, El Kaide lideri Usame Bin Ladin’in iadesini isteyen ABD’ye ret yanıtı verince Bush, 7 Ekim 2001’de Afganistan’ı işgal ederek Taliban rejimini devirdi, iktidara da Batı’ya daha yakın duran Hamid Karzai geçti.
BİN LADİN’E OPERASYON
Bush’un ardından ABD başkanlığına gelen Barack Obama, Amerikan askerlerinin bir kısmını Afganistan ve Irak’tan çekti. El Kaide lideri Usame bin Ladin de Obama’nın başkanlığının birinci döneminde ele geçirildi. Obama, başkanlığının ilk döneminde 1 Mayıs 2011 yılında Bin Ladin’in Pakistan’da gizlendiği evde öldürüldüğünü dünyaya duyurdu.
SADDAM HÜSEYİN İDAM EDİLDİ
Afganistan’ın işgalinin ardından Bush yönetiminin 20 Mart 2003’te kimyasal silah bulunduğu gerekçesiyle Irak’ı işgal edip Saddam Hüseyin’i devirerek idam etmesi ile de Orta Doğu, daha fazla istikrarsızlık ve kargaşaya sürüklendi. Irak’ta sözü edilen kimyasal silahlar hiçbir zaman bulunamazken, burası Amerikan işgalinin ardından Orta Doğu’da en problemli ülkelerden biri haline geldi. DEAŞ gibi yeni terör örgütleri de ortaya çıktı.
O GÜN DAKİKA DAKİKA NE OLDU
07.59 - 11 nolu uçuş, 81 yolcusu ve 11 mürettebatı olan bir Boeing 767, Los Angeles’a (LA) gitmek üzere Boston’daki Logan havalimanından kalktı. Kabinde, uçaktaki hava korsanlarının lideri Mısırlı Mohamed Atta ile ekibi Abdulaziz al Omari, Waleed al Shehri, Wail al Shehri ve Satam al Suqami vardı.
08.14 - 56 yolcu ve 9 mürettebat ile Boeing 767 tipi uçak, 175 nolu uçuş, yine Logan’dan LA’ya gitmek üzere kalktı. Uçakta korsanların lideri Birleşik Arap Emirlikleri asıllı Marwan al Shehhi ile Fayez Banihammad, Hamza al Ghamdi, Ahmed al Ghamdi ve Mohand al Shehri bulunuyordu.
08.14 - Diğer iki uçak henüz havalanmamışken 11 sefer sayılı uçakta korsanlar koltuklarından kalktı ve 2 kabin memuru ile kendilerine engel olmak isteyen bir yolcuyu bıçakladı. Ardından kokpite girerek uçağın kontrolünü ele geçirdiler.
08.20 - 58 yolcusu ve 6 mürettebatıyla 77 sefer sayılı Boeing 757 tipi uçak, Washington Dulles havaalanından LA’ya gitmek üzere havalandı. Yolcular arasında korsan timinin lideri 29 yaşındaki Suudi Arabistan vatandaşı Hani Hanjour ve Nawaf al Hazmi, Khalid al Mihdhar, Majed Moqed, Salem al Hazmi vardı.
08.26 - Uçuş 11, rotasından keskin bir sapma yaptı ve New York’a doğru yöneldi. Boston hava kontrol kulesi, uçağın kaçırıldığına dair diğer kuleleri uyardı.
08.42 - 37 yolcu ve 7 mürettebatla 93 nolu Boeing 757 uçuşu Newark havaalanından San Francisco’ya gitmek üzere havalandı. Korsan timinin lideri Lübnanlı Ziad Jarrah (26) ve Ahmed al Nami, Ahmed al Haznawi, Saeed al Ghamdi uçaktaydı.
08.42 - Son uçağın havalandığı anlarda 175 sefer sayılı uçaktaki korsanlar iki pilotu da bıçaklayarak öldürdü ve uçağın kontrolünü ele aldı.
KUZEY KULESİ’NE ÇARPTI
08.46 - Uçuş 11, Dünya Ticaret Merkezi’nin kuzey kulesine 93 ve 99’uncu katlar arasından çarptı. O anda binanın içinde yaklaşık 18 bin kişi vardı ve bunların 1300’ü uçağın çarptığı katlarda bulunuyordu.
08.51 - 77 nolu uçuş, diğerlerinin aksine mürettebat ile korsanlar arasında boğuşma yaşanmadan ele geçirildi.
09.03 - 175 sefer sayılı uçak Dünya Ticaret Merkezi’nin güney kulesine 77 ile 85’inci katlar arasından çarptı. Kuzey kuledeki çarpışmanın ardından bu binanın kısmen boşaltılmış olması nedeniyle can kaybı daha az oldu ama yerdekiler ve itfaiye görevlileri hariç yine de 600 kişi öldü.
BUSH BİLGİLENDİRİLDİ
09.03 - Aynı anda Florida’daki bir ilkokulda çocuklarla bir araya gelen ABD Başkanı Bush’un kulağına “Amerika’nın saldırı altında olduğu” söylendi. Bu uyarıya rağmen bir süre daha çocuklara kitap okumayı sürdüren Bush, sonrasında “kimseyi endişelendirmek istemediği” için böyle davrandığını savundu. Başkan, 10 dakika kadar sonra gizli servis üyeleriyle okuldaki boş bir sınıfa geçerek gelişmeleri bir süre buradan izledi.
Dönemin ABD Başkanı George W. Bush, Dünya Ticaret Merkezi’ne ikinci uçağın çarptığı haberini Beyaz Saray Genel Sekreteri’nden, Florida’daki Emma E. Booker İlkokulu’nda katıldığı okuma semineri sırasında almıştı.
09.28 - Uçuş 93’teki teröristler uçağı ele geçirmek için harekete geçti, ancak hava kontrolörleri, pilotları New York’ta yaşananlara dair uyardığı için bu o kadar kolay olmadı. Kayıtlara boğuşma sesleri yansıdı. Bir yolcu kabinden eşini aradı ve durumu bildirdi. 7 dakika sonra uçak başkente yöneldi.
09.37 - 77 sefer sayılı uçak Pentagon’un batı kanadına çarptı. Uçaktakilerin yanı sıra Pentagon’da 125 kişi öldü. Aynı dakikalarda Başkan Yardımcısı Dick Cheney, Beyaz Saray altındaki sığınağa indi ve süreci buradan takip etti.
11 Eylül terör saldırılarının sonuçlarından biri de Irak’ın işgali idi. Dönemin ABD Başkanı George W. Bush, 1 Mayıs 2003’te Amerikan USS Abraham Lincoln uçak gemisinde bir ‘zafer’ konuşması yaptı.
HAVA SAHASI KAPATILDI
09.45 - ABD hava sahası tüm uçuşlara kapatıldı. Tüm sivil uçaklara en yakın havalimanına inmeleri emredildi.
09.57 - Uçuş 93’te aileleri ile temas kurmayı başaran ve yaşananlar hakkında bilgi sahibi olan bazı yolcular, kontrolü geri alabilmek için teröristlere saldırdı. Boğuşmalar üzerine teröristler uçağı düşürmekle tehdit etti.
GÜNEY KULESİ ÇÖKTÜ
09.58 - Çarpışmadan 56 dakika sonra Dünya Ticaret Merkezi’nin güney kulesi çöktü.
10.02 - Olası yeni saldırılara karşı Chicago ve New York’taki büyük gökdelenler tahliye edildi.
10.03 - 93 nolu uçuş Pennsylvania’da açık araziye çakıldı.
KUZEY KULESİ ÇÖKTÜ
10.28 - Çarpışmadan 1 saat 42 dakika sonra Dünya Ticaret Merkezi’nin kuzey kulesi de çöktü. Bunun etkisiyle civardaki binalar büyük ölçüde yıkıldı.
10.53 - ABD’ye yönelik tehdit seviyesi DEFCON3’e yükseltildi. DEFCON1 nükleer savaşa karşılık geliyor.
11.00 - ABD’nin kuzey komşusu Kanada tüm uçuşları durdurdu. Havada kalan Amerikan uçaklarının ise kendi pistlerine inmesine izin verdi.
HAVADA HİÇ UÇAK KALMADI
12.15 - Amerikan hava sahasında tek bir sivil hava taşıtı kalmadı.
17.20 - Dünya Ticaret Merkezi kompleksi içinde yer alan 47 katlı başka bir bina çöktü.
Dönemin ABD Başkanı Barack Obama ve yakın çalışma ekibi, terör örgütü el Kaide’nin lideri Usame bin Ladin’in öldürüldüğü “Neptün Mızrağı Operasyonu”nu Beyaz Saray’daki Durum Odası’ndan böyle izlemişti.
BİN LADİN 10 YIL SONRA ÖLDÜRÜLDÜ
14 Eylül 2001 - Kongre, teröristlere karşı askeri operasyon yapılmasına imkân veren tasarıyı onayladı.
15/16 Eylül 2001 - Bush, Camp David’de üst düzey kurmaylarıyla bir araya geldi ve el Kaide’ye karşı atılacak adımları ele aldı. O hafta sonu Bush, “terörle savaş” terimini ilk kez kullandı.
7 Ekim 2001 - ABD ve İngiltere Afganistan’daki hedefleri havadan bombaladı. Bin Ladin kaçarken Taliban hedef oldu.
20 Ekim 2001 - El Kaide destekçileri arasında dolaşan bir videoda Bin Ladin, saldırılara atıfta bulunarak, “İnsanlarımızı öldürmenin intikamını almak terörizmse, tarih bizim terörist olduğumuza şahit olsun... Bush ve Blair... zor dışında başka dilden anlamazlar. Bizi her öldürdüklerinde biz de onları öldürürüz” dedi.
ABD Başkanı Joe Biden, Kabil yönetiminin, 31 Ağustos’ta tüm yabancı askerlerin Afganistan’dan çekilmesi sonrası iktidarda kalabileceğini ummuştu. 15 Ağustos’ta Taliban, Kabil’i ele geçirdi. Biden gelişmeyi böyle izledi.
30 Ekim 2004 - Usame bin Ladin, El Cezire’de yayınlanan bir ses kaydında, doğrudan 11 Eylül saldırılarının arkasında olduğunu itiraf etti.
2 Mayıs 2011 - ABD Donanması, Pakistan’ın Abbottabad kentinde Bin Ladin’in saklandığı eve baskın düzenledi. O ve beraberindeki 4 kişi öldürülürken, cesedi denize atıldı.