1 günde 47 idam

ORTADOĞU’daki Şii-Sünni gerilimi sürerken, Sünni kontrolündeki Suudi Arabistan, aralarında muhalif Şii din adamı Şeyh Nemr Bakır el-Nemr’in olduğu 47 kişiyi dün idam etti. İdamın yanı sıra Nemr’in cenazesinin halk önünde teşhir edilmesine de karar verilmişti. Nemr’in kardeşi Muhammed el-Nemr, Şii din adamının dış destek aramak, ülke yöneticilerine itaat etmemek ve güvenlik güçlerine karşı silahlı isyandan suçlu bulunarak idam edildiğini söyledi ve gösterilecek tepkilerin barışçıl olmasını istedi. Muhammed el-Nemr’in oğlu Ali el-Nemr hakkında da verilmiş bir idam cezası bulunuyor, ancak oğlunun adı idam edilenler arasında yer almadı. Suç işlediği iddia edilen tarihte reşit olmayan Ali el-Nemr’in (21) idam edilmesinin ardından çarmıha gerilmesine karar verilmişti.

İRAN: SUUDİLER BÜYÜKBEDEL ÖDEYECEK

Suudi vatandaşı olan Nemr Bakır el-Nemr (56) İran’a yakınlığıyla biliniyordu. Nemr’in idamı Tahran’dan sert tepki aldı. İran Dışişleri Sözcüsü Hüseyin Cabir Ensari, Nemr’in idam edilmesinin Suudilere pahalıya mal olacağını söyledi. Ansari, “Suudi hükümeti terörist hareketleri ve aşırıcıları destekliyor, ancak iç eleştirilere baskı ve idamla karşılık veriyor. Suudi hükümeti, bu politikaları nedeniyle yüksek bir bedel ödeyecek” dedi. İranlı din adamı Ayetullah Ahmet Hatemi de Nemr’in kanının “Suud Hanedanı’nın yakasında kalacağını ve onları tarihten sileceğini” söyledi.

�

Suudi Arabistan’ın en yüksek dini otoritesi Büyük Müftü Şeyh Abdülaziz el-Şeyh ise 47 kişinin idam edilerek insaflı davranıldığını, bu sayede bu kişilerin daha fazla kötülük yapmaktan kurtarıldığını savundu. İdam edilenlerin çoğunluğunun El Kaide üyesi olduğu açıklandı. Terör suçlamasıyla idam edilen Şeyh Nemr dışında ise biri gözaltına alındığında 18 yaşından küçük olan üç Şii daha idam edildi. BAE de Riyad hükümetine destek vererek, idamların ‘terörle mücadele kararlılığını gösterdiğini’ belirtti. El Kaide ise daha önceden üyelerinin idam edilmesi durumunda Suudi Arabistan’a misilleme tehdidinde bulunmuştu. Batılı ülke ve örgütler de El- Nemr’in idam cezasına karşı kampanya yapmıştı.

Baş kesme ve kurşuna dizme

47 kişinin idamı 12 kentte gerçekleşti. Dört hapishanede mahkumlar kurşuna dizilerek, diğerleri başları kesilerek idam edildi. İdam kararı sonrası Suudi Arabistan’ın Şii nüfus ağırlıklı Doğu Vilayeti’ndeki Katif ve nüfusunun yüzde 65-75 arası Şii olan ancak Sünni El Halife ailesi tarafından yönetilen Bahreyn’de protestolar başladı. Arabistan’da geçen yıl 157 kişi idam edildi. Dünkü idam 35 yılın en büyük toplu idamıydı.

Esad’ı da eleştirmişti

İdam edilen Şii din adamı Nemr, İran’a yakın olmakla birlikte Suriye’de Beşar Esad rejimini eleştiriyordu. Şeyh Nemr, takipçilerine zalimlere mezheplerini ayırmaksızın karşı çıkmalarını öğütlerken, Körfez Arap ülkelerinin Sünni liderlerini olduğu gibi İran’ın desteklediği Esad’ı da ‘tiran’ olarak nitelemişti. Suudi yönetimine karşı gösterilerde barışçıl çizgide kalınmasını da sık sık vurgulayan Nemr, “silaha başvurmak yerine sözlerin kükreyişini” savunmuştu. Şii din adamı, 2011’de Arap Baharı sırasında Suudi Arabistan’ın Şii bölgelerinde çıkan ayaklanmaya konuşmalarıyla destek vermişti. Şeyh Nemr, 2012’te önce tutuklanmış ve bu sırada vurularak yaralanmıştı. Bu olay üzerine günlerce gösteriler olmuştu.

ABD’den mezhepsel gerginlik uyarısı

İran’in dini lideri Ayetullah Ali Hamaney’in İngilizce resmi internet sitesinden yarısı Suudi cellat diğer yarısı IŞİD infazcısı olan bir resim yayınlandı. Resmin üzerinde “Beyaz IŞİD, Siyah IŞİD. Hiç fark var mı?” diye yazıldı.

ABD Dışişleri Bakanlığı, Nimr’in idamının mezhepsel gerginliği artırabileceğinden endişelendiklerini açıklarken Suudi Arabistan hükümetine insan haklarını koruma ve saygı duyma çağrısı yaptı.

Avrupa Birliği Dışişleri Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini, “Nimr olayı, ifade özgürlüğü ile vatandaşlık ve siyasi haklar konusunda ciddi endişeye neden oluyor. Bu olayın bölgedeki mezhep gerginliği daha da artırma potansiyeli var. Bunun bütün bölgede ciddi sonuçları olabilir” diyerek endişelerini bildirdi.

Irak Başbakanı Haydar el-İbadi: “Haberi büyük üzüntüyle öğrendik. Muhaliflerin tasfiyesi ve seslerin susturulması, hükümet ile halklara harap ve yıkımdan başka bir şey getirmez”

Iraklı Şii lider ve din adamı Mukteda Sadr, Suudi Arabistan ve diğer Körfez ülkelerinde yaşayan Şiileri protestoya çağırdı.

Irak’ın eski başbakanı Nuri el-Maliki, Irak’ın eski devlet başkanı Saddam Hüseyin’in 1980’de Şii din adamı Muhammed Bakır el-Sadr’ı idam ettiğini hatırlatarak, “Nimr’in idamı, Saddam’a olduğu gibi Suudi rejiminin de sonunu getirecek” dedi.

Lübnan Hizbullahı, yazılı açıklamasında idamı “suikast” olarak niteledi ve Nimr’in ezilen insanlara haklarının verilmesini istediği için infaz edildiğini bildirdi.