Dr. Yanıt

Odun ateşi mi zararlı, yoksa ağaç kömürü ateşi mi?

Soru: Hangisinin ateşinin zararlı olduğunu merak ediyorum, odun mu kömür mü?

Yanıt: Odun ateşinin dumanları ağaç kömürünün dumanlarından daha tehlikelidir çünkü kanserojen ya da solunum hastalıklarından sorumlu maddeler odun ateşinin dumanlarında daha fazla yoğunlaşmıştır. Bu zararlardan korunmak için barbeküleri açık havada yapmak ve şöminenin kurumunu sık sık temizlemek gerekir.

Cam niçin uzaktan kumandanın dalgalarını geçiriyor?

Soru: Elimdeki uzaktan kumanda ile cam arkasından televizyonu açıp kapatabiliyorum, Cam neden dalgaları geçiriyor?

Yanıt: Çünkü televizyon, müzik seti uzaktan kumandalarının kızılötesi dalgaları camın atomları tarafından emilmez. Maddenin merkezinde ışığın emilmesinden başlıca sorumlu olanlar elektronlardır. Bu da enerji emip faaliyet derecesini artırır. Ancak bunun için atom çekirdeği etrafında "yörünge değiştirmek" zorundadırlar. Oysa camda elektronlar donmuştur; bu da bu enerji fazlasını kabul etmelerini engelleyip kızılötesi ışınlara duyarsız hale getirir.

Niçin miyoplar görüntüyü net seçemez?

Soru: Niçin miyoplar aynaya yansıyan uzaktaki bir görüntüyü net seçemez?

Yanıt: Çünkü aynadaki görüntü fotoğraf değildir. Nesnenin yansıması, kendisine çarpan ışığın bir bölümünün gönderilmesiyle oluşur. Bu yansıma göze girer, ışınları retinaya odaklayarak lens işlevini üstlenen kristalini geçer. Miyoplarda odaklama retinanın çok önündedir ve bu nedenle görüntü net değildir. Miyopun incelediği nesne ne kadar uzaksa görüntü o kadar fludur. Ayna ışığı yansıttığı için incelenen nesneyle göz arasındaki mesafe doğrudan görme sırasındaki mesafeyle aynıdır. Teorik olarak aynadaki görüntü çok daha flu olmalıdır çünkü nesnenin gönderdiği ışık ayrıca ayna ile göz arasındaki mesafeyi de kat etmektedir.

Dolar ($) işareti nereden geliyor?

Soru: Dolar $ işaretinin kaynağı nedir, nereden alındı?

Yanıt: Dolar, İspanyol peso’sundan geliyor! 1770’li yıllarda bu para birimi (piastre ya da İspanyol doları da deniyordu) günümüzdeki Amerikan doları gibi dünyanın pek çok bölgesinde tedavüldeydi. Bağımsızlığını kazanmasının ardından ABD kendi para birimini edinmek için kolları sıvadı ve bir sembol belirlemek amacıyla peso’nun değerinden, ağırlığından ve adından esinlendi.

İlk önce peso’nun P’si ve çoğul sağlamak üzere de S benimsendi. Ardından S’yi vurgulamak amacıyla P’nin yalnızca düz çizgisi alındı ve $ elde edildi. Doların kökeniyle ilgili bu hikaye yaygın olarak benimsenmiş bulunuyor. Ancak bazen dolar iki çizgiyle de yazılabiliyor. Nedeni ise peso’nun da Cebelitarık’taki Herkül Sütunlarını simgelemek üzere iki çizgiyle donanmış olmasıydı.

Tepemizde kaç uydu var?

Soru: Dünya yörüngesinde kaç uydu dolaşıyor?

Yanıt: Halen Dünya’nın yörüngesinde 2004 rakamlarına göre 2630 aktif uydu var. Bunların çoğu Amerikan ya da Sovyet döneminden kalma. Ayrıca füze başlıkları ya da uydu fırlatılması soncu arta kalan parçalar da mevcut. Tüm bunlar da yaklaşık 2500 tonluk bir metal kütlesi oluşturuyor.

Eski uyduların parçalanmasından kaynaklanan 1 ila 10 cm arasında değişen yüz binlerce çöpü de hesaba katmalıyız. Çapı bir santimetreden küçük olan çöplerin miktarı ise milyonlarca. Hızla dönen bu atık maddeler aktif uyduları tehdit ediyorlar. Bunlar özel teleskoplar ve radarlar aracılığıyla Kuzey Amerika Hava Savunması Komutanlığı ve Fransız Uzay Araştırmaları Dairesi tarafından izleniyor.