Doğan Hızlan: Bir bağışçı koleksiyonere devlet vefasızlığı

Doğan HIZLAN

Topkapı Sarayı'na ve Süleymaniye Kütüphanesi'ne bağışta bulunan Nuri Arlasez'e devlet bugün gereken ilgiyi göstermiyor.

Ekmeleddin İhsanoğlu'nun, ‘‘Padişahlardan sonra en kıymetli koleksiyonu bağışlayan kişidir’’ diye tanıttığı Arlasez, tarihi hazinesini iki devlet kurumuna bağışlamış.

Süleymaniye Kütüphanesi'ne tezhipli, minyatürlü yazmalarını, Kuran-ı Kerim'leri vermiş. İçinde paha biçilemeyen Osmanlı, Selçuk dönemine ait çok önemli eserler bulunuyor.

Topkapı Sarayı'na ise 15-16. yüzyıla ait kumaşlar, kaftanlar, işlemler armağan etmiş.

Kimdir Nuri Arlasez?

Beşir Ayvazoğlu'nun, 'Bir medeniyeti çöplüklerden toplayan adam Nuri Arlasez' yazısından (Aksiyon, 29 Temmuz - 4 Ağustos 1995,s.54) onun yaşamının ana çizgilerini öğrenebildim.

1910 yılında ,İstanbul'da dünyaya gelmiş. Galatasaray'da okumuş, babası ünlü ceza avukatlarından Hüsnü Selim Bey'in ısrarı üzerine Mekteb-i Hukuk'a (Hukuk Fakültesi) yazılmış. Çok zaman az para istediğinden, Mekteb-i Hukuk'tan ayrılmış, evlenmemiş, ablasıyla birlikte Şişli'deki on dört odalı evin ısıtabildiği tek odasında Hint felsefesiyle uğraşmış, el yazmaları, fermanlar, vakfiyeler, levhalar, işlemeler toplamış.

Soyadı yasası çıkınca, dayızadesi tarafından bu iki özelliğini ifade etmesi için, sanat anlamına gelen 'Ar'la sezmek fiilinden 'Sez' birleştirilerek Arlasez soy adını almış.

Ünlü tarihçi Arnold Toynbee ile dostluk kurup, Bursa'yı gezmişler, uzun süre mektuplaşmışlar.

Nuri Bey, polisiye romanların tanınmış adı Joan Fleming'in When I Grow Rich adlı romanında olaylar Filozof Nuri Bey diye adlandırılan Nuri Arlasez'in ekseninde gelişir. (Kurthan Fişek'in verdiği bilgiye göre, roman 1962'de yayımlanmış, Nuri Arlasez de Nuri İskirlak adıyla geçiyormuş)

* * *

ULUSAL ve uluslararası alanda bilginlerin, sanatçıların yakından tanıdığı, bilgisinden yararlandığı Nuri Arlasez'i biraz olsun tanıyabildiniz umarım.

Kültürel varlığını devletin iki kültür kurumuna bağışlayan Nuri Arlasez'e Kültür Bakanı İstemihan Talay'ın ilgi göstereceğinden şüphem yok.

Bakıma, doktora ihtiyacı var.

Böylesine bir ilgi; sanırım devlet bağışçılarını sevindirir, yüreklendirir, umutlandırır. Bir gün devletlerinin onları yalnız bırakmayacağına inanırlar.

Bağışladıkları eserleri tanıyanlar, bilenler, düşüncelerini şöyle özetliyorlar:

O eserlerden iki parçasını satsa, şimdi büyük bir otelin kral dairesinde sefa sürebilirdi.

* * *

KÜLTÜR Bakanı İstemihan Talay'ın, devletin, Nuri Arlasez'e göstereceği ilgiyi bekliyorum.