Koalisyon nedir? Hangi şartlarda koalisyon kurulur?

1 Kasım 2015 Genel Seçimleri bugün başladı. Sonuçlar açıklandıktan sonra iktidar tek başına mı olacak yoksa koalisyona mı gidilecek? Peki, koalisyon nedir? Hükümet hangi şartlar altında koalisyona gider.

KOALİSYON NEDİR?

Koalisyon hükümeti, birden fazla siyasi parti ya da gruba bağlı üyelerden oluşan karma hükümettir.Yasama meclislerinde bir tek partinin çoğunluğu elde edemediği durumlarda, en çok sandalyeye sahip partinin başkanının kabineyi kurmakla görevlendirilmesi kuraldır. Bu durumda, meclisten güvenoyu alabilmek için başka parti ya da gruplarla (bağımsızlar) anlaşma yoluna gidilir ve bir ortak hükümet kurulur.

Yürürlükteki seçim kanuna göre Türkiye’de 550 milletvekili seçilir. Yani mecliste en fazla 550 vekil bulunur. Ancak seçim dönemlerinden sonra çeşitli nedenlerle (vefat vs.) bu sayı azalır. Tek başına hükümet kurabilmek için bir partinin mecliste en az 256 milletvekilinin olması gerekir. Aksi durumlarda koalisyon hükümeti kurma yetkisi cumhurbaşkanı tarafından seçilen bir milletvekiline verilebilir.

Koalisyon İle Yönetilen Ülkeler:

İsveç, Fransa, Almanya, İtalya, Avusturya, İrlanda, Japonya, Türkiye, İsrail, Pakistan ve Hindistan uzun süre boyunca koalisyon hükümetlerince yönetilmişlerdir. İsviçre 1959-2008 arasında yarım yüzyıla yakın bir süre Sihirli Formül denen ülkedeki dört büyük siyasi partinin katıldığı koalisyon tarafından yönetildi.

KOALİSYON NEDEN KURULUR?

Yasama meclislerinde bir tek partinin çoğunluğu elde edemediği durumlarda, en çok sandalyeye sahip partinin başkanının kabineyi kurmakla görevlendirilmesi kuraldır. Bu durumda, meclisten güvenoyu alabilmek için başka parti ya da gruplarla (bağımsızlar) anlaşma yoluna gidilir ve bir ortak hükümet kurulur. Koalisyon hükümetlerine daha çok seçimlerde nispi temsil sistemini benimsemiş ülkelerde rastlanır. Çoğunluk usulüne dayalı seçim sisteminde bir parti parlamentoda salt çoğunluğu kolayca elde ederek kendi hükümetini kurabilir ve güvenoyu alabilir. Partilerin ülke çapında aldıkları oy oranlarına yakın oranlarda parlamentoda temsilini sağlayan nispi temsil usulünde ise çoğu kez koalisyon hükümetlerinin kurulması kaçınılmaz hale gelir.

SON GENEL SEÇİME GÖRE DURUM NE?

2015 seçimlerinde sonuçlar netleşmeye başladı.

Peki, 7 Haziran'da partilerin aldıkları oy oranları, bir önceki genel seçimlere göre nasıl bir değişim gösterdi?

İşte ayrıntılar;

AK PARTİ YÜZDE 5'TEN FAZLA YAKIN OY KAYBETTİ

AK Parti, 2011 seçimlerinde oyların yüzde 49.95'ini almıştı. Oysa 2015 7 Haziran seçimlerinde, sandıkların yaklaşık yüzde 80'i açıldığında AKP'nin oyu yüzde 42 civarında görünüyor.

CHP YERİNDE SAYDI

CHP, bir önceki seçimlerle kıyaslandığında, çok farklı bir sonuç almadı. 2011'de CHP'nin oy oranı 25.94 olmuştu. Bu seçimlerde de, sandıkların yüzde 80'i açıldığında CHP'nin oy oranının yine yüzde 25'lerde olacağını gösteriyor.

MHP OY ARTTIRDI

MHP, bir önceki seçimlere oylarını yüzde 5'e yakın arttırdı. MHP, 2011'de oyların yüzde 12.98'ini almıştı. Bu seçimde ise, sandıkların yüzde 80'i açıldığında MHP'nin oy oranının yüzde 17'ye yakın olması bekleniyor.

HDP BARAJI GEÇTİ

2015 genel seçimleri, HDP'nin parti olarak girdiği ilk seçim oldu. 2011 seçimlerinde BDP geleneğinden gelen siyasetçiler, bağımsız aday olarak seçim yarışına girmişlerdi.