Güncelleme Tarihi:
Sokak köpekleri uyutulacak mı? sorusu Meclis'te devam eden görüşmeler ile kamuoyunun gündeminde yer almaya devam ediyor. 5199 Sayılı Hayvanları Koruma Kanunu’nda değişiklik yapılmasını öngören kanun teklifi TBMM Başkanlığına sunulmuştu. Gelen son bilgiye göre teklif TBMM Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonunda kabul edildi. Önceki gün AK Parti Kaynakları, ötanazi kelimesinin yasadan çıkarıldığını açıkladı. Bunun yerine; veterinerlik hizmetleri kanunun 9. maddesi 3. fıkrasında yer alan hükümler uygulanır hükmü ekleniyor. Yasaya göre başta yerel yönetimler olmak üzere diğer ilgili kurum ve kuruluşlara teşvik veya Bakanlıkça uygun görülen miktarlarda mali destek sağlanacak. Peki, sokak hayvanları yasası son durum ne? İşte, o konu hakkında ayrıntılı bilgiler.
Son dakika haberine göre, sahipsiz hayvanlara yönelik düzenlemeler içeren Hayvanları Koruma Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, TBMM Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonunda kabul edildi.
Teklifle, Hayvanları Koruma Kanunu'nda değişikliğe gidilecek. Buna göre, Kanun'un amaçlarına "insan, hayvan ve çevre sağlığı gözetilmek kaydıyla" ifadesi eklenecek.
Sahipsiz hayvanlara ilişkin yürütülecek çalışmalarda, tereddüde mahal verilmemesi, kedi ve köpeklerin sahipli hayvan statüsüne alınabilmesi için Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu kapsamında Tarım ve Orman Bakanlığı veri tabanına kaydedilmesi zorunluluğu bulunduğundan "sahipli hayvan" ve "sahipsiz hayvan" kavramları açık bir şekilde tanımlanacak.
Uygulamada tereddüde mahal verilmemesi amacıyla ve Kanun'daki "yakala-kısırlaştır-sal" metodunun kaldırılması nedeniyle hayvan bakımevi tanımında uyum değişikliği yapılacak. Hayvan bakımevinin tanımı, "Bakanlıktan izin alınmak suretiyle kurulan ve hayvanların sahiplendirilinceye kadar barındırıldığı ve rehabilite edildiği bir tesis" şeklinde değiştirilecek.
Sahipsiz ve güçten düşmüş hayvanların hayvan bakımevlerine toplanması ve buralarda rehabilite edilerek sahiplendirilinceye kadar bakılacak olması sebebiyle bakımevleri dışında bir hayvana bakmanın onun yasal sorumluluğunu alarak sahiplenilmesi suretiyle mümkün olabileceği ilkesi kabul edilecek. Kanun'un ilkeleri arasında yer alan "Evcil hayvanlar, türüne özgü hayat şartları içinde yaşama özgürlüğüne sahiptir. Sahipsiz hayvanların da sahipli hayvanlar gibi yaşamları desteklenmelidir." ifadesi yürürlükten kaldırılacak.
Hiçbir maddi kazanç ve menfaat amacı gütmeksizin, sadece insani ve vicdani sorumluluklarla, sahipsiz ve güçten düşmüş hayvanları sahiplenmek isteyen ve Kanun'da öngörülen koşulları taşıyan gerçek ve tüzel kişilerin teşviki ve bu kapsamda eş güdüm sağlanması esas olacak.
Yerel yönetimler, gönüllü kuruluşlarla iş birliği içerisinde, sahipsiz hayvanların sahiplendirilinceye kadar bakılmaları için hayvan bakımevleri kurarak onların bakımlarını ve tedavilerini sağlayacak, eğitim çalışmaları yapacak.
Hayvan bakımevlerine alınan hayvanlardan rehabilite edilen köpekler sahiplendirilinceye kadar bu yerlerde barındırılacak. Doğru ve güncel veri sağlanabilmesi amacıyla hayvan bakımevlerine alınan hayvanlar Tarım ve Orman Bakanlığı veri sistemine kaydedilecek.
- Teşvik ve idari tedbirler
Bakımevine alınan köpeklerden insan ve hayvanların hayatı ve sağlığı için tehlike teşkil eden ve olumsuz davranışları kontrol edilemeyen, bulaşıcı veya tedavi edilemeyen hastalığı bulunan ya da sahiplenilmesi yasak olanlarına, Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu'nun 9. maddesindeki "Hayvanlara ötenazi yapmak yasaktır. Ancak, hayvanlara acı ve ıstırap çektiren veya iyileşme durumu bulunmayan hastalık durumlarında, akut bulaşıcı bir hayvan hastalığının önlenmesi ya da eradikasyonu amacıyla veya insan sağlığı için risk oluşturan durumlarda, davranışları insan ve hayvanların hayatı ve sağlığı için tehlike teşkil eden ve olumsuz davranışları kontrol edilemeyen durumlarda veteriner hekim tarafından ötenazi yapılmasına karar verilebilir. Ötenazi işlemi veteriner hekim tarafından veya veteriner hekim gözetiminde yapılır." hükümleri uygulanacak.
Yerel yönetimler sahipsiz köpeklere ilişkin yürüttüğü iş ve işlemlerde Ev Hayvanlarının Korunmasına Dair Avrupa Sözleşmesi kapsamında gerekli idari tedbirleri almaya yetkili olacak.
Hayvanlara yapılacak müdahalenin sadece tıbbi gerekçelerle değil Kanunda yer alan diğer istisnai durumlarda da yapılabilmesine imkan sağlanacak.
"Yerel yönetimler adına toplanan sahipsiz hayvanların bakımevi dışında bir yere terk edilmesi veya bakımevinde barındırılan köpeği bakımevi dışında bir yere bırakmak" fiilleri yasak kapsamına alınacak. Böylece sahipsiz hayvanların toplanması, hayvan bakımevlerine götürülmesi ve bu hayvanların sahiplendirilinceye kadar hayvan bakımevi bünyesinde bakılmasına ilişkin hükümlerin uygulanmasının ve yerel yönetimlerin görev ve sorumluluklarını eksiksiz olarak yerine getirmelerinin sağlanması amaçlanacak.
İl Hayvanları Koruma Kurulunun görevleri arasına, sahipsiz hayvanların korunmasına yönelik yürütülen çalışmaların yanı sıra insan, hayvan ve çevre sağlığını korumaya yönelik olarak sahipsiz hayvanlardan kaynaklı sorunları belirlemek ve bu sorunlara ilişkin çözüm önerileri üretmek eklenecek.
Düzenlemeyle başta yerel yönetimler olmak üzere diğer ilgili kurum ve kuruluşlara yapılacak desteğin kapsamı genişletilecek. Buna göre de insan, hayvan ve çevre sağlığının korunması amacıyla bakımevleri, hastaneler ve ameliyathaneler kurmak; bunlara ilişkin ilaç, alet ve ekipmanları temin etmek ile bakımevlerinde bakım, rehabilitasyon ve sahiplendirme gibi faaliyetleri yürütmek için başta yerel yönetimler olmak üzere diğer ilgili kurum ve kuruluşlara teşvik veya Bakanlıkça uygun görülen miktarlarda mali destek sağlanacak.
- Ödenekler başka bir amaç için kullanılamayacak
Hayvanları korumaya yönelik hükümlere aykırı hareket eden veya sahiplendiği hayvanların bakımını ciddi şekilde ihmal eden ya da onlara ağrı, acı veya zarar veren kişilerin denetimle yetkili merci tarafından hayvan bulundurması yasak olacak ve hayvanlarına el konulacak. Söz konusu hayvanlardan sahiplendirilme niteliği olanlar sahiplendirilinceye kadar hayvan bakımevinde barındırılacak.
Caydırıcılığın sağlanması amacıyla sahipli hayvanın sahibi tarafından terk edilmesi kabahatine ilişkin idari para cezası hayvan başına 2 bin liradan 60 bin liraya çıkarılacak. Yerel yönetimler adına toplanan sahipsiz hayvanları bakımevi dışında bir yere terk eden veya bakımevinde barındırılan hayvanı bakımevi dışında bir yere bırakanlara ise hayvan başına 50 bin lira idari para cezası verilecek.
Büyükşehir belediyeleri, il belediyeleri ve nüfusu 25 bini aşan belediyeler, sahipsiz veya güçten düşmüş ya da tehlike arz eden hayvanların korunması ve sahiplendirilinceye kadar bakımının yapılması ile rehabilitasyonunun sağlanması amacıyla hayvan bakımevleri kuracak. Belirtilen hayvanlar, ilgili belediyeler tarafından hayvan bakımevine götürülecek. Hayvan bakımevi kurma zorunluluğu olmayan belediyeler ile il özel idareleri, sorumluluk alanındaki bu hayvanları en yakın hayvan bakımevine götürecek.
Belirtilen kaynağı ayırmayan belediye başkanı ve meclis üyeleri ile ayrılan kaynağı hayvan bakımevi kurmak, sahipsiz hayvanları toplamak, rehabilite etmek veya sahiplendirilinceye kadar bakmak için harcamayan veya bu kaynağı başka amaçlar için sarf eden belediye başkanı ve belediye yetkililerine 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezası verilecek.
Söz konusu belediyeler 31 Aralık 2028'e kadar belirtilen hayvan bakımevlerini kurmakla ve mevcut bakımevlerinin koşullarını iyileştirmekle yükümlü olacak.
Belediyeler, 31 Aralık 2028'e kadar hayvan bakımevleri kurmak, rehabilitasyon işlemlerini gerçekleştirmek ve sahipsiz hayvanlara sahiplendirilinceye kadar bakmak için kesinleşmiş en son bütçe gelirlerinin binde 5'i oranında kaynak ayıracak. Bu oran, büyükşehir belediyelerinde binde 3 olarak uygulanacak. Ayrılan ödenekler başka bir amaç için kullanılamayacak.
Kedi ve köpek sahipleri, hayvanlarını en geç 31 Aralık 2025'e kadar dijital kimliklendirme yöntemleriyle kayıt altına aldırmak zorunda olacak.
Teklifle, sokakta bakıma ve korunmaya ihtiyacı olacak sahipsiz hayvan bulunmaması amaçlandığı için Hayvanları Koruma Kanunu'ndaki "yerel hayvan koruma görevlileri"ne ilişkin hüküm yürürlükten kaldırılacak.
Sokak hayvanlarıyla ilgili kanun teklifi görüşmeleri devam ederken AK Parti Kaynakları, ötanazi kelimesinin yasadan çıkarıldığını açıkladı. Konuyla ilgili bilgi aktaran CNN TÜRK Muhabiri Ece Altuğ, şu ifadeleri kullandı:
Bugün komisyon görüşmeleri 2. kez devam ediyor. Aslında çok tartışılan bir madde vardı. Ötanazi kelimesi tekliften çıkarılacak. Bunun yerine veterinerlik hizmetleri kanunun 9. maddesi 3. fıkrasında yer alan hükümler uygulanır hükmü ekleniyor.
Bu hüküm, "hayvanları ötanazi yapmak yasaktır" deniyor ancak hayvanları acı ve ısdırap çektiren, iyileşme durumu bulunmayan hastalık durumlarında, akut bulaşıcı hastalıklarının önlenmesi ya da eradikasyonu amacıyla insan sağlığı konusunda risk oluşturan durumlarda, davranışları insan ve hayvanların hayatı ve sağlığı için tehlike teşkil eden olumsuz davranışları kontrol edilemeyen durumda veteriner hekim tarafından ötanazi yapılmasına karar verilebilir ifadesi yer alıyor. Ötanazi işlemi, veteriner hekim ve ya veteriner hekim gözetiminde yapılır deniyor bu maddede.
AK Parti, sahipsiz sokak hayvanlarına yönelik 'Hayvanları Koruma Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'ni TBMM Başkanlığı'na sundu. AK Parti Grup Başkanı Abdullah Güler, bugüne kadar sahipsiz sokak köpekleriyle ilgili yapılan çalışmaların yetersiz kaldığını belirterek, saldırgan olan, bulaşıcı veya tedavi edilemeyen hastalığı bulunan ya da sahiplenilmesi yasak olan hayvanlara yerel yönetimlerce 'ötanazi' yapılacağını söyledi.AK Parti Grup Başkanı Abdullah Güler, 'Hayvanları Koruma Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'ne ilişkin TBMM'de bulunan AK Parti Grup Başkanlığı'nda basın toplantısı düzenledi. Güler, "2.5 milyona yakın sahipsiz sokak köpeğinin kısırlaştırıldığı, 550 bine yakın sokak köpeğinin sahiplendirildiğine dair raporumuz var. Mevcut tedbirlere rağmen mahalli idarelerimizin yetersiz kaldığını görüyoruz. Bu durum nelere sebebiyet verdi. Kuduz riskli vakalar artmış durumda. Hayvandan hayvana, hayvandan insana geçen çok farklı parazitler var. Belli ilçelerimizde karantina uygulanan, kuduz köpek nedeniyle karantina uygulaması yapılmak zorunda kaldı. Mevcut durum böyleyken bakanlık raporuna göre birçok kazanın meydana geldiği, bu kazalarda vefat eden vatandaşımızın sayısının 50- 55 olduğu ortaya çıktı. Belli alanlarda, insanlarımızın yürüyüş yaptığı alanlarda çok sayıda köpeğin dışkısı toplumu tehdit edecek hale geliyor. Bu hastalıklar nedeniyle ameliyatlar yapılacak seviyede tahribatlara yol açıyor" dedi.
17 maddelik düzenleme ile ilgili her kesimin önerisini aldıklarını belirten Güler, "Sokağın belli alanlarında, özellikle çocuklarımızın oyun oynadığı alanlarda köpeklerin sürüler halinde bulunması, toplumumuzu tehdit edecek hale geldiğini görüyoruz. Sokak köpeklerinin bulunduğu yerlerden alınması, barınaklarda kaliteli yaşam alanı oluşturulması, sahiplendirilmenin teşviki, barınaklarda ameliyathane kurulması olacak. Sahiplendirme noktasında bakanlığımızın destek vereceği bir programı hayata geçireceğiz. Kuduz riski taşıyan, saldırganlaşmış, rehabilite imkanı olmayan sahipsiz köpeklerin uyutulması yani ötenazi kavramını da bu düzenlemede getiriyoruz. Sahipsiz saldırgan köpeklere ötenazi uygulanacak" dedi.
'YETKİ BELEDİYELERİNDİR'
Tüm bu süreçlerde sokaklardaki hayvanlarla ilgili yetkinin belediyelere ait olduğunu aktaran Güler, "Bakım, beslenme noktasında iyi örnekleri olan belediyeler olduğu gibi kanunun açık emrine rağmen maalesef bütçeyi kullanmayan, yeterli çalışma yapmayan mahalli idarelerimiz var. Bu uygulamayı yapmayanlara 6 aydan 2 yıla kadar hapis yaptırımı öngörüyoruz. Ciddi ihmaller de var. Belediye ya da farklı insanlar mücavir alanlara atarak bu işten kurtulmaya çalışıyorlar. Bunu da yaptırıma bağlıyoruz. 50 bin lira para cezası olacak bunun da" diye konuştu.
Yasada olmak zorunda. 5996 sayılı veterinerlik hizmetleri kanunu ile toplumsal risk taşıyan, kuduz riski taşıyan, hastalıklı ve sahiplendirilme imkanı olmayan, beslenme zorluğu çeken hayvanlarımız var. Dolayısıyla barınaktaki diğer hayvanlarında sağlığını korumak zorundasınız.
Ötanazi kavramı olarak geçecek. Sokaklar güvenli alanlar değildir hayvanlar açısından. Soğuk vardır, açlık vardır, saldırı vardır ve hastalıklar vardır yani hayvanlarımızın güvenli alana alınması gerekiyor.
Sokakların güveli hale gelmesi gerekiyor. Bu köpeklerin mutlaka toplanması lazım. Ve nitelikli, kalitesi yüksek barınaklara alınması gerekiyor.
Veteriner hekim kontrolünde buraları kuruyorlar. Hekimlerimizim kontrolünde ortaya çıkacak hususlardır. Kuduz hastalığı, bulaşıcı hastalık taşıyan, saldırganlığı artmış ve rehabilite edilemeyecek boyutta vahşi bir hal almış köpekler var. Bunların tabi tespit ve kararını verecek de barınaktaki yönetici veteriner hekim ve kamu yöneticileri olacaktır."
2024 yılı için hazırlanan sokak köpekleri yasa taslağı, sahipsiz sokak köpeklerinin belirli şartlar altında uyutulmasını öngören bir düzenlemeyi içeriyor. Taslakta yer alan başlıca maddeler şu şekilde:
*Sahiplendirme İlanları: Her belediye, barınaklarında bulunan köpeklerin fotoğraflarını çekip, bu fotoğrafları internet üzerinden sahiplendirme ilanı olarak yayınlayacak.
*Sahiplenme Süresi: İlan yayınlandıktan sonra köpeklerin sahiplenilmesi için 30 günlük bir süre tanınacak.
*Uyutma İşlemi: 30 gün içinde sahiplenilmeyen köpekler, enjeksiyon yöntemi ile acısız bir şekilde uyutulacak.
*Barınak Kapasitesi: Uyutulan köpeklerin yerine barınaklara yeni köpekler alınacak ve süreç aynı şekilde devam edecek.
*Çip Takma ve Takip: Sahiplenilen köpeklere çip takılacak ve sahiplenen kişilerin sorumluluklarını yerine getirip getirmediği sıkı bir şekilde takip edilecek.
Bu düzenleme, sokak köpeklerinin popülasyonunu kontrol altına almayı ve toplum sağlığını korumayı amaçlıyor.
Son dönemde hayvan hakları savunucuları tarafından sıkça gündeme getirilen sahipsiz hayvanların durumu, siyasetin de gündemine oturmuş durumda. AK Parti'nin hazırladığı kanun teklifi taslağında, tartışmalı bir konu olan "uyutma" maddesi de yer alıyor.
Edinilen bilgilere göre, partinin uzmanları, İngiltere, İtalya ve Portekiz gibi ülkelerde uygulanan "uyutma" yöntemini inceliyor. AK Partili yetkililer, eğer böyle bir düzenlemeye gidilirse, her belediyenin barınaklarında bulunan köpeklerin fotoğraflarını çekerek bir internet sitesi kuracağını ve bu sitede sahiplendirme ilanları yayınlayacağını belirtiyor.
Bu ilanda yer alan ve 30 gün içerisinde sahiplenilmeyen köpekler, enjeksiyon ile uyutulacak. Sahiplenilen ve uyutulan köpeklerin ardından, boşalan barınaklara yeni hayvanlar alınacak. Planlanan düzenlemede kent ve kırsal ayrımı yapılmayacak.
Sokak köpeklerinin uyutulması, barınaklarda belirli bir süre boyunca sahiplendirilmeyen sokak köpeklerinin, veteriner hekimler tarafından enjeksiyon yoluyla acısız bir şekilde hayatlarına son verilmesi işlemidir. Bu yöntem, genellikle ötenazi olarak da adlandırılır. İşlem, köpeklere acı çektirmeden yapılır.