Nevruz nedir, neden kutlanır? Nevruz Bayramı ne zaman, bugün mü? İşte, Nevruz Bayramı gelenekleri
Güncelleme Tarihi:
Baharın gelişini simgeleyen Nevruz Bayramı ya da kısaca Nevruz günün aranan başlıkları arasında yer alıyor. Her yıl Balkanlar'dan Orta Asya'ya kadar oldukça geniş bir coğrafyada kutlanan Nevruz Bayramı gelenekleri ülkemizde de uygulanıyor. Peki, nevruz nedir, neden kutlanır? Nevruz Bayramı ne zaman, bugün mü? İşte Nevruz Bayramı gelenekleri ve kutlamaları...
Farsça ‘yeni gün’ anlamına gelen Nevruz Bayramı gelenekleri M.S. 2. yy'dan bu yana devam ediyor. 2010'dan başlayarak Birleşmiş Milletler Genel Kurulu 21 Mart'ı "Dünya Nevruz Bayramı" olarak kabul etmektedir. Peki, Nevruz nedir, neden kutlanır? İşte, Nevruz Bayramı gelenekleri ve tarihi...
NEVRUZ NEDİR?
Kelimenin aslı eski Farsçadan gelir. Nevruz, "yeni gün/günışığı"dır ve günümüzün Farsça'sında da hâlâ aynı anlamda kullanılmaktadır. Nevruz, baharın ilk günüdür ve bu gün kuzey yarım kürede bahar ekinoksunun (gün tün eşitliği) oluştuğu gündür. Güneş ekvatora dik açı ile gelir, gece ve gündüz birbirine eşitlenir. Ayrıca hem kuzey hem de güney kutbu aynı anda gündoğumu hattındadır ve gün ışığı her iki yarımküre arasında eşit olarak paylaşılmaktadır.
EN SON HABERLER
NEVRUZ BAYRAMI NEDEN KUTLANIR?
Nevruz'un her yıl 21 Mart'ta kutlanmasının bir nedeni var. Güneş 21 Mart’a kadar güney yarımküreye daha çok ısı ve ışık verirken, bu denge 21 Mart’ta eşitlenip, daha sonra kuzey yarımküre lehine bozuluyor. Bu nedenle kuzey yarımkürede yaşayan bazı halklar, 21 Mart’ı bütün varlıklar için uyanış ve yaradılış günü olarak kabul edip kutluyor.
Anadolu ve Orta Asya Türk halklarında da Göktürklerin Ergenekon'dan çıkışı anlamıyla ve baharın gelişi olarak kutlanır.
NEVRUZ BAYRAMI GELENEKLERİ
Anadolu’da Selçuklular döneminde başlayan Nevruz kutlamaları, günümüze kadar canlı geleneklerle sürdürülmüş.
Mersin-Silifke bölgesindeki Toras Türkmenleri’nde “Mart İpliği” adıyla bilinen Nevruz’da ağaçlara bez bağlanıp, yaylalara çıkılıyor. O yıl 20 kuzu veya oğlağı olan sürü sahibi bir kurban kesip konuklara ikram ediyor. Tahtacı Türkmenlerinde ise Nevruz “Sultan Nevruz” adıyla anılıyor. “Mart dokuzundan sonra dağlar misafir alır” inancıyla yaylalara çıkılıyor, mezarlıklar ziyaret ediliyor.
Gaziantep ve çevresinde Nevruz’a “Sultan Navruz” adı veriliyor. Halk arasındaki inanca göre, Sultan Navruz, güzel bir kızdır ve 21 Mart’ı 22 Mart’a bağlayan gece batıdan doğuya doğru göç eder, bir başka inanca göre ise kuş kılığında uçan bir derviştir. Nevruz gecesi Sultan Navruz’un geçtiği saatte uyanık olanların bütün dileklerinin gerçekleştiğine inanılır.
EN SON HABERLER
Malatya’nın Arguvan ilçesinin bazı köylerinde halk Nevruz’u “Kış bitti bayramı” olarak kutluyor.
Kars civarında bir evde toplanan genç kız ve erkekler, küçük bir çocuğu su almaya gönderirler. Çocuk hiç konuşmadan ve arkasına bakmadan bir Kova su getirir. Kovanın içerisine orada bulunanlarca renkli iplikler ve iğneler atılır. Birbiriyle birleşen iplik ve iğnelerin sahiplerinin birbiriyle evleneceğine inanılır.
Tunceli çevresinde Nevruz günü erkekler alınlarına kara sürerek su kaynaklarına giderler. Bu karaları kaynak suyuyla yıkayanların dileklerinin kabul olacağına inanılır.
Edirne’de Sultan Nevruz adı verilen eğlencelerde, eski hasırlar yakılıp “Mart içeri, pire dışarı” diyerek üzerinden atlanır.
Kırklareli’nde ise Nevruz, Mart 9’u olarak kutlanır, halk üzeri boyanmış yumurta, börek, lokma gibi yiyeceklerle kırlara giderek eğlenir.
Giresun’da ise Nevruzda sabah erkenden kalkılarak çevredeki akarsulardan getirilen sular hayvanların üzerine serpiliyor.