Beyindeki gri madde nedir, azalırsa ne olur? Uzmanlardan önemli uyarı!

Beyindeki bilgileri işleyen nöronlardan oluşan dokuya gri cevher ya da diğer adıyla gri madde denmektedir. Araştırmalar sonucu koronavirüs nedeniyle gri madde (gri cevher) ‘in küçülüyor olması bu madde hakkında sorgulamaları beraberinde getirdi. Peki, beyindeki gri madde nedir, ne işe yarar? İşte gri maddeyi azaltan ve artıran şeyler…

Gri madde (gri cevher) nedir?

Gri madde (gri cevher), kılcal damarlardan oluşan merkezi sinir sisteminin önemli bir bileşenidir . Gri madde, çok sayıda hücre gövdesi ve nispeten az sayıda miyelinli akson içermesiyle beyaz maddeden ayırt edilirken, beyaz madde nispeten az hücre gövdesi içerir ve esas olarak uzun menzilli miyelinli aksonlardan oluşur. Canlı dokuda, gri madde aslında kılcal kan damarlarından ve nöronal hücre gövdelerinden gelen sarımsı veya pembemsi tonlarla çok açık gri bir renge sahiptir.

Gri madde (gri cevher) ne işe yarar?

Gri madde, beynin nöronal hücre gövdelerinin çoğunu içerir. Gri madde, beynin kas kontrolü ile ilgili bölgelerini ve görme ve duyma, hafıza, duygular, konuşma, karar verme ve kendi kendini kontrol etme gibi duyusal algıları içerir.

Gri madde (gri cevher) ne zaman artar, nasıl azalır?

Gri madde, çocukluk ve ergenlik boyunca gelişme ve büyüme geçirir. Kesitsel nörogörüntülemeyi kullanan son çalışmalar, 8 yaş civarında gri madde hacminin azalmaya başladığını göstermiştir. Bununla birlikte, çocuklarda erken yetişkinliğe geçerken gri maddenin yoğunluğunun arttığı görülmektedir. Erkekler, kadınlardan daha yüksek hacimli ancak daha düşük yoğunluklu gri madde sergileme eğilimindedir.

Gri madde (gri cevher) nasıl artar, nasıl azalır?

Yüksek alkol tüketimi , gri madde hacminde önemli azalmalar ile ilişkilendirilmiştir.

Meditasyonun gri madde yapısını değiştirdiği gösterilmiştir.

Aksiyon video oyunlarının alışılmış şekilde oynanmasının hipokampusta gri maddenin azalmasını teşvik ettiği, 3D platform oyunlarının ise hipokampustaki gri maddeyi arttırdığı gözlemlenmiştir.

Eşdeğer IQ seviyelerine sahip kadınlar ve erkekler, zeka ile ilişkili kortikal beyin bölgelerinde farklı oranlarda gri ila beyaz maddeye sahiptir.

Hamilelik, beyin yapısında önemli değişikliklere neden olur, özellikle sosyal bilişe hizmet eden bölgelerde gri madde hacmindeki azalmaları tetikleyebilir. Gri madde azalmaları hamilelikten sonra en az 2 yıl kadar sürebilir. Beyin değişikliklerinin profili, hormonal olarak benzer bir yaşam geçiş dönemi olan ergenlik döneminde meydana gelenle karşılaştırılabilir.