Yurtdışı borçlanma 2016'da cep yakacak

Asgari borçlanmaya 5 bin Euro zam yolda

Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun genel seçimler öncesi asgari ücret konusunda verdiği vaatler ve bu vaatlerin günlük yaşama olan etkisi yavaş yavaş belirginleşmeye başladı. Yapılması söz verilen zamlar, asgari ücretle çalışanların yüzünü güldürecek, ancak yurtdışı borçlanma yoluyla sosyal güvenlik hakkına kavuşmak isteyen Avrupalı Türkleri üzecek. Niye mi? Bugünkü yazımda zammın Avrupalı Türklere niye pahalıya patlayacağını örnek hesaplamayla açıklayacağım.

Bilindiği gibi 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortasının yürürlüğe girdiği 1.10.2008’den bu yana, yurtdışı borçlanma uygulamasında köklü değişikliğe gidilmişti, Dolar bazındaki borçlanma sisteminden, asgari ücrete endeksli borçlanma sistemine geçilmişti.

Özetle, günlük borçlanma miktarı, 3.5 dolar yerine her altı ayda bir artan asgari ücrete endekslendi.

NASIL HESAPLANIYOR?

Günlük borçlanma miktarının nasıl hesaplandığına da bir göz atalım...

Aylık asgari ücret miktarı 30’a bölünerek günlük asgari ücret belirleniyor. Ortaya çıkan miktarın yüzde 32’si günlük borçlanma miktarı olarak tespit ediliyor. Halihazırda, 01.07.2015 ile 31.12.2015 arasında geçerli olan borçlanma miktarı 13.58 TL. Bu miktar, 1.273,50 TL (net 1.000,54 TL) tutarındaki brüt asgari ücrete göre hesaplanmıştı. Yıl sonuna kadar borçlanma başvurusunda bulunup asgari düzeyden borçlanma yapan, yani 3.600 gün borçlanan bir kişiye 48.888 TL tutarında borç tebliğ ediliyor.

NE KADAR OLACAK?

Şimdi yeni hükümetin başbakanının vaat ettiği gibi, aylık asgari ücret net 1.300 TL olursa, günlük borçlanma miktarının ne kadar artacağı son günlerin en çok merak edilen konusu oldu.

Frankfurt Başkonsolosluğu’ndaki Çalışma ve Sosyal Güvenlik Ataşeliği’ndeki yetkililere konuyu

sordum. Ataşelikten aldığım bilgiye göre, asgari ücretin net 1.300 TL olması için, brütün en az 1.600-1.800 TL civarında olması gerekiyor. Kesin rakamlar ise Asgari Ücret Komisyonu tarafından yıl sonuna doğru açıklanması bekleniyor.

Ancak açıklanacak brüt asgari ücret bu iki değer arasında açıklanırsa, yukarıdaki hesaplama formülüne göre günlük borçlanma miktarı da 17.07 TL ile 19.20 TL arasında belirlenecektir. Buna göre, asgari 3.600 gün borçlanılması halinde, ödenmesi gerekecek borç miktarı 61.452 TL ile 69.120 TL arasında bir tutara yükselecektir.
Özetle 01.01.2016’dan itibaren asgari düzeyde borçlanma yapacak olanların cebinden fazladan 12.564 TL - 20.232 TL arasında para çıkacaktır. Bu da Euro olarak ortalama 5.400 Euro tutacaktır.

PEKİ NE YAPMALI?

Yurtdışındaki sigortalı günlerini veya ev kadınlığı süresini borçlanarak emekli olmayı planlayanlar, yeni yıldan itibaren günlük borçlanma miktarına yapılacak artıştan etkilenmemek için, borçlanma taleplerini yıl sonuna kadar ilgili SGK il müdürlüklerine posta yoluyla göndermeleri gerekiyor. SGK tarafından gönderilecek borç tahakkuk cetveli elinize yeni yılda geçse de, talebiniz 31.12.2015’ten önce SGK’ya intikal edeceği için, yeni zamlardan etkilenmezsiniz.

Özetle, borçlanmak isteyenler elini çabuk tutup, borçlanma formu, hizmet cetveli (sigortalı çalışanlar için) veya ikamet belgesi (ev kadınları için) gibi evrakları iadeli taahhütlü olarak SGK’ya göndermeli. Aynı artışlar askerlik borçlanması için de geçerli olacağı unutulmamalı.

Hata Bağ-Kur’dan kaynaklanmıyor
Erdoğan Köylü – Almanya 

YURTDIŞI borçlanma için doldurmuş olduğunuz talep formunda, eşiniz için borçlandığınız 7.200 günün hangi döneme ait olmasını istediğinizi belirtmediyseniz, Bağ-Kur, sigorta başlangıcı, ödemeyi yaptığınız tarihten itibaren borçlandığınız süre kadar geri gitmek suretiyle tespit eder. Bundan dolayı eşinizin sigorta başlangıcı 1994 yılı olarak tespit edilmiş olduğu anlaşılıyor. Bu durumu düzeltmek için açacağınız davadan sizin lehinizde bir sonucun çıkacağını sanmıyorum. Çünkü, siz formu doldururken tarih aralığını belirtmediğiniz için Bağ-Kur, sigorta başlangıcını yürürlükte bulunan sosyal güvenlik mevzuatına göre tespit etmiş. Dolaysıyla kurumun burada bir kusuru söz konusu değil.
İPTAL EDEBİLİRSİNİZ
İstiyorsanız, borçlanma talebinizi iptal edip yeniden borçlanma talebinde bulunabilirsiniz. Hatta, yeniden talepte bulunmadan önce, eşinizin bizzat Türkiye’de bulunduğu bir dönemde 4/a sigorta koluna tabi bir işyerinde kısa bir süreliğine de olsa sigortalı olarak çalışması halinde, kendisine ait yurtdışı süreleri, eski adıyla SSK’da değerlendirilir. Böylelikle hem sigorta başlangıcı otomatikman, Almanya’daki sigortalı işe başlama tarihi itibariyle SGK tarafından sigorta başlangıcı olarak kabul edilecektir. Dolaysıyla emekli olmak için eşinizin 7.200 gün yerine 5 bin günü aşkın bir süre borçlanmak suretiyle emeklilik hakkını kazanabilir. Bu işlem için, yazınızda belirtmiş olduğunuz gibi eşinizin 50 yaşını beklemesine gerek yok.

Ödemeyi üç ay içinde yapmalısınız
Ayhan Menteş – Almanya

Türkiye’de sigortalı işe başladığınız tarih 23.11.1980’den önceyse, 45 yaş ve 5.000 gün, 24.11.1980’den sonraysa 46 yaş ve 5.075 gün şartlarına tabi olursunuz.
Borçlanabileceğiniz süreleriniz şunlar: 1980 ile 1988 arasında geçen 8 yıllık sigortalı süreniz ve 1988-2010 arasında geçen serbest çalışma döneminiz. Borçlanma talep formunu doldururken, formun 11 numaralı hanesinde borçlanacağınız sürelere ilişkin tarih aralığı olarak 1980-1994’ü yazmalısınız. Yıl sonuna kadar başvurursanız size 5.075 gün için yaklaşık 68.920 TL borç çıkarılır. Tahakkuk ettirilecek borcu, tebliğ tarihinden itibaren üç ay içinde ödemelisiniz.
Borç miktarı size SGK tarafından yeni yılda bildirilse bile, eski tarife üzerinden ödeme yapmalısınız. Türkiye’de bir haftalığına 4/a sigorta koluna (SSK) tabi bir işyerinde çalıştığınıza göre, yurtdışı süreleriniz de yine bu kurumda değerlendirileceğinden, SSK’dan emeklilik hakkını kazanabilirsiniz.

Almanya’daki emeklilik primlerim ne olacak
İbrahim İşler – Almanya

ALMANYA’da 17 yaşından bu yana postanede sözleşmeli personel olarak çalıştığınızı belirtip Türkiye’ye kesin dönüş yapmanız halinde Alman Emeklilik Sigortası’nda biriken primlerinizin akıbetinin ne olacağını soruyorsunuz. Yurda kesin dönüş yapmanız ve en az iki yıllık bekleme süresi şartlarını yerine getirmenizden sonra, Alman Emeklilik Sigortası’nda biriken emeklilik primlerinden çalışan payına düşen kısmının iadesini talep edebilirsiniz. İade talebinde bulunmanız halinde, Alman Posta İşletmesi’nin sizi adınıza yatırdığı işveren prim payı ise Alman Devleti’ne kalacaktır. İade ile birlikte Almanya’daki tüm emeklilik haklarınızdan da feragat etmiş olacaksınız. 

Prim iadesi aldığınız Almanya’daki sigortalılık sürelerinizi, kesin dönüş yaptıktan sonra da SGK’ya borçlanabilir ve ileride Türkiye’de emeklilik kapısını aralayabilirsiniz.