Yunanistan-Almanya gerginliği tırmanıyor

Yunanistan'ın İkinci Dünya Savaşı sırasında Nazilerin yol açtığı zararlara karşılık Almanya'dan yaklaşık 200 milyar Euo tazminat istemesi aralıklarla gündeme geliyor ancak yıllardır gündemde olan böyle bir tazminatın Yunanistan'a ödenmesi çok zor görünüyor.

Son olarak, iki ay önce yapılan seçimleri kazanarak iktidar koltuğuna oturan Aleksis Çipras, Yunanistan'ın borçları konusunda oldukça zor günler geçirdiği bir dönemde tazminat konusunu gündeme getirdi ve borçlar konusunda araları açık olan iki ülke arasındaki gerginlik biraz daha yükseldi.

Almanya'nın da geri çevirdiği tazminat talebini değerlendiren uzmanlar, Yunanistan'ın böyle bir para alabilmesini olası görmüyor.

Atina Üniversitesi'nde hukuk felsefesi alanında çalışmalar yapan Prof. Dr. Aristidis Hacis, İkinci Dünya Savaşı sırasında Nazi cinayetleriyle ilgili tazminat meselelerinin savaş sonrasında uluslararası sözleşmelerle büyük oranda kapandığını ancak Yunanistan'ın doğru bir yol izlemesi durumunda bu konuda kazanabileceği şeyler bulunduğunu belirtti.

Hacis, Yunan hükümetinin bu konuyu Avrupalı ortaklarıyla borçları konusunda müzakerelerin sürdüğü bir dönemde gündeme getirmesini "yanlış ve ahlaki açıdan kabul edilemez" bir hareket olarak değerlendirdi.

Yunan hükümetinin bu konuyu "fırsatçı bir şekilde gündeme getirerek müzakerelerle bağlantılı olarak kullandığını" ifade eden Hacis, Yunan hükümetlerinin, iç meseleleri örtmek için her zaman dış politika konularını kullandığını söyledi.

Tazminat konusunun hükümetlerden daha çok uzmanların ve hukukçuların ilgilenmesi gereken bir konu olduğunu belirten Hacis, "Bu konuda, bu şekilde siyaset karıştırıldıkça bir şey elde edilemez. Bir yandan aslında Almanlara yalvarırken, diğer yandan onları kızdıracak şeyler yapılmamalı. Alman kamuoyunda olumsuz atmosfer oluşuyor" dedi.

Hacis, savaş tazminatı meselesinin zor bir konu olduğunu ancak Yunanistan'ın bu konuyu siyasi açıdan istismar etmeden hukuksal düzeyde ciddi bir şekilde ilgilenmesi durumunda bazı şeyler kazanabileceğini iddia etti.

İtalya davayı kaybetmişti

İkinci Dünya Savaşı sırasında Nazi cinayetleriyle ilgili meselelerin uluslararası sözleşmelerle büyük oranda kapandığını ve yeniden gündeme getirilmesinin çok zor olacağını ifade eden Hacis, şunları söyledi:
"En son İtalya hükümeti bu konuyu Lahey'de gündeme getirmeye çalıştığında Yunanistan da müdahil olmuştu. Ancak İtalya davayı kaybetti, dolayısıyla Yunanistan da kaybetmiş oldu. Bunun yeniden gündeme getirilmesi çok zor. Gelse bile büyük ihtimalle yine aynı sonuca ulaşacaktır. Bunun dışında Yunanistan 1950'li yıllarda imzalanan sözleşmelerle belirli bir tazminat aldı."
Almanya'nın, Yunan taleplerini kabul etmesi durumunda diğer Avrupa ülkelerinin de aynı yolu izlemesinden endişe ettiğini belirten Hacis, "Almanlar korkuyor. Rusya'nın da aynı taleplerde bulunduğunu düşünün. Rusya İkinci Dünya Savaşı'nda en çok zarara uğrayan ülke oldu" ifadesini kullandı.

Hacis, Yunanistan'ın savaşta Rusya'dan sonra en çok zarar gören ülke olduğunu ve işgal sırasında Yunan halkının büyük bir direniş gösterdiğini dile getirerek, "Almanlar bu direnişi kırmak için başka ülkelerde de yaptığı gibi çok sayıda cinayetler işleyerek bazı köyleri tamamen ortadan kaldırdı. Kalavrita'da olduğu gibi. Yunanistan tazminat alacaksa savaş dışı olarak yaşanan bu cinayetlerle ilgili olabilir. Ancak aradan o kadar çok zaman geçti ki bu konular bazılarına göre zaman aşımına uğradı" diye konuştu.

"Almanya tazminat ödeyebilecek durumda"

Hacis, Batılı ülkelerin İkinci Dünya Savaşı sonrasında Almanya'ya bazı siyasi nedenlerle müsamaha gösterdiğini ve Almanya'nın belirlenen savaş tazminatlarının bir bölümünü ödemediğini belirtti. Savaş sonrasında kötü durumda olan Almanya'nın bugün güçlü bir ekonomiye sahip olduğunu ve geçmişten kalan borçlarını bugün ödeyebilecek durumda bulunduğunu ifade eden Hacis şunları kaydetti:
"O dönemde Batı Almanya ekonomisinin yeniden canlanması için borcunun bir bölümü silindi. Ödemesi gereken başka bir bölümü de ödemedi. Almanya Birinci Dünya Savaşı'nda da kaybeden taraf olmuştu ve galip ülkeler Almanya'yı büyük tazminatlar ödemeye zorlayarak ezmişlerdi. Buna karşı olan tepki Hitler'in doğmasına neden olmuştu. Bundan ders alan Batılı ülkeler aynı yanlışın tekrarlanması için Almanya'ya Birinci Dünya Savaşı'nda olduğundan daha ılımlı davranmışlardı. Bu her ne kadar bazılarına göre haksız bir durum gibi gözükse de o dönemde, Soğuk Savaş döneminde anlaşılır, mantıklı bir uygulamaydı. Ancak artık bugün güçlü bir ekonomiye sahip olan Almanya'nın, özellikle iki Almanya'nın birleşmesinden sonra tazminat ödeme imkanı bulunuyor. Bu nedenle Yunanistan'ın kazanması için az da olsa güçlü olanaklar var."

"Tazminatı olası görmüyorum"

Merkezi Londra'da bulunan düşünce kuruluşu Open Europe'un siyasi analisti Vincenzo Scarpetta ise Almanya'nın Yunanistan'ın talebini reddetmesi makul karşıladı.

Scarpetta, Yunanistan Dışişleri Bakanı Nikos Kotzias'ın tazminat talebi çerçevesinde uzmanlardan oluşan bir grup kurulması önerisini Almanya'nın reddetmesinin "anlaşılabilir" olduğunu söyledi.
Scarpetta, Yunanistan'ın İkinci Dünya Savaşı'nda ülke topraklarının Nazi askerleri tarafından işgal edilmesi karşılığında talep ettiği savaş tazminatının daha çok politik bir mesaj olduğunu vurgulayarak, şunları söyledi:
"Yunanistan'ın Almanya'dan tazminat alabilmesini olası görmüyorum. Almanya için o yıllarda olanlar politik ve yasal olarak artık kapanmış bir konu. Almanya bu konu hakkında konuşmak istemiyor. Bu daha çok Yunanistan Başbakanı Çipras'ın kendi halkında vermek istediği bir mesaj. Bu konuda parlamentoda bir komite kurarak Çipras bu konuyla yakından ilgilendiğini göstermek istiyor."
Scarpetta, Yunanistan'ın Almanya'da savaş tazminatı talebinin diğer ülkelerden de benzer taleplerin yükselmesine neden olabileceği uyarısında bulunarak, "Ben bu konuyu Yunan siyasetçilerin kaç kez dile getirdiğini sayamıyorum bile artık. Angela Merkel bu konunun kendileri açısında kapandığını net bir şekilde ifade etti. Ayrıca İkinci Dünya Savaşı'nda sadece Yunanistan işgale uğramadı. Avrupa'da birçok ülke bu işgali yaşadı" şeklinde konuştu.

Yunanistan'da, Almanya'nın savaş tazminatı ödemesi gerektiğine ilişkin tartışmalar 1980'li yıllardan bu yana sürüyor. Yunanistan, İkinci Dünya Savaşı sırasında Nazilerin neden olduğu zararlara karşılık Almanya'nın yaklaşık 200 milyar Euro tazminat ödemesini istiyor ve savaş sırasında çalındığı iddia edilen tarihi eserlerin iade edilmesi talebinde bulunuyor. Almanya ise savaş sonrasında müttefik ülkelerle yapılan anlaşmalarla bu konunun kesin şekilde kapandığını savunuyor.