Yatalak hastalar hayata tutunacak
Güncelleme Tarihi:
İzmir Çiğli Fen Lisesi öğrencileri Nezahat Solmaz ve Melek Nur Özüdoğru, hastalıkları ya da engelleri nedeniyle dış dünyayla iletişim kuramayan hastalar için beyin dalgalarıyla çalışan bir iletişim sistemi tasarladı. Beyin fonksiyonlarını yerine getirmede bir problemi olmayan hastaların temel ihtiyaçlarını iletebilmelerini sağlayan sistemin patentini almak için başvuruda bulunuldu.
YAŞAR Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Elektrik Elektronik Mühendisliği Bölümü Dr. Öğretim Üyesi Nalan Özkurt’un danışmanlığını yaptığı İzmir Çiğli Fen Lisesi 12. sınıf öğrencileri Nezahat Solmaz ve Melek Nur Özüdoğru öğretmenleri Ramazan Üstüntaş ile birlikte, ALS hastaları gibi yatalak durumdaki hastalar için bir iletişim sistemi tasarladı. Hastalıkları nedeniyle dış dünyayla iletişim kuramayan, ancak beyin fonksiyonlarını yerine getirmede herhangi bir problemi olmayan hastalar için tasarlanan sistem; beyin dalgalarını algılayan EEG cihazıyla ölçülüp alınan dikkat seviyesi kullanılarak kişinin sağlık, sosyal, duygusal durum gibi temel ihtiyaçlarının yakınlarına bilgisayar aracılığıyla iletilmesini sağlıyor. Beyin dalgalarıyla harf seçme ya da yapay zeka teknolojileriyle çeşitli çözümler bulunsa da bu sistemlerin hem maliyeti yüksek hem de bireyin kendini ifade edebilmesi işleminin çok uzun sürdüğünü ifade eden Dr. Öğretim Üyesi Nalan Özkurt, “Bu yüzden öğrencilerin geliştirdiği bu sistem, yatalak veya konuşma güçlüğü çeken hastaların kendilerini daha rahat ve pratik bir şekilde ifade etmelerini sağlamayı amaçlıyor. Proje, 2019 Teknofest İnsanlık Yararına Teknolojiler Yarışması’nda da finale kalma başarısını gösterdi” dedi.
DÜŞÜNCE İLE ODAKLANAN KELİMELERİ BİLGİSAYAR AKTARIYOR
İstedikleri temel şeyin bu durumdaki hastaların kendilerini ifade etmelerini kolaylaştırmak olduğunu ifade eden öğrenciler ise “Bu iletişim sistemi sayesinde, insanların birey olarak yaşamalarına destek vermek istedik. Sistemimiz, kullanıcının odaklanmasıyla beyin dalgalarında oluşan değişimin saptanması temelinde çalışıyor. Kişinin düşünceyle odaklandığı kelimeler bilgisayar ekranı aracılığıyla iletiliyor. Örneğin, birey acıktı ve bunu yanında bulunan kişilere söylemek istiyor, bunun için yapması gereken ekrandaki tabloda bulunan kelimelerden sıra ‘Temel İhtiyaçlar’ cümlesine geldiğinde bu cümleye odaklanması. Bu sayede EEG ölçüm cihazı bireyin dikkat seviyesinin arttığını algılayıp bunu yazılıma aktarıyor ve yazılım hangi cümlenin aktif olduğuna karar verip temel ihtiyaçlar menüsünü açıyor. Bu menüde de kelimelerin sırayla renk değişmesi sırasında ‘Acıktım’, ‘Susadım’ gibi kelimeler aktif olduğunda, birey dikkatini toplayıp ilgili kelimeyi seçmiş oluyor ve ardından kelime sesli olarak okunuyor” diyerek tasarladıkları sistemi anlattı. Yaşar Üniversitesi Bilgi ve Teknoloji Transfer Ofisi, öğrencilerin projesinin patentini alabilmek için Çiğli Fen Lisesi ile birlikte başvuruda bulundu. Çiğli Fen Lisesi Müdürü İsmail Belge de öğrencileri ve öğretmenleri Ramazan Üstüntaş’ı başarılarından dolayı kutlarken Yaşar Üniversitesi ile yapılan bilimsel işbirliğinden duydukları memnuniyeti dile getirdi.
