Yaşlı bakımında köklü reform

Almanya’da bu sorunu çözmek için kolları sıvayan Merkel hükümeti, bir yıl arayla birtakım yasal düzenlemelere gitti. Geçen yıl Bakımı Güçlendirme Kanunu’nun (Pflegestärkungsgesetz) birincisini yürürlüğe koyan hükümet, mecliste kabul edilen ikinci Bakımı Güçlendirme Kanunu’yla, bakım sigortasında köklü reformlara gitti.

Eyaletler Meclisi’nden de onayı gerekmeksizin 1.1.2016’da yürürlüğe girecek yeni kanunun getirdiği en önemli yenilik, yaşlı insanlarda bakıma muhtaçlık tanımının yeniden yapılmasıdır. Bununla bağlantılı olarak kanunun getirdiği diğer bir yenilik, bedensel ve zihinsel açıdan handikapı olan tüm yaşlılar, bakım hizmetlerinden eşit bir şekilde yararlanmalarının sağlanması olacak.

AYRINTILAR CUMAYA

Yani sadece, yaşlılığa bağlı olarak fiziksel açıdan yardıma muhtaç olanlar değil, alzheimer, parkinson gibi hastalıklar sonucu, halk arasında bunama olarak bilinen demans hastalığına yakalanmış olan kişiler de bakım sigortasının sunduğu tüm imkanlardan yararlanabilecek.

Bugünkü yazımda, hatırlatma amacıyla 1.1.2015’te yürürlüğe giren 1. Bakımı Güçlendirme Kanunu’nun getirdiği yenilikleri özetleyip, geçen hafta Alman Meclisi’nde onaylanarak kabul edilen bu kanunun ikinci ayağı olan 2. Bakımı Güçlendirme Kanunu’nun öngördüğü yeniliklere cuma günkü yazımda ayrıntılı olarak değineceğim.

1. Bakımı Güçlendirme Kanunu ne getirmişti

BU yılın başında yürürlüğe giren 1. Bakımı Güçlendirme Kanunu’yla birlikte, demans hastaları için, yani bakım kademesi sıfır olan kişilere ayrılan aylık yardım miktarı 120 Euro’dan 123 Euro’ya yükseltilmiş, diğer bakım kademesindeki artışlar şu şekilde belirlenmişti: 

Bakım kademesi 1’de 235 yerine 244, bakım kademesi 1’de (demans olanlar) 305 yerine 316, bakım kademesi 2’de 440 yerine 458, bakım kademesi 2’de (demans olanlar) 525 yerine 545, bakım kademesi 3’te 700 yerine 728 Euro.

Gezici bakım servislerinin sunduğu hizmetler için ayrılan ödenek de artırılmıştı. Artışlar şöyle olmuştu: Bakım kademesi 0’da (demans olanlar) 225 yerine 231, bakım kademesi 1’de 450 yerine 468, bakım kademesi 1’de (demans olanlar) 665 yerine 689, bakım kademesi 2’de 1.100 yerine 1.144, bakım kademesi 2’de (demans olanlar) 1.250 yerine 1.298 Euro, bakım kademesi 3’te (demans olan ve olmayanlar için geçerli) 1.550 yerine 1.612 Euro, olağanüstü bakıma ihtiyacı olanlar (Härtefall) da 1.918 yerine 1.995 Euro.

KISA SÜRELİYE DE ARTIŞ

Yaşlı bakım evine geçici süreyle yerleşen kişinin, azami dört haftalık bakım süresi altı haftaya çıkarılmış, bu süre için ayrılan bakım bütçesi de 1.612 Euro’ya yükseltildi. Verhinderungspflege adı verilen, ve yakınına bakan aile ferdinin mazereti veya izinli olması halinde yerine bakım hizmetini üstleneceklere ayrılan 1.612 Euro’luk bütçeden yararlanılmaması halinde, bu bütçe kısa süreli bakım bütçesine eklenerek, kısa süreli bakıma ayrılan ödenek miktarı 3.224 Euro’ya yükseltilebilir.

Buna karşılık, Verhinderungspflege olarak anılan mazeretli bakım bütçesi, 1.550 Euro’dan 1.612 Euro’ya yükseltilirken, kullanım süresi de dört haftadan altı haftaya çıkarıldı. Kısa süreli bakım hizmetinden yararlanmayanlar, mazeretli bakım bütçesini 2.418 Euro’ya yükseltme hakları var.

Ayrıca yeni kanunla birlikte, örneğin eve girişi kolaylaştıran bir rampanın inşa edilmesi, evdeki kapı aralığının genişletilmesi veya küvet yerine duş kabini yaptırılması gibi bariyersiz yaşam alanı sağlamak için kişi başına ayrılan 2.557 Euro’luk tadilat yardımı, 4.000 Euro’ya yükseltilmişti.

Bir dairede birden fazla bakıma muhtaç kişinin yaşaması halinde (bir dairede en fazla 4 kişi), hane başına verilen toplam tadilat yardımı 10.228 Euro’dan 16.000 Euro’ya artırılmış, tadilat yardımından artık bakım kademesi sıfır olan demans hastaları da yararlanmalarına imkan sağlanmıştı. Bunun yanı sıra, kişi başına bakım için gerekli olan bez, araç ve gereç temini için ayrılan 31 Euro’luk aylık bütçe 40 Euro’ya yükseltilmişti.

Günlük 16 liradan borçlandım
Ayla Tanrıver – Almanya

YURT DIŞI borçlanmanızı, asgari olan günlük 13.58 lira yerine, 16 liradan yaptığınızı belirtiyor ve fazladan borçlanmanın aylığa yansıyıp yansımayacağını soruyorsunuz. Fazladan yaptığınız her borçlanma, aylığınıza mutlaka bir yansıması olacaktır. Ancak önemli olan bu yansıma miktarının fazladan ödeme yapmaya değer olup olmamasıdır. 

Kesin olan şu ki, bu artış hiçbir zaman günlük borçlanma miktarının artış oranıyla doğru orantılı olmayacaktır. Her gün için yüksekten yaptığınız 2.42 liralık ödeme, emekli aylığınızın ancak cüzi olarak tartmasını sağlayacaktır.
Ancak yıllar itibariyle esas kazanç tutarları ve emeklilik tarihine kadar oluşacak güncelleme katsayıları bilinmeden, fazladan yaptığınız ödemenin aylığı yansımasının manuel olarak hesaplanması hem çok zor hem de doğruluğu tartışmalı olur.

Bir gün sigortalı olmak yeterli mi
Çetin Harmancı – Almanya

BU soru en çok yöneltilenlerin başında geliyor. Aslında bir günlük sigorta, yani adınıza bir gün üzerinden sigorta prim yatmış olması, sigortaya giriş yapmanızı sağlayacağından, yeterli olacaktır.

Önemli olan o bir gün sigortalılık süresinde sizin bizzat Türkiye’de bulunmanızdır. Fakat herhangi bir sigorta koluna giriş yapmak için, en az bir hafta veya 10 gün sigortalı çalışılmasında fayda görüyorum. Çünkü pratik hayatta, ender de olsa bir gün çalışıp işi bırakanlar var, ancak SGK’nın yapacağı incelemelerde, çok kısa olan bu tür sigorta giriş çıkışları kuşku uyandırıp, söz konusu işyerine yönelik soruşturma açılmasına yol açabilir.

Bu yüzden asgari olarak bir hafta – 10 gün gibi bir sigortalılık süresi daha makul. Sigorta girişi yapmak için öncelikle bizzat Türkiye’ye gidip, 4/a sigorta koluna tabi bir işyeri bulmanız, ardından da SGK nezdinde kayıt işlemleriniz şirketin muhasebesi tarafından yapılması lazım.

Kısa bir süre çalıştıktan sonra Almanya’ya dönmeye yakın bir zamanda, sigortalı çalışmanızı durdurup, işinize şirket tarafından çıkış verilmesi gerekiyor. Aksi takdirde, Almanya’ya döndükten sonra yatan prim ödeme süreleri geçersiz sayılır.