Yanlış inanışlar gözleri tehdit ediyor

Uzmanların önerilerine kulak vermek ve düzenli doktor kontrolünden geçmek, göz sağlığı için dikkat edilmesi gereken noktaların başında geliyor. Göz Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Barış Sönmez, göz sağlığı konusunda yaygın fakat yanlış inanışların neler olduğunu anlattı:

“Yakından televizyon izlemek gözleri bozar”

Televizyon monitörlerinin radyasyon yaydığı bilinen bir gerçektir ancak bir süre yakından televizyon izlemek radyasyona bağlı katarakt veya retina hasarına neden olmaz. Sağlıklı gözlerin temelleri çocukluk çağlarında atılır. Özellikle okul öncesi yaştaki çocuklar televizyonu yakından seyretmeyi severler. Genellikle bunun nedeni merak ve çocuğun ilk kez gördüğü renkli, hareketli ve ses çıkartan görüntülere olan ilgisidir. Görme ve işitme problemi olan çocuklar da televizyonu yakından izleme eğilimindedir; ancak görme sorunu olmayan bir çocuk yakından televizyon izliyor diye miyop, hipermetrop veya astigmat olmaz.

“Bilgisayar oyunları gözü bozar”

Bilgisayar oyunları çağımızın en önemli ev ve kapalı ortam aktivitelerindendir. Uzun süre bilgisayar oyunu oynamak gözleri ve beyni yorar, göz kuruluğuna neden olur; ancak direkt olarak herhangi bir refraksiyon kusuruna (miyop, hipermetrop, astigmat gibi) yol açmaz. Günümüz çocuklarında miyopinin daha sık görülme nedeni muhtemelen çocukların daha az güneş görmeleridir. Güneş ışığı göz dokularının normal gelişimi için gerekli ve önemlidir. Dışarıda oyun oynamak yerine zamanının çoğunu iç ortamda bilgisayar oynayarak geçiren çocuklarda miyopinin daha sık görülmesinin muhtemel nedeni budur.

“Gözlüğü bir kere takarsan numaralar hep artar”

Gözlük “miyop”, “hipermetrop” ve “astigmat” adı verilen kırma kusurlarını düzelterek daha net görmemizi sağlar. Gözlük takmak numaraların düşmesini sağlamadığı gibi artmasına da neden olmaz. Gözlük numaraları doktorunuz tarafından düzenli olarak kontrol edilip, gerekirse değiştirilir. Çocuklarda gözlük numaralarının ilerliyor olması genetik ve çevresel birçok farklı etken nedeniyledir. Erişkinlerde 40 yaşından sonra ortaya çıkan yakını görme probleminde (presbiyopi) de gözlük taksanız da takmasanız da 60 yaşına kadar numaralar artacaktır. Bu doğal bir süreçtir; yakın gözlüğü kullanmak bu süreci hızlandırmaz veya yavaşlatmaz, sadece daha rahat okumanızı sağlar.

“Sokaktan alınan güneş gözlükleri ve başkasının gözlüğünü takmak gözü bozar”

Güneş gözlüğünün gözünüzü güneşin zararlı etkilerinden koruması için UV ışınlarını bloke etmesi gereklidir. UV ışınlarını bloke eden güneş gözlüklerinin nereden alındığının önemi yoktur. UV bloke edici özelliği olmayan bir güneş gözlüğü sadece işe yaramaz, gözünüzü bozmaz. Başka bir kişinin gözlüğünü takmak gözünüzü bozmaz yalnızca yorar ve baş ağrısına neden olabilir. Ancak, sekiz yaşından küçük çocuklar doğru derecelerde ve ihtiyacı olan gözlükleri takmalıdırlar. Uygun olmayan gözlük kullanımı çocuklarda göz tembelliğine neden olabilir.

“Çocuklarda bir miktar şaşılık (gözlerde kayma) olması normaldir”

Şaşılık normal bir durum değildir. Çocuklarda gözlerde kayma doğuştan olabilir veya sonradan ortaya çıkabilir. Bazı şaşılık tipleri geçicidir ve gözlükle düzeltilebilir. Bazı kaymaları düzeltmek için ise ameliyat gerekebilir. Şaşılıkla ilgili en önemli sorun, kayan gözde tembellik gelişmesidir. Göz tembelliği erken tespit edilebilirse, çocuk 10-12 yaşına gelene kadar; ameliyat, gözlük ve kapama gibi tedavi yöntemleriyle tedavi edilebilir. Erişkinlerde göz tembelliğini tedavi edebilecek bir yöntem şu an için yoktur.

“Göz nakli ile körlük tedavi edilebilir”

Göz küresinin tam olarak nakli günümüz tıp teknolojisinde mümkün değildir. Halk arasında göz nakli olarak bilinen ameliyat aslında kornea naklidir. Kornea gözün en dış tabakası olan saydam dokudur. Kornea kaynaklı körlüklerin (keratokonus, kornea bulanıklığı, kornea ödemi gibi) tedavisinde uygulanan kornea nakli ameliyatı dünyada en sık uygulanan doku – organ nakli operasyonudur. Kornea nakli öncesinde alıcı ve verici arasında kan – doku grubu uyumu aranmaz.

“Göz doktorları lazer tedavisi (lasik, lazer göz ameliyatı) olmazlar”

Göz doktorları da kendi kırma kusurlarını (miyop, hipermetrop ve astigmat) düzeltmek için gözlük – kontakt lens takarlar veya gözlükten kurtulmak için excimer lazer tedavisi olurlar. ISRS (Uluslararası refraktif cerrahlar birliği) üyesi göz doktorlarının yaklaşık yüzde 25’i lazer göz ameliyatı olmuştur. Bu makalenin yazarı Dr Barış Sönmez kendisi lazer olmuş göz doktorlarından birisidir.

“Lazer ameliyatı (lasik) olanlar yaşlandıklarında katarakt ameliyatı olamazlar”

Gözlükten kurtulmak için yapılan lazer göz tedavisi gözün en dışındaki kornea tabakasına uygulanır. Katarakt ise gözün içerisindeki saydam lensin bulanıklaşmasına verilen isimdir. Yeteri kadar yaşlanma şansı bulan herkes katarakt olur. Lazer göz ameliyatı olmuş olmanız katarakt gelişimine neden olmaz, katarakt ameliyatı olmanıza da engel değildir. Dikkat edilmesi gereken tek nokta katarakt ameliyatında kullanılacak göz içi merceğin numarasının doğru hesaplanmasıdır.

“İsteyen herkes dinlendirici gözlük takabilir”

Dinlendirici gözlük diye bir şey yoktur. Çok çalışıp yorulduysanız gözlük takmak sizi dinlendirmez. Eğer bir kırma kusurunuz varsa, bunu düzeltecek gözlük takmak görüş performansınızı dolayısıyla da iş performansınızı artırabilir.