Vatandaşlık değil mukimlik önemli

MÜTEKABİLİYET ESASI GEÇERLİ
Eğer kişinin bilgi paylaşımı yapılan 69 ülkeden birinde ikamet kaydının olması durumunda, Türkiye bu kişinin Türk bankalarında kayıtlı olan finansal hesap bakiyesine ilişkin bilgileri, mukimliğin kayıtlı olduğu ülkeye otomatik olarak bildirecektir. Yine ‘Finansal Hesap Bilgilerinin Otomatik Değişimine ilişkin Çok Taraflı Yetkili Makam Anlaşması’na göre, mütekabiliyet esası kapsamında, mukimliği Türkiye’de bulunan bir kişinin Almanya’daki herhangi bir bankada parası olması durumunda, Bonn kentindeki yetkili kurum olan Federal Vergi Dairesi (Bundeszentralamt für Steuern), hesabın bulunduğu Alman bankasından aldığı bilgileri, Türkiye’de yetkili kurum konumundaki Hazine ve Maliye Bakanlığı’na bağlı Gelir İdaresi Başkanlığı’na otomatik olarak aktaracaktır.

HANGİ BİLGİLER PAYLAŞILACAK?
Gelir İdaresi Başkanlığı bu kapsamda, mevduat, saklama ve yatırım kuruluşları ile belirli sigorta şirketleri nezdindeki;
* Mevduat hesapları,
* Saklama hesapları,
* Ortaklık ve borç ilişkisi menfaati,
* Nakdi değer sigorta sözleşmeleri,
* Düzenli ödeme sözleşmelerine ilişkin finansal bilgiler paylaşılacaktır.
Bu hesaplara ilişkin detayları, gelecek yazılarımızda anlatacağız. Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından tüketicileri konu hakkında bilgilendirmek için hazırladığı ve anlaşmanın yürürlüğe girdiği haziran ayında güncellenen rehberinden derlediğimiz soru ve cevapları aktarmaya devam edeceğiz.

YARIN: Hesap bilgileri paylaşılan kişinin bundan haberi olacak mı?

Soru 11: Çifte vatandaşlığı bulunan Türk vatandaşlarının hem Türkiye’de hem yabancı bir ülkede adresi olması halinde yine de bildirim yapılır mı?
Bilgi değişiminde kriter vatandaşlık değil, vergi amaçları yönünden yerleşikliktir (mukimliktir). 01.07.2017 tarihinden önce ve sonra açılan hesapların incelenme yöntemleri farklıdır. 01.07.2017 tarihinden sonra açılan hesaplarda kişinin Türkiye’de yerleşik (mukim) olduğunu beyan etmesi ve bu beyanın hesap açılışında alınan diğer bilgiler ile çelişmiyor olması halinde beyanın makul olduğu kabul edilir ve hesaba ilişkin bilgiler bildirilmez. Bu
tarihten önce açılan hesaplarda ise finansal kuruluşun kayıtlarındaki tek gösterge, adres bilgisi değildir. Örneğin; adres Türkiye’de olsa bile, banka kayıtlarında İsveç’te ilgili kişiye ait bir telefon numarası tespit edilmesi halinde hesabın kapsama girmesi söz konusu olabilir. Bununla
birlikte, hesap sahipleri 01.07.2017 tarihinden önce açılmış hesapları açısından ilgili finansal kuruluşla iletişime geçerek Türkiye mukimi olduklarını belirten bir kişisel beyan ve kanıtlayıcı belge sunabilir. Türkiye Adres Kayıt Sistemi’nde kişinin ‘yerleşim yeri adresi’ Türkiye olarak kayıtlı ise, bu bilgi finansal kuruluşa sunulduğunda bu kişinin Türkiye’de yerleşik (mukim) olduğu kabul edilir. Finansal kuruluşun kayıtlarında yurtdışı adresi olan fakat yerleşme maksadıyla Türkiye’ye dönmüş vatandaşlar, Türkiye Adres Kayıt Sistemi’ndeki kaydı düzeltebilecekleri gibi finansal kuruluşa Türkiye’de yerleşik olduklarına ilişkin bir kişisel beyan ve kanıtlayıcı belge ile başvurabilirler.

Soru 12: Bankalar gibi finansal kuruluşların bir süredir müşterilerden beyan ve belge istemesi bildirim yapılması amacına mı yöneliktir?
Finansal kuruluşlar 01.07.2017 tarihinden itibaren müşterilerinin durumlarını tespit etmeye başlamışlardır. Müşteriler finansal kuruluşların kendilerinden istedikleri bilgi ve belgeleri doğru şekilde vermelidirler. Bu beyan ve bilgilerin verilmesi mutlaka müşteri hakkındaki bilgilerin bildirileceği anlamına gelmemektedir. Türkiye’de hesap açarken kendisinden talep edilen kişisel beyan hesabın bildirilecek bir hesap olup olmadığını belirlemeye yöneliktir.
Örnek: Türkiye vatandaşı Bay (A) uzun yıllar Yeni Zelanda’da yaşadıktan sonra emekli olarak Türkiye’ye yerleşmiştir. İlçe Nüfus Müdürlüğü’ne başvurarak bu durumu Adres Kayıt Sistemine de işletmiş bulunan Bay (A)’nın Türkiye’de açtıracağı hesap artık Türkiye mukimi
olduğu için bildirilmeyecektir. Ancak, Bay (A) Yeni Zelanda’da yerleşik olmaya devam etseydi, Yeni Zelanda’da yerleşik (Yeni Zelanda mukimi) Bay (A)’nın hesabı bildirime tabi olurdu.

Soru 13: Sadece Türk bankalarından mı bilgi alınır?
Yabancı finansal kuruluşların Türkiye’de bulunan şubeleri ile Türkiye’de kurulu finansal kuruluşlar Gelir İdaresi Başkanlığı’na bilgi gönderecektir. Türk finansal kuruluşlarının yurtdışı şubeleri ise bulundukları ülkenin mevzuatına tabi olup, bu kuruluşlardaki müşteri bilgilerinin Türkiye (Gelir İdaresi Başkanlığı) üzerinden diğer ülkelere otomatik bilgi değişimi kapsamında gönderilmesi söz konusu olmayacaktır.
Örnek1: İsveç bankası SB’nin Ankara şubesi finansal hesap bilgilerini Gelir İdaresi Başkanlığı‘naa bildirecektir.
Örnek2: Türk bankası olan ABC bankasının Stockholm şubesi ise İsveç mevzuatına tabi olacağından İsveç Vergi İdaresi‘ne bildirim yapacaktır.

Soru 14: Hangi kuruluşlar bildirim yapacak?
Dört tür finansal kuruluş kapsamdadır:
1- Mevduat kuruluşları (genel olarak bankalar)
2- Saklama kuruluşları (saklama bankaları vb.)
3- Yatırım kurumları (yatırım bankaları ve fonlar gibi)
4- Belirli sigorta şirketleri
Bununla birlikte kamu kurumları, uluslararası kuruluşlar bu kapsamda sayılmaz.

Soru 15: Finansal kuruluşlar bildirim kapsamındaki müşterilerini nasıl tespit edecek?
Finansal kuruluşlar yeni açılan hesaplar için müşterilerden hangi ülkede yerleşik (mukim) olduklarını gösteren beyanlarını alırlar. Ayrıca 01.07.2017 tarihinden önce açılmış hesaplarda finansal kuruluşlar kayıt taraması yaparlar. Kayıtlarında aşağıdaki göstergelerden birinin bulunması halinde göstergenin bulunduğu ülkeye ilişkin olarak Gelir İdaresi Başkanlığı’na bildirim gönderilir:
* Kişinin ilgili ülkede yerleşik (mukim) olduğuna ilişkin kayıt
* İlgili ülkede güncel yazışma ya da ikametgâh adresi
* İlgili ülkede kayıtlı telefon numarası (Türkiye’de bir telefon numarası yoksa)
* Mevduat hesapları dışındaki hesaplardan ilgili ülkedeki hesaplara düzenli fon transferi talimatı
* İlgili ülkede adresi bulunan bir kişiye verilmiş temsil veya imza yetkisi (vekaletname)
* Finansal kuruluşun kayıtlarında başka bir adres olmaması halinde posta bekletme servisi talimatı veya posta gönderisi için belirtilen adres
Bu nedenle, banka hesap sahiplerinin bankadaki adreslerini kontrol etmesi ve güncel ikamet bilgilerini kişisel beyan ve kanıtlayıcı belge ile birlikte bankalarına bildirmesi ve iletişim bilgilerini güncellemeleri önemlidir.
Örnek: Banka müşteriye göndereceği yazışmalar için müşterinin Azerbaycan’da bulunan güncel yazışma adresini kullanmakta ve bu yazışmalar müşteriye tebliğ edilmektedir. Aynı müşteri cep bankacılığı için ise Bulgaristan uluslararası koduna sahip bir telefon numarası kullanmaktadır ve Türkiye’de bulunan bir telefon numarası bankanın kayıtlarında yoktur. Bu durumda bu kişi için hem Azerbaycan’a hem Bulgaristan’a bildirim yapılması söz konusu olabilir.