Uzun yola çıkarken varis çorabı giyin

Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Ana Bilim Dalı öğretim üyesi Prof. Dr. Semih Baskan, toplardamar tıkanıklığının, şişmanlarda, çok doğum yapanlarda, hareket kabiliyeti azalanlarda, kalça ve diz protezi ile kalça kırığı cerrahisi gibi büyük ortopedi ameliyatlarında, kanser cerrahisinde, çoklu travma vakalarında, hava ve karayoluyla uzun yolculuğa çıkanlarda hayatı tehdit eden önemli bir sağlık sorunu olduğunu bildirdi.

Toplardamarda kan akımının durgunlaşması sonucu ortaya çıkan bu durumun, trafiğin tıkanmasına benzetilebileceğini belirten Baskan, şunları söyledi: "Bir kaza olduğunda trafik akışı nasıl engelleniyorsa toplardamarda da aynı durum ortaya çıkıyor. Durgunlaşma ve sonrasındaki pıhtılaşma, bazen yapılabilecek basit bir hareketle akciğerlere kadar gider ve emboli oluşturur. Zamanında tanı konulmadığı takdirde de sorun ölümle sonuçlanabilir. Uzun süre hareketsizlik halinde kan baldırlarda birikir. Ayaklar da zaten bu yüzden şişer. Böyle bir sorunla karşılaşılmaması için uzun yolculuklarda varis çorabı giyilmesinde yarar vardır. Ayrıca, mümkünse araç içinde yürümek de çok faydalıdır." Prof. Dr. Baskan, gün boyu ayakta duran kişilere de sağlık sorunu yaşamamaları için bacaklarına soğuk su uygulaması yapmalarını önerdi.

"Sağlık profesyonellerinin farkındalığı çok önemli"

Risk taşıyan hastalarda toplardamar tıkanıklığına karşı önlem alınması için sağlık profesyonellerinin bilinçlendirilmesi ve farkındalığının artırılmasının büyük önem taşıdığına işaret eden Baskan, bu amaçla "Venöz Tromboembolizm (Toplar damar tıkanıklığı) ve Antikoagülanların (Kanın Pıhtılaşmasını sağlayan ilaçların) Kullanımı" konulu bilimsel program düzenlediklerini bildirdi. Bu programda sağlık profesyonellerine güncel yaklaşımlarla ilgili bilgi verildiğini anlatan Baskan, Ankara genelindeki tüm sağlık çalışanlarının davetli olduğu bilimsel etkinlikte, toplardamar tıkanıklığının tedavisi, cerrahi hastalarında korunma, dahiliye hastalarında kanın pıhtılaşmasını sağlayan ilaçların kullanımı, bu ilaçların besin etkileşimleri ve güvenli ilaç yönetimi konularında alanında uzman kişiler tarafından bilgiler aktarıldığını söyledi.

"Toplum sağlığını tehdit eden bir sorun"

Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Ortopedi ve Travmatoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Bülent Erdemli de, toplardamar tıkanıklığının önlenebilir bir problem olduğunu kaydetti. Bunun önlenmemesinin, ortopedi ameliyatlarını riskli hale getirdiğini anlatan Erdemli, "Önlem alınmadığı takdirde sorunun ortaya çıkma olasılığı yüzde 60’tır. Ölüm riski ise binde 4’tür. Bu toplum sağlığını tehdit eden bir sorundur" şeklinde konuştu. Buna karşı ağızdan ve enjeksiyon yoluyla alınan ilaçlar bulunduğunu belirten Erdemli, ayrıca antiembolik çoraplar ve diğer yardımcı mekanizmaların da sorunun önlenmesine katkısı olduğunu bildirdi. Söz konusu toplantıda, hangi hasta grubunda, hangi ilaçların ne kadar süreyle kullanılacağı konusunda tüm dünyada kabul edilen kılavuzların katılımcılarla paylaşıldığını belirten Erdemli, "Cerrahi operasyonlar, özellikle büyük ameliyatlar sonrası riskli hastalar taburcu edildikten sonra 3-4 hafta süreyle bu ilaçlara devam edilmelidir" dedi.

Toplardamar tıkanıklığı nedir?

Uzmanlara göre kalp bir pompa olarak kanı dokulara basınçla gönderirken, ayaklara giden kanın yer çekimini yenip kalbe ulaşması için aşağıdan yukarıya pompalanması gerekiyor. Pompa görevini ise baldır adaleleri görüyor. Yürürken adaleler kasıldığında kanı yukarıya doğru pompalıyor. Uzun süre dizler bükülü durumdayken oturulması halinde bacaktaki derin toplardamarda pıhtı ortaya çıkabiliyor. Bu pıhtıdan kopan parçanın akciğere ulaşarak, ani solunum yetmezliği ortaya çıkması sonucunda kişi hayatını kaybedebiliyor. Kopan pıhtının büyük olması ise ölüm riskini artırıyor.