Türkiye'nin kimya devi İran yolcusu

- Hayat Kimya'nın serüveni nasıl başladı?

Hayat Kimya 1937 yılında Kiğılı Ailesi tarafından kuruldu ve tekstil alanında faaliyete başladı. Bugünkü hızlı tüketim mallarına girişi ise 1987 yılında Savaş Kimya isimli bir deterjan fabrikasını alarak oldu.

- Bizim bildiğimiz Kiğılı ailesi mi?

Evet, Abdullah Kiğılı'nın amcası tarafından kuruldu. Şimdi de oğlu Yahya Kiğılı'ya ait.

- Sonra?

Savaş Kimya'yı aldıktan sonra Bingo ve Test markaları ile deterjan alanında üretimi başladı. 1987-1998 arası sadece deterjan üretimi yaptık. 1998'de ise çocuk bezi tesisini kurduk ve Molfix markasını lanse ettik. 1999'da da hiyjenik ped alanına Molped markası ile girdik.

- Arada büyük bir yangın vardı galiba...

Evet, 2001 yılının başında bizim İkitelli'deki çocuk ve hijyenik ped tesisimiz tamamen yandı. Üstüne de ekonomik kriz patladı, büyük bir devalüasyon oldu.

- İki kere vurdu yani sizi?

İki değil üç. Çünkü sigortadan parayı aldıktan hemen sonra da devalüasyon geldi. Çok kötü yakalandık 2001'de.

- Ne yaptınız peki?

1-1.5 sene boyunca markalarımız piyasada olmadı. Sadece fason olarak belli boyları ürettirdik ve piyasada unutulmamak için çalıştık.

- Üretim ne zaman başladı?

Yurtdışında üç fabrikası bulunan ve İran'a da büyük bir tesis açmaya hazırlanan Hayat Kimya, tamamen yerli sermaye olarak bölgesel bir güç olmayı hedefliyor. 1992 yılından bu yana Hayat Kimya için çalışan şirketin Yönetim Kurulu Üyesi ve Genel Koordinatörü Orhan İdil ile hem şirketin büyüme hikayesini hem de pazarın mevcut durumunu konuştuk.

2002 yılında. Tüm üretimimizi İzmit'teki fabrikaya taşıdık. Orayı seçmemizin nedeni de önünde kendi limanı var ve hammadde direkt olarak fabrikaya giriyor, ihracatta da direkt olarak gemi ile gidebiliyor.

- Asıl büyüme ne zaman başladı?

Tesis kurulduktan hemen sonra hızla büyümeye başladık. Şirket her üç yılda bir kendisini ikiye katladı. 2006 yılında bu sefer temizlik kağıtları sektörüne girdik. Papia, Familia ve Teno markaları ile tuvalet kağıdı, peçete, kağıt havlu üretmeye başladık.

Bugün hızlı tüketim malları grubunun belli başlı kategorilerinde faaliyet gösteriyoruz.

- Siz ne zamandan beri buradasınız?

1992-1994 arası danışmanlık yapıyordum. 1994'ten itibaren de Genel Koordinatörlük ve yönetim kurulu üyesi görevini yürütüyorum.

- Faaliyet gösterdiğiniz pazarda önemli dünya devleri var. Sizin payınız nedir?

Deterjanda Bingo ile yüzde 12'ye ulaştık. Önceleri yüzde 2'ye kadar gerilemişti ama son yıllarda büyük bir atağa kalktık.

- Pazarın lideri kim?

Yanılmıyorsam Omo olacak. İkinci sırada Ariel olabilir ama biz döneme göre bazen ikinci bazen üçüncü sıraya geçebiliyoruz. Sonuçta ilk üçten düşmüyoruz.

- Rakiplerinizin hepsi yabancı kökenli firmalar mı?

Hepsi yabancı. Biz çokuluslu firmalara karşı yüzde 12 pazar payına ulaşabildik.

- Çocuk bezinde durum nedir?

Burada Molfix ile ikinciyiz, hatta bir kere birinciliğe de ulaştık. Pazar payımız yüzde 22 civarında.

- Normalde kim birinci?

Orada lider Prima'dır. Bizden sonra da Huggies geliyor. İlk üç böyle.

- Pazarda yerli-yabancı dengesi ne durumda?

Deterjanda pazarın yüzde 80'den fazlası yabancı firmalara ait. Çocuk bezinde ise bu oran yüzde 60-65 arasında. Ama orada çok sayıda küçük yerli firma var.

- İhracatınız ne kadar?

İhracat cironun yüzde 20'si civarında. Toplam 70 ülkeye ihracat yapıyoruz.

- En büyük pazarınız neresi?

En büyük pazarımız Ukrayna. Mesela orada Molped Türkiye'den daha fazla satılıyor.

- Yurtdışında da kendi markalarınızı mı kullanıyorunuz?

Evet bu 70 ülkede de kendi markalarımızla ve ismimizle satıyoruz.

- Yurtdışında fabrikanız var mı?

Var. Mesela Cezayir'de büyük bir üretim tesisimiz var.

- Neden Cezayir?

Hem Afrika'nın kapısı olarak baktık ayrıca yüksek gümrük oranları var. Cezayir'de üretip iç pazara satıyoruz.

- Başka?

Bulgaristan'da bazı deterjan ürünlerimizi üretiyoruz, Ukrayna'daki tesisimizi ise iş ortağımız işletiyor. Sonuçta biri Türkiye'de üçü yurtdışında olmak üzere toplam 4 üretim tesisimiz var.

- Başka gideceğiniz bir ülke var mı?

İran'da da yapacaktık ama bu kriz nedeniyle bir süre beklemeye aldık. Ama tahmin ediyorum sonbaharda başlarız.

- Hazırlıklar ne durumda?

Hazırlıklar tamam, arazi alındı, firmalar kuruldu...

- Üretim ne zaman başlayacak?

Üretim de 2010'un sonlarında başlar. Çocuk bezi ve hijyenik ped üreteceğiz.

-İran'ı neden tercih ettiniz?

Orada da büyük gümrük oranları var ve ihracat imkanları kısıtlı. O nedenle fabrika kuruyoruz. Bir de biz bölgesel güç olmayı amaçlıyoruz. Türkiye merkezli olarak etrafa yayılalım istiyoruz.

YARIN: Hijenik pedde ve temizlik kağıtlarında pazar yapısı nasıl? Pazar liderleri kim? Ortaklık teklifleri geliyor mu? Kriz ne kadar etkiledi? İstihdam kaybı yaşandı mı? Türkiye için hedef nedir?