Türkiye'nin hem ihracatı hem ithalatı düşecek

Kent, Fortune Türkiye Dergisinin Kasım sayısında yer alan söyleşide, global krizin ger?ekten "?ok büyük" ve "?ok boyutlu" bir kriz olduğunu belirterek, herkesin beklentisinin, bunun tüm üretim sektörüne sı?rayacağı ve talepte önemli bir kısılma olacağı yönünde olduğunu kaydetti.

Herkesin makro ekonomik büyümede bir daralma olacağı görüşünde olduğunu ifade eden Kent, şunları kaydetti:
"Henüz bu daralmanın sokağa yansımasını hissetmedik. Daha krizin ortasını bile ge?miş değiliz. Sadece ABD'de otomotiv, dayanıklı tüketim malları gibi sektörlerde talepte bir daralma oldu. Ama henüz perakendecilikte, üretimde, dayanıksız tüketim mallarında büyük bir talep daralması hissetmedik, dünyanın başka yerlerinde de hissetmedik bunu. Onun i?in krizin ge?mesine epey bir süre var. 2009'u aşar bu etkilenme..."

Bunun, serbest piyasa denen sistemin, paketin bir ?öküşü olmadığının altını ?izen Kent, krizin bu kadar hızlı ve bazı insanlara sürpriz olmasının nedeninin, dünyada bilgi akışının ?ok hızlı olmasından kaynaklandığını anlattı. Kent, internette dolaşan en ufak bir bilginin bile muazzam boyutlara ulaştığını, 1929 ve 50'de durumu böyle olmadığını anımsattı.

ABD'de bankacılık sektöründe düzenlemelerin olduğunu, ancak uygulanmadığını belirten Kent, yatırım bankalarının daha sıkı denetlenmesinin önemine işaret etti.

Kent, "2001 yılında Türkiye'deki bankalar o kadar iyi denetlendi ki bugün Türkiye'deki bankaların bilan?oları ABD'deki bankaların bilan?olarından ?ok daha kuvvetli durumda. 2001 krizi olmasaydı belki Türkiye bugün ?ok daha büyük bir darbe yiyecekti. Bazı krizlerin de geleceğe faydası var" şeklinde konuştu.

"KRİZ G?VEN AZALMASINA NEDEN OLACAK"

Muhtar Kent, bu krizin dünyada ABD'deki sistemlere, denetleme mekanizmalarına, Amerikan ekonomisine bir par?a güvenin azalmasına neden olacağını, eskiden tek kutuplu olan dünyanın, şimdi ?ok kutuplu bir dünya haline geldiğini ifade etti.

Amerikan ekonomisinin her zaman kuvvetli olacağını, ancak artık dünyada Çin, Hindistan ve Rusya gibi birtakım yeni kutupların da oluşabileceğine dikkati ?eken Kent, buna hazırlıklı olmak gerektiğini vurguladı.

Kriz nedeniyle bu ülkelerin büyüme oranlarının yüzde 8'lerden 3-4'lere ineceğini, ancak büyümenin süreceğini aktaran Kent, Rusya'nın bugün i?inde bulunduğu altyapı yatırım programının durdurulmasına imkan olmadığını, petrol dışında dünyadaki doğal kaynakların yüzde 70'inin Rusya'da bulunduğunu, orada da birtakım krizlerin yaşanacağını, bankaların kapanacağını, ancak BRIC ülkeleri denilen Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin'in dünyanın büyümesine katkısının yüzde 60-70'ler seviyesinde olduğunu kaydetti.

Bu ülkelerin büyümeye etkilerinin aynı seviyede olacağını, hatta bu oranın daha da artabileceğine dikkati ?eken Kent, dünyanın geri kalan kısmının ?ok daha yavaşlayacağını, Batı Avrupa ve ABD'de en azından önümüzdeki iki yıl büyüme diye bir beklentilerinin bulunmadığını aktardı.

"FİNANSAL SEKT?RDE ?NEMLİ ?LÇ?DE İŞTEN ÇIKARMA OLACAK"

ABD'de krizden inşaat sektörünün "feci" şekilde etkileneceğini ifade eden Kent, finansal sektörde önemli öl?üde daralma ve işten ?ıkarma olacağını, orada bir verim sağlanması, bilan?oların yeniden yerine oturması gerektiğine işaret etti.

?zellikle otomotivin şu anda önemli bir durgunluk yaşadığını anımsatan Kent, ABD ekonomisi i?in Şükran Günü ve Noel'in gösterge tarih olacağını, bu göstergelerden perakende sektörünün nasıl etkilenip etkilenmediğinin görüleceğini kaydetti.

ABD'de Ekim ayının başından beri ?ektikleri en büyük sıkıntının kredi piyasalarının donması olduğunu ifade eden Kent, şunları kaydetti:
"Kredi piyasası ?öktü, bankalar birbirlerine kredi vermiyor. Bankalar reel sektöre kredi veremiyor. Kü?ük ve orta öl?ekli şirketler muazzam sıkıntıda... Onun i?in mali piyasalarla reel sektörün ayrılması diye bir şeyin söz konusu olabileceğini düşünemiyorum. Finans sektörü iyi ?alışamadığı takdirde reel sektör ?alışamaz. Reel sektörün krizlerde en kolay ?ıkış yolu finans sektörünün daha sıkı ve verimli denetlenmesinden ge?iyor. Kısaca reel sektör ile finansın birbirinden ayrılması kesinlikle mümkün değil."

Muhter Kent, önümüzdeki bir-iki ay i?inde piyasalar a?ılacağı görüşünü dile getirdi.
Piyasaların, krizin reel sektöre yansıyacağını fiyatlamaya başladığını hatırlatan Kent, bu nedenle kurtarma paketlerine rağmen düşüşün sürdüğünü, reel sektör firmalarında daha fazla düşüş yaşandığını bildirdi.

Banka hisselerinin yukarı ?ıktığını ancak P&G, Coca-Cola, Mc Donald's, IBM gibi firmalarda düşüş yaşandığını belirten Kent, "Neden? Çünkü hisse alan ve satanlar diyor ki 'altı ay sonra bu ürünlere talep düşecek. Çünkü ekonomi daralacak, bu ekonomik kriz oraya yansıyacak.' Doğru ama belli bir yere oturduktan sonra yani belki altı ay sonra bu iş düzelecek diyecekler ve onu fiyatlandıracaklar" dedi.

"T?RKİYE ?NLEM ALMAZSA DAHA FAZLA SIKINTI ÇEKER"

Muhtar Kent, Türkiye'nin kemerlerini sıkması ve cari a?ığını azaltması gerektiğini vurgulayarak, şunları kaydetti:
"Türkiye'nin hem ihracatı, hem de ithalatı düşecek, bu ?ok net. Toplam ticaret hacmi düşecek. Batı Avrupa, krizden dolayı hasta ve yatakta... Bu bakımdan Türkiye'de kemerleri sıkacak mali politikaların izlenmesi lazım ki a?ık biraz daha büyümesin. Bu büyük bir fırsat Türkiye'de. Ticaret a?ığını kapatıp dengeyi kurmamız lazım. Bunun yanında Türkiye'nin turizm potansiyelini kaybetmemesi lazım. Çünkü bilhassa Rusya'dan büyük öl?üde turist geliyordu. Bunları ?ekmeye devam edecek fiyatlandırma politikalarına gitmemiz gerekiyor. Alışkanlıkları kaybetmeyelim bu iki yıl i?inde işler toparlandığı vakit yine aynı turizm potansiyeline ulaşalım."

Son dönemde Türkiye'de ?ok iyi bir ekonomik refah sağlandığına işaret eden Kent, iyi bir ekonomik politika izlendiğini, düzenli, sürekli ve önemli öl?üde Türkiye'nin kişi başına gelir düzeyinde artış olduğunu anımsattı.
"Şimdi bir par?a kemer sıkma politikasına gidilmesi ve liderlerin bunu halka anlatabilmesi lazım" diyen Kent, bu yapılmadığı takdirde daha fazla sıkıntı yaşanabileceğinin altını ?izdi.

Bireylerin, şirketlerin ve devletin masraflarını azaltması gerektiğini belirten Kent, "Harcamalarını daha verimli, daha dengeli bir hale getirmeleri lazım. Hi?bir şey olmamış gibi davranırsak bundan herkes zarar görür" dedi.
Kent, kriz ?ıkmasının nedenlerinin başında "güven" unsurunun geldiğini anlattı.