Türkiye’de çalışırken yurtdışına çıkamaz mıyım

22-29.04.2014 tarihleri arasında Türkiye’de toplam 6 gün sigortalı çalıştım. Daha sonra 30.04.2014’te yurtdışına çıktım. Bu yılın ekim ayında yurtdışı borçlanması için başvurdum. Benden yurtdışına giriş ve çıkış bilgilerini istediler. Bu bilgileri götürdüğümde çalıştığım işyerinin beni 4.5.2014’e kadar sigortalı gösterdiği ortaya çıktı. Bana Türkiye’de çalışırken yurt dışına çıkamayacağımı söylediler. Bu nedenle başvurumu kabul etmediler. Ne yapabilirim? * Hasan Karadan

Bir kere verdiğiniz tarih aralığındaki çalışma süresi 6 gün değil 9 gün yapar. İkincisi, Türkiye’de çalışırken yurtdışına çıkış yasağı söz konusu olamaz. İşiniz gereği de yurtdışına çıkmış olabilirsiniz. Örneğin uluslararası hatta çalışan bir TIR şoförü, Türkiye’deki sigorta kaydı nedeniyle yurtdışına çıkamayacak mı? Veya yurtdışına çıktı diye, sigorta kaydı silinecek mi? Hayır, bu çok saçma bir uygulama olurdu. Yaptığınız işin niteliğine bağlı olarak, sigortalı çalışma süreniz dahilinde yurtdışına çıkmanız gerekebilir. Aksi takdirde size SGK aleyhinde dava açma hakkı doğar.

İKAMET SÜRESİ ÖNEMLİ

Ancak yurtdışında sigortalı işiniz devam ettiği sırada yurda gelip sigortalı bir işte çalışmaya başlarsanız, o zaman sizin Türkiye’deki ikamet süreniz belirleyici bir rol oynar. Çünkü, Türkiye’deki işiniz devam etse de, ülkeden ayrıldığınız zaman, yurtdışındaki sigortalı iş kapsamına dönmüş olursunuz. İşyerinizin sizin sigortalı çalışmanızı sonlandırdığınızı geç bildirmiş olabilir. Fakat bu yüzden sizin tüm sigortalı çalışma sürenizi iptal edemezler. Olsa olsa, yurtdışına çıkış tarihine kadar olan sigortalı sürelerinize baki kalır. Buna göre, sigorta girişiniz ve Türkiye’de ikamet ettiğiniz süredeki sigortalı çalışmalarınız silinemez.

Gelelim yurtdışı borçlanmanıza. Türkiye’de 22.-29.4.2014 tarihleri arasındaki 9 gününüz, yurtdışı borçlanmada dikkate alınması gerektiği gibi, yurtdışındaki çalışma süreleriniz de SSK, yani 4/a sigorta kolunda değerlendirilmelidir. Yani Türkiye’deki sigortalı süreleriniz iptal edilip, yurtdışı süreleriniz Bağ-Kur’a borçlandırılamaz. Bu işlem yapıldıysa, bu yanlıştır. Bu haksızlığa karşı dava açarak hakkınızı arayabilirsiniz.

Borçlandığım parayı vergiden düşebilir miyim

Doğum tarihim 1958. 1986’da Almanya’da çalışmaya başladım ve 2013’te işe son verdim. 1.1.2014’ten bu yana sağlık sigortasından hastalık parası alıyorum. Bu yaz izinde 4 hafta ücretsiz izin aldım. Bu dönemde Alman Emeklilik Sigortası’na prim de yatmadı. İzindeyken bir uzmanın yardımıyla bir işyerinde bir hafta sigortalı çalışıyor gösterildim. Sonra da borçlanma işlemi yapıldı. Bana 60.465 Euro borç kağıdı geldi. İzin dönüşü yeniden sağlık sigortasından hastalık parası almaya başladım. Bir sorun çıkar mı? Bu parayı ödersem ilerde Almanya’da emekli olduktan sonra SSK’ya müracaat ettiğimde emekli olabilir miyim?
Parayı Berlin’deki bir bankadan gönderirsem Alman vergi dairesinden yatırdığım paranın yüzde 15’ini vergi iadesi olarak geri alabileceğim doğru mu? *
Ayşe Dağdeğerli - Berlin

Borçlanma işlemi sırasında Almanya’da sağlık sigortasından hastalık yardımı alıyor olmanız emekliliğiniz açısından herhangi bir sorun teşkil etmez. Kaldı ki, 28.11.2013 tarihli ve 2013/39 sayılı genelge uyarınca, Türkiye’deki çalışma sırasında Almanya’da sağlık yardımı almaya devam etmiş olsanız bile, sorun olmazdı. Çünkü hizmet çakışması olduğu dönemlerde, sizin fiili olarak Türkiye’de bulunup bulunmadığınıza bakılır. Bağlı olduğunuz il Emniyet Müdürlüğü’nden alınacak yurda giriş çıkış kayıtlarınıza bakılır ve çalıştığınız sürede Türkiye’de bulunduysanız, bu süreleriniz kayda geçirilir, aksi takdirde bu süreleriniz iptal edilir.

4 BİN EURO’YA KADAR

Size çıkarılan borç cetvelinde yazılan borç miktarını ödemeniz halinde, size bildirilen şartlara göre emekliliğe hak kazanırsınız. Ancak aylık bağlattıktan sonra, Almanya’da sağlık sigortasından aldığınız hastalık yardımını durdurmalısınız. Yoksa Türkiye’deki aylığınız kesilir.
Evet, vergi iadesi konusunda duyduğunuz veya okuduğunuz doğru. SGK’ya 2014 yılında yapacağınız borç ödemesini, aynı yıl için Almanya’da yapacağınız vergi denkleştirmesinde beyan ederseniz, yaptığınız ödemeyi “olağanüstü harcama kalemi“ (Sonderausgaben) olarak vergiden düşebilirsiniz. Bunun neticesinde 3.000 ile 4.000 Euro arasında vergi iadesi alabilirsiniz.

Borçlanma dilekçesini doldururken nelere dikkat etmeliyim

10.03.1951 doğumluyum. Danimarka’da 1.8.1978 tarihinde işe başladım. 2005 yılına kadar çalıştım. Bu tarihten sonra Danimarka vatandaşlığına geçtim. Mavi Kart sahibiyim ve bu ülkeden emekliyim. Türkiye’den de emekli olmak istiyorum. Geçen ağustos ayında SSK’ya tabi 15 gün çalıştım. Kaç bin gün üzerinden emekli olabilirim? Bazı avukatlar yaş itibariyle 3.600 günden emekli olursun dediler.
Bazıları ise, Danimarka ile sosyal güvenlik sözleşmesi olmadığı için 5.400 veya 5.600 gün üzerinden emekli olursun diye söylüyorlar. Bu doğru mu? Mavi Kartlılar şu an yurtdışı borçlanma için başvurabilir mi? Borçlanma dilekçesini doldururken nelere dikkat etmeliyim? * Ali Teker – Kopenhag/Danimarka

Türkiye ile Danimarka arasında sosyal güvenlik sözleşmesinin imzalanmadığına ilişkin bilgi doğru değil. Danimarka ile 22.1.1976’da imzalanan ikili sosyal güvenlik sözleşmesi 1.2.1978’de yürürlüğe girmiştir. Ancak Danimarka, sigorta başlangıçları SGK tarafından kabul edilen 18 ülkenin arasında yer almıyor. Dolaysıyla, bu ülkede geçen sürelerini borçlananların ilk işe giriş tarihi şu şekilde tespit ediliyor: Türkiye’de çalışma yoksa borcun ödendiği en son tarihten, Türkiye’deki çalışmanın başladığı tarihten önceki yurtdışı süreleri borçlanılmış ise Türkiye’de ilk defa çalışılmaya başlanılan tarihten, borçlanılan gün kadar geriye gidilerek belirlenmesine devam edilecek.

3 BİN 600 GÜNLE OLURSUNUZ

Sizin ise Türkiye’de sigorta başlangıcınız olduğu için, yurtdışındaki çalışma süreleriniz SSK’da değerlendirilecektir. Yaşınız 60’ın üzerinde olduğu için 3.600 gün emekli olmanıza yetiyor. 15 yıllık sigortalılık süresi şartını da, 1990 ile 2005 yılları arasındaki 5.400 günü borçlanmak suretiyle yerine getirebilirsiniz. Dolaysıyla, parayı yatırır yatırmaz hem yaş, hem gün hem de sigortalılık süresi şartını yerine getirdiğiniz için hemen aylık talebinde de bulunabilirsiniz.

Mavi Kartlılar da artık yurtdışı borçlanma başvurusunda bulunabiliyor. Başvuru formunu doldururken, borçlanma başvurusunda, Danimarka vatandaşlığına geçtiğiniz 2005 yılından geri dönük 15 yıl borçlanmak istediğinizi yazmalısınız. Yani siz formda 1990-2005 yılları arasındaki 5.400 gününüzü borçlanmak istediğinizi belirtmelisiniz.