Türk sanatını dünyaya açtı

Pekin Olimpiyatları henüz başlamamıştı. Gazetelerde Türk sporcuların kaç madalyayla dönebileceğinin hesabı yapılıyordu. Oysa aynı günlerde kimsenin tahmin etmediği bir alanda Türkiye ilk olimpiyat madalyasını almıştı bile. Sanatçı Füge Demirok, Pekin Olimpiyat Komitesi'nden 2006'da gelen e-maili önce şaka sanmış, derhal büyükelçiliğe başvurmuştu.

Davetin resmi olduğu kesinleşince "8'in Gizemi" adlı eserini bir ayda hazırlamış. Eser, iki yıl boyunca Çin'de 35 kenti sokak sokak gezdi, halk oylamasında ilk 29'a kaldı. Ve geçen temmuzda bronz madalyayla ödüllendirilip görkemli açılışta diğer şampiyonlarla birlikte olimpiyat stadında yerini aldı. Demirok'un eseri halen Pekin Modern Sanatlar Müzesi'inde sergileniyor. "Çin malı" kopyaları ise Londra, Roma, Barselona, Lozan, Chicago gibi ünlü sanat merkezlerini dolaşıyor.

Başarısı Türkiye'de ajanslara düşen kısa bir haberle duyulan Füge Demirok, "Mail adresimi nasıl bulmuşlar, eserlerimi nasıl görmüşler bilmiyorum" diyor. Türkiye'nin ilk olimpiyat madalyalı sanatçısı hala e-mail ile gelen bu davetin şaşkınlığı içinde. Ancak galerici Nilüfer Beller için bu başarı hiç sürpriz değil. Çünkü O, 30 yıllık hayalini 8 yıl önce kimsenin inanmadığı bir projeyle hayata geçirerek Demirok'la birlikte daha birçok sanatçının uluslararası başarısının altyapısını hazırlayan kişiydi.

1980'de ilk galerisi Lebriz'i kurarken tek hedefi vardı Beller'in; yurtdışına açılmak. Çoğu galericinin İstanbul'daki bir avuç zengin koleksiyonerin beğenisine hitap etmekle yetindiği günlerde, uluslararası sanat fuarlarına katılmanın yollarını arıyordu. Hiçte kolay olmayan bu çaba ilk darbeyi galerilerin azalan müşteri sayısıyla yedi. 2000'lerde başlayan galerici-müzayedeci kavgası ise Beller'in yurtdışı hedefini hayâl kırıklığıyla sonlandırmak üzereydi. Tam bu sırada bilişim alanında eğitim gören oğlu devreye girdi.

İlk sanal portal

"Bir gün kara kara düşünüyordum. Oğlum pat diye bir fikir attı ortaya" diyor Beller ve galericilik günlerinden bahsederken sesine düşen kırıklık, yerini heyecanlı bir tona bırakıyor: "‘Sen yurtdışına açılamıyorsun madem, o zaman yurtdışının sana ulaşmasını sağla. İnternet üzerinden Türkiye'nin ilk sanat portalını kur' dedi. Galeriyi kapattım, bütün birikimimi yatırdım ve Lebriz.com'u 2000 yılının haziran ayında açtım."

Elbette kolay olmamış. 1 milyon dolarlık bir yatırımla teknik ve hukuki altyapısını kurduğu sanat portalını galerilere, müzayede şirketlerine anlatmakta hayli zorlanmış. Sitemkar bir ifadeyle özellikle sanatçıların "burun kıvırdığını" vurguluyor.

Ekibiyle beraber ilk olarak rica minnet tek tek sanatçıları ve eserlerini siteye koymaya başlamışlar. Ardından geçmişe dönük eser satışlarını da içeren Türkiye'nin sanat alanındaki ilk veri bankasını oluşturmuşlar. Sıra sanal sergi ve müzayedelere gelmiş.

Sanal sergileri günde ortalama 2000-2500 kişi geziyormuş. Son olarak anneler günü için oluşturdukları özel sergiden onlarca askerin ve öğrencinin hediye olarak tablo satın aldıklarını görünce, bu işi yurtiçinde başardıklarına kanaat getirmişler.

Ne var ki, Beller'in aklına o meşum soru yine düşmüş: "Acaba yurtdışında izleniyor muyuz?" Ancak hikayenin sonu bu kez hayal kırıklığı değil: "Art Basel'den sonra en önemli çağdaş sanat fuarı kabul edilen Art Miami'ye katılmaya karar verdik. İnanmayan DHL kargo şirketine sorabilir. Tam 1 ton broşür götürdük. Ve o kadar az sayıdakini dağıtabildik ki. Çünkü Türk sanat piyasası Lebriz.com vasıtasıyla yurtdışından izlenir olmuştu."

Warholl ile aynı sitede

Buradan aldıkları cesaretle Türk sanat piyasası ile küresel pazarı buluşturmak amacıyla dünyanın en büyük sanat portalı Artnet.com ile içerik anlaşması yaptıklarını söyleyen Nilüfer Beller, bu sayede Türk ressamlar ile örneğin Andy Warhol'un eserlerinin aynı sitede yan yana sergilendiğini belirtiyor.

Bunun da sonuçları kısa sürede gelmeye başlamış zaten. Dünyanın en büyük iki müzayede şirketi Sotheby's ve Chiristie's, Lebriz.com üzerinden Türk sanat piyasasını yakın takibe almışlar.

Beller, site sayesinde çağdaş Türk sanatının küresel pazardaki konumunu rahatça görebildiklerini ifade ediyor. Nitekim sitede sergilenen sanatçıların eserlerine Amerika, Fransa, İngiltere ve özellikle de son aylarda Hindistan ile Bahreyn'den yoğun talep var.

Avusturya'nın ünlü galerisi Galerie Karismus, New York'daki Broadway Galeri ve Seattle'daki William Traver Gallery gibi pek çok yabancı galeriden Türk sanatçılara adeta sergi daveti yağıyor.

Son olarak Belçikalı sanat menajeri Ester Freifeld ile hem onun portföyündeki sanatçıları Türkiye'ye getirmek hem de bazı Türk sanatçıları dünyanın değişik kentlerindeki sergi ve müzayedelere çıkarmak için geniş kapsamlı bir anlaşma yapılmış. Bu proje de çok yakında hizmete girecek.

Lebriz.com'un en önemli özelliği Türk sanat piyasasına dair geniş bir içerik oluşturması. İsteyen sanatçılar için özel olarak hazırlanan sayfalarda hem sanatçı ile ilgili ayrıntılı bilgilere, bugüne kadar yaptığı eserlere ulaşmak mümkün, hem de tek tek her eserin fiyat takibini yapmak.

Türkiye'deki müzayede evlerinin tamamının satışlarının kaydedildiği Lebriz Veri Bankası, piyasanın nabzını tutmak bakımından işlevsel. Galerilere gidemeyenler için yeni çalışmaları görmek, vakti olmayanlar için müzayedeye katılmak oldukça kolay. "Bu hizmetlerin bedeli ise kimseyi korkutmasın" diyor Beller ve ekliyor:

"Günlük bir sigara parası." Tabii ki özel hizmetler biraz daha pahalı. Sanatçıya bronz, gümüş ve platin olmak üzere üç değişik hizmet paketi sunuluyor. En kapsamlı hizmet paketi, yurtdışındaki büyük galeri, dergi ve sanat portallarında tanıtımı da içeriyor.

Geniş bir kesime hizmet

Beller, bu portal sayesinde başardıkları en önemli şeyin sadece koleksiyonerler ve meraklılarla sınırlı kalmayan mimarlar, tasarımcılar, şirketler, bankalar, inşaat firmaları gibi oldukça geniş bir kesime sanatçıları açmak olduğunu anlatıyor. Verdiği birkaç örnek, neyi kastettiğini özetliyor aslında:

"TEMA gibi birçok vakıf, kartpostal ve diğer promosyon malzemelerinde, İş Bankası Kültür Yayınları başta olmak üzere bazı yayın evleri kitap kapaklarında lebriz.com sanatçıları ile işbirliğine gitti. Bodrum Kempinski Hotel ve Four Seasons Hotel'de yer alan sanat eserleri lebriz.com sanatçıları arasından seçildi. Birçok konut projesinde heykel ve seramik sanatçılarımızın çalışmaları yer alıyor. Büyük firmalar yurtdışı ve yurtiçine gönderecekleri yılbaşı hediyelerinin seçimini de bu portaldan yapıyor."

Lebriz.com üzerinden Türk sanatçıların eserlerinin çok değişik alanlarda kullanıldığına dair daha onlarca örnek verebileceğini belirten Nilüfer Beller, çoğu sanatçının ve kurumun isminin açıklanmasını istemediğinden dolayı büyük projelere dair ayrıntı veremeyeceği konusunda ısrarcı.

Ama Türk ressamların küresel piyasada geleceğinin parlak olduğunu gösteren bir gelişmenin müjdesini vermeden de edemiyor: "Bir sanatçımız Amerikalı çok büyük bir şirketle önemli bir anlaşmaya imza attı."

Evlilik hazırlığı

Lebriz.com çalışanlarını ve Beller'i asıl heyecanlandıran şey, Çin'de düzenlenen olimpiyatlarda ilk madalyayı, kendi portalları üzerinden yurtdışına açtıkları Füge Demirok'un alması. Sadece bu gelişmenin bile Türk sanatçılarının gerekli altyapıya kavuştuklarında küresel piyasada söz sahibi olacağını kanıtladığına inanıyorlar.

Lebriz.com çalışanları yeni yatırım hamlesiyle dünyadaki rakiplerinin ayarında daha da gelişmiş bir sanat portalını hizmete sunmak için bu günlerde hummalı bir hazırlık içinde. Ve beklentiler listesinin üst sıralarında yabancı bir şirketle evlilik de yazılı.

HİNTLİ VE BAYRENLİ MİLYARDERLER LEBRİZ'İN MÜŞTERİLERİ ARASINDA

- Hindistanlı havayolu şirketi sahibi Aditya Ghosh, lebriz.com üzerinden Türk ressamların eserlerini satın aldı. Eserlerini çok beğendiği Vedat Örs'ü Hindistana davet etti.

- Bahreyn'li birçok işadamı lebriz.com'dan sanat eseri satın alıyor. İsmini gizli tutan bir Bahreynli milyarder, İsmet Birsel, Gülçin Anıl ve Ekin Nayır gibi sanatçıların eserlerini koleksyonuna kattı.

- Dünyanın önemli mimarlık firmalarından İngiliz Solano, Türkiye'de yapacağı otellerde eserlerine yer vereceği sanatçılarla lebriz.com aracılığıyla temas kurdu.

- İclal Erentürk, Fikret Öztürk, Sina Mirel, Hüseyin Taygan, Ledün Nasır, Rasim Konyar, Şermin Güner, Nadia Arditti'nin Amerika, İsviçre ve Fransa`ya birçok eseri satıldı.

- İngiltere`de dizayn edilen bir lüks konut projesi için Altunay Geciroğlu, Güven Zeyrek, Ülker Sarman, Esra Sirman ve Hikmet Çetinkaya'nın eserleri Lebriz.com'dan satın alındı.

- Deutsche Bank'ın üst düzey yöneticileri Lebriz.com üyesi sanatçılardan Dilek Kutzli Birdinç, Yiğit Yazıcı ve Mayda Matin'in eserlerini satın alarak özel koleksiyonlarına kattı.

- Bodrum Kempinski Hotel'de yer alacak sanat eserlerinin tümü lebriz.com sanatçılarından seçildi. Aynı şekilde Four Seasons Hotel de resimleri bu portal üzerinden tercih etti.

- Büyük firmalar yurtdışı ve yurtiçine gönderecekleri yılbaşı hediyesi olarak Beki Almaleh'in ebrularını ve Semih Balcıoğlu tarafından lebriz.com için özel yapılan sanat ürünlerini tercih etti.

- Küresel bankacılık devi HSBC, Genel Müdürlük binasında yer alacak sanat eserlerinin tamamını lebriz.com üzerinden belirlediği Türk sanatçılardan satın aldı.