Torba Yasa’da bizi neler ilgilendiriyor

YENİ Torba Yasa hakkında yurtdışında yaşayanları ilgilendiren kısmıyla bilgi verir misiniz? Hafize Özçelik

TBMM’de onaylandıktan sonra Cumhurbaşkanı tarafından da imzalanarak 11 Eylül 2014 tarihinde yürürlüğe giren- 148 maddeden oluşan Torba Yasa, yurtdışında yaşayanları ilgilendiren iki önemli maddeyi de kapsıyor. Tam adı İş Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun olan Torba Yasa’da yer alan 28 ve 29. madde aynen şöyle:
MADDE 28 – 08.05.1985 tarihli ve 3201 sayılı Yurt Dışında Bulunan Türk Vatandaşlarının Yurt Dışında Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkında Kanunun 1’inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
MADDE 1 – Türk vatandaşları ile doğumla Türk vatandaşı olup da çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybedenlerin on sekiz yaşını doldurduktan sonra Türk vatandaşı olarak yurt dışında geçen ve belgelendirilen sigortalılık süreleri ve bu süreleri arasında veya sonunda her birinde bir yıla kadar olan işsizlik süreleri ile yurt dışında ev kadını olarak geçen süreleri, bu kanunda belirtilen sosyal güvenlik kuruluşlarına prim ödenmemiş olması ve istekleri halinde, bu Kanun hükümlerine göre sosyal güvenlikleri bakımından değerlendirilir.
MADDE 29 – 3201 sayılı Kanunun 5’inci maddesinin beşinci fıkrasına aşağıdaki cümle eklenmiştir:
Ancak, uluslararası sosyal güvenlik sözleşmelerinde Türk sigortasına girişinden önce akit ülke sigortasına girdiği tarihin Türk sigortasına girdiği tarih olarak kabul edileceğine ilişkin özel hüküm bulunan ülkelerdeki sigortalılık sürelerini borçlananların âkit ülkede ilk defa çalışmaya başladıkları tarih, ilk işe giriş tarihi olarak kabul edilir.

DAVADAN VAZGEÇENLER

Söz konusu yasada, daha önce SGK aleyhinde dava açıp, davaları henüz sonuçlanmamış olanlara yönelik de bir madde yer alıyor. 3201 sayılı kanuna geçici bir madde eklenmesini öngören, Davalardan vazgeçenlerin işlemleri başlıklı 30 madde:
GEÇİCİ MADDE 8 – 1’inci madde ile 5’inci maddenin beşinci fıkrasında bu maddeyi ihdas eden Kanunla yapılan değişiklikler, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce Kurum aleyhine, bu Kanunun bu maddenin yürürlük tarihinden önceki 1 inci maddesi ile 5’inci maddesinin beşinci fıkrası uyarınca açılmış ve henüz sonuçlanmamış davalardan feragat edenler hakkında da uygulanır. Davadan feragat edilmesi hâlinde davacı aleyhine yargılama giderlerine hükmedilmez.

3 BİN 600 GÜN EMEKLİ OLMANIZA YETİYOR

18 Ocak 1948 doğumluyum. Türkiye’de çalışmadım. Ağustos 1970’den bu yana Almanya’da aralıksız çalıştım ve Nisan 2013’te emekli oldum. Türkiye’den emekli olmak için nereye başvurmam lazım, ne kadar ödemeliyim? Türkiye’de ikametim Antalya. Bayram Ali Yılmaz

BORÇLANARAK emekli olmak için ikametinizin bulunduğu Antalya’daki SGK İl Müdürlüğü’ne başvurmanız gerekiyor. 11 Eylül’de Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren Torba Yasa uyarınca, Almanya’daki iş başlangıcınız Türkiye’de de sigorta başlangıcı sayılacak. Dolaysıyla 15 yıllık sigortalılık süresi ve 3 bin 600 gün şartıyla emekli olabilirsiniz. 4/a sigorta kolundan, eski adıyla SSK’dan emekli olmak istiyorsanız, borçlanma işleminizi başlatmadan önce bizzat Türkiye’ye gidip SSK’ya tabi bir iş kolunda kısa süreliğine çalışmanızı öneriyorum. Daha sonra 3 bin 600 gün karşılığından, günlük 12.10 TL’den 43 bin 560 TL ödemelisiniz. Parayı yatırır yatırmaz, SGK’ya bizzat başvurarak aylık tahsis talebinde ya da Alman Emeklilik Sigortası üzerinden sözleşme aylığı talebinde bulunabilirsiniz.

SESİMİZİ YETKİLİLERE İLETİN: BİZ DE ÇALIŞMAK İSTİYORUZ

19 Eylül 2014 tarihli yazınızda Hasibe Hanımın iki taraftan emekli olup da çalışamamasına yanıt vermiştiniz. Hasibe Hanım haklı. Gerçekten Avrupa’da emekli olan vatandaşlarımız çok az emekli aylığı alıyor. Türkiye’den ise 350 Euro kadar emekli aylığı bağlanıyor. Bu insanların bulundukları ülkelerde mini job türü işlerde 450 Euro baremine kadar çalışmalarının kimseyi rahatsız etmeyeceğini düşünüyorum. İki taraftan emekli olan bu vatandaşlar çalışsalar bile kimin haberi olabilir? Almanya’da bir emekli çalışabiliyor. Fazla kazancı varsa vergilendiriliyor. Türkiye’de ise her iki emekliden birinin çalıştığına inanıyorum. Sorun yalnızca yurtdışında çalışan vatandaşlarımıza uygulanıyor. Bu sorunu SGK yetkililerine de iletmek istiyorum. Siz de sesimizi yetkililere iletirseniz sevinirim. K.K. Tübingen/Almanya

SİZE tümüyle katılıyor, nasıl ki Türkiye’deki emeklilere sorun çıkartmadan çalışmalarına izin veriliyorsa, yurtdışında yıllarca düşük ücretli işlerde çalışmak zorunda kaldıkları için şimdi cüzi bir emeklilik yüzünden geçim derdine düşen Avrupalı Türkler de, aylıkları kesilmeden çalışabilmeli. Ama maalesef buna izin verilmiyor. Oysa bu sorun bir genelgeyle giderilebilir. Nasıl ki, Türkiye’den çalışarak emekli olanlar genelgeyle, Sosyal Güvenlik Destek Primi (SGDP) kesintisi olmadan yurtdışında çalışmalarına izin veriliyorsa, 3201 sayılı kanunla borçlanarak emekli olanların da, yurtdışında yaşadıkları için SGDP kesintisi olmadan çalışmalarına imkan tanınabilir. Bu gerçekten binlerce Avrupalı Türkün yüzünü güldürecek bir çözüm olabilir. SGK yetkililerini bu konuyu tekrar gözden geçirip çözüme yönelik adımlar atmaya çağırıyoruz.
Bir de unutmayın ki, iki ülkenin sosyal güvenlik kurumları sürekli irtibat halinde. Bunu irtibatı kurmak, işlemleri ve başvuruları sonuçlandırmak için gerekli. Dolaysıyla sizin Almanya’da çalıştığınız er ya da geç Türkiye’deki sosyal güvenlik kurumu tarafından ortaya çıkarılacaktır. Bu nedenle hiçbir zaman, ‘kimin haberi olabilir’ demeyin. Üstelik “Yerin kulağı vardır” derler. Bizden söylemesi…

Maluliyet yerine yaş haddinden emekli olun

YÜZDE 40 iş gücü kaybıyla Almanya’da malulen emekli oldum. Üç yılda bir muayene olacağım. Bu durumda borçlanma başvurusunda bulunup aylık alabilir miyim? Almanya’dan bana bin 28 Euro, 275 Euro da dul aylığı bağlandı. Almanya’dan aldığım aylıklar, Türkiye’den bağlanacak aylığımı etkiler mi? Türkiye’de çalışmadım. Bağ-Kur’dan mı emekli olurum? SSK’dan emekli olmak için ne yapmalıyım? İşlemleri Almanya’dan yapabilir miyim? Müzeyyen Turunç

MEVCUT iş gücü kaybınız, muhtemelen Türkiye’den malulen emekli olmanıza yeterli olmayacaktır. Almanya’da bin Euro’nun üzerinde emekli aylığı bağlandığına göre, uzun yıllar sigortaya tabi çalışmış olmalısınız. Dolayısıyla maluliyet yerine borçlanarak yaş haddinden emekli olmanızı öneriyorum.
Eski adıyla SSK’dan emekli olmak için Türkiye’ye gittiğinizde bir süreliğine (bir-iki hafta olsa da yeter) 4/a sigorta koluna tabi bir işte çalışın. Sigortaya giriş yapmazsanız, yurtdışı borçlanmasıyla ancak Bağ-Kur’dan emekli olabilirsiniz.
Torba Yasa uyarınca, Almanya’daki sigorta başlangıç tarihine göre Türkiye’de de kademeli emeklilik sistemine girmiş sayılacağınız için, tahminen 5 bin gün borçlanmayla emekli olabilirsiniz.

BİRBİRİNİ ETKİLEMEZ

Almanya’dan aldığınız emekli aylıkları, Türkiye’den bağlanacak aylığı etkilemez. Türkiye’den aylık bağlansa da Almanya’daki aylığınız kesilmez.
Sigortalı işe girme işlemi için bizzat Türkiye’ye gidip çalışmalısınız, ancak yurtdışı borçlanma işleminizi posta yoluyla da yapabilirsiniz. Gerekli borçlanma formunu SGK’nın www.sgk.gov.tr web sitesinden indirebilirsiniz. Doldurduğunuz formu, Alman Emeklilik Sigortası’ndan alacağınız hizmet cetveliyle birlikte, Türkiye’de ikametinizin bulunduğu ildeki SGK İl Müdürlüğü’ne gönderebilirsiniz.