TOKİ ile Kuveyt Yatırım İdaresi 'stratejik ortak' oluyor

Bu kapsamda iki kurum, Türkiye'de arazi geliştirme, toplu konut birimlerinin üretimi, emlak danışmanlığı hizmetleri, müteahhitlik ve danışmanlık hizmetleriyle bağlantılı, inşaat sektöründeki projelerde işbirliği yapacak.

İki kurum arasında inşaat sektöründe "startejik ortaklığı" öngören Mutabakat Muhtırası, dün İstanbul'da Sait Halim Paşa Yalısında, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ve Kuveyt Emiri Şeyh Sabah El Ahmet El Cabir El Sabah'ın huzurunda, TOKİ Başkan Vekili Ahmet Haluk Karabel ile Kuveyt Yatırım İdaresi Başkanı Bader M. Al Ba'ad tarafından imzalandı.

Mutabakat Muhtırasında, "Kuveyt Devlet Hükümeti (KIA) ve TOKİ'nin, mutabakatta belirtildiği şekilde, potansiyel bir stratejik ortaklık kurmak istediği" belirtildi.

TOKİ yetkilileri, bir yıl i?inde uygulamaya ge?irilmesi öngörülen anlaşma ile "Körfez sermayesinin Türkiye'ye aktarılması konusunda bir platform oluşturulduğuna" dikkati ?ekerken, stratejik ortaklık kapsamında, ilk aşamada, 66 bin konut üretimi planlanan İstanbul-Kayabaşı'ndaki projenin finansmanının gündeme gelebileceğini bildirdi.

Mutabakat Muhtırasına göre, "potansiyel stratejik ortaklık", Türkiye'de yabancı yatırıma ilişkin yasa ve yönetmelikler ve diğer uygulanan yasal gereklilikler ve Şubat 2008'de İstanbul'da iki kurum temsilcileri arasında yapılan görüşmelere uygun olacak. Yatırımlar veya projeler, stratejik ortaklık esasına dayalı yürütülecek ve hem KIA hem de TOKİ tarafından onaylı başka potansiyel ortaklar ihtiva edebilecek.

Yatırımlar veya projelerin mevkileri, inşaat müteahhidi ve/veya başkaları tarafından hazırlanan fizibilite ?alışmaları ve değerlendirmelere danışarak ve onlara dayalı olarak, TOKİ ve KIA arasında karşılıklı anlaşma yoluyla belirlenecek.
Mutabakat Muhtırasında, TOKİ ve KIA tarafından yapılması tasarlanan işler, "Tanımlanan projeler i?in emlak elde etmek ve katkıda bulunmak, projeler i?in öz kaynak ve/veya bor? finansman temin etmek veya satın almak. Projeleri geliştirmesi ve yönetmesi i?in inşaat müteahhidinin işe alınması" olarak sıralandı.

İki tarafın ortak sorumluluklarının da belirtildiği Mutabakat Muhtırası'na göre, her iki taraf, muhtıraya uygun olarak, kalıcı bir esasa dayalı olarak ilişkilerini tesis etmek i?in en kısa makul süre i?erisinde kati anlaşmalarını yapmak amacıyla ?aba gösterecek.

Taraflar bunu yaparken, mevcut ve gelecekteki yasa, yönetmelik ve diğer Türk hükümeti gerekliliklerine dayalı olarak teklif edilen yatırımlar ve projeler hakkında bilgi alışverişinde bulunmaya devam edecek.

Potansiyel stratejik ortaklığın kesin yapısı KIA ile TOKİ arasında kararlaştırılacak.
TOKİ ve KIA'nın, "bireysel yatırım olanakları ve hedeflenen kar paylaşımı düzenlemeleri i?in onay işlemleri de dahil olmak üzere işbirliklerinin özel detaylarının ana hatlarını belirleyen bir İşbirliği Anlaşması üzerine görüşme yapmaları ve imzalamaları" tasarlanıyor. Bireysel yatırım ve projeler, ayrı düzenlemelerle yönetilecek ve tanımlı bir onay sürecine tabi olacak.

KUVEYT DEVLET H?K?METİNİN FON TAAHH?T?

Bu arada daha ileri aşamada imzalanması öngörülen İşbirliği Anlaşmasında, Kuveyt Hükümeti'nin, "potansiyel stratejik ortaklığın yatırım olanaklarına İşbirliği Anlaşmasında belirtilen miktarlarda ve burada tanımlanan süre?lere uygun olarak fonlar taahhüt edeceği" ifadesi de yer alacak.

İşbirliği Anlaşması, ?eşitli yatırım olanakları ve kar paylaşımı düzenlemelerini tanımlayacak.
Muhtırada, yasal veya başka nedenlerle tasarlanan proje ve yatırımların ger?ekleştirilememesi ihtimali de dikkate alınarak, şu ifadeye yer verildi:
"Potansiyel ortaklar, burada tasarlanan tüm yatırım ve proje olanaklarının hedeflenen olanaklar olduğunu ve ?eşitli başka sebeplerin yanı sıra yasal ve düzenleyici gerekliliklerin hedeflenen yatırımları engelleyebileceğini ?ok iyi bir şekilde anlamıştır. Potansiyel Ortakların her biri, potansiyel stratejik ortaklığın yatırım olanaklarını takip etmesini sağlamak i?in gereken onayları almak amacıyla makul ?abalar sarf edecektir. Bu Mutabakat Muhtırası, Potansiyel Ortaklara ait yasal olarak bağlayıcı herhangi başka bir yükümlülük ihtiva etmez."

K?RFEZ SERMAYESİNİN T?RKİYE'YE AKTARILMASI KONUSUNDA PLATFORM

Maliye Bakanlığının organizasyonunda, Kuveyt Maliye Bakanlığı, Kuveyt Yatırım İdaresi, TOKİ ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi yetkilileri arasında karşılıklı kurumsal görüşmeler yapıldı.

Uzun zamandan beri iki ülke arasında gelişen ilişkiler ?er?evesinde, ekonomik düzeyde de bir gelişme sağlayacak şekilde Kuveyt tarafının, ortak gayrimenkul projeleri geliştirme ve Türkiye'deki toplu konut projelerine yatırım yapma konusunda niyetleri bulunduğuna işaret eden yetkililer, şunları söyledi:
"İmzalanan mutabakat muhtırası ile Körfez'deki likidite fazlasının yabancı sermaye girişi olarak ülkemiz ?ıkarlarına kullanılması a?ısından, bir ortak platform yaratılmış oldu. Muhtıra uyarınca, bir yıl i?eresinde potansiyel projeler, birlikte belirlenip ?alışılacak. Gayrimenkul projelerinin geliştirilmesi konusunda stratejik ortak olarak hareket edilecek."

Kuveyt Yatırım İdaresinin, Abudabi Yatırım Ajansından sonra dünyanın en büyük yatırım idaresi olduğunu ve dünya ?apında 700 milyar dolar civarında bir fonu yönettiğinin tahmin edildiğini belirten yetkililer, "Bu küresel ekonomik gidişatta cazibesini koruyan ve bölge ülkeleri ile yakınlaşma sürecini devam ettiren bir ülke olarak, bu idarenin Türkiye'de yatırımlara ilgi duyması, bizim i?in ?ok olumlu gelişme" dediler.

TOKİ'nin elinde ?ok büyük arsa stoğu bulunduğunu, ancak konut yapımının ?ok büyük bir finansal gü? gerektirdiğini, geliştirilen finansman modelleri ile şimdiye kadar 290 bin konutun ihalesinin tamamlandığını, 2012'ye kadar da bu sayının 500 bine ulaştırılmasının öngörüldüğünü anlatan yetkililer, "fon ile birlikte uygulanacak finansman modelinin sosyal konutların fiyatlarına nasıl etki edeceği yönündeki soruya ise şu yanıtı verdiler:

"Fon tabii ki kendisi i?in bir kazan? arayacaktır. Ama bir devlet kurumu olduğu i?in, iki ülkenin ilişkilerinin gelişmesi ?er?evesinde bu tür sosyal nitelikli projelerde yer almak istiyorlar. Dolayısıyla hem karlı olabilecek hem de sosyal nitelikli projelerde yer alabilirler. Bu anlaşma ile stratejik birlikteliği ilan ediyoruz. Bir yıl i?inde model oluşturulacak. TOKİ olarak burada sosyal misyon göz ardı edilmeyecek. Düşük gelirli vatandaşları kira öder gibi taksitlerle konut sahibi yapma misyonu, devam edecek. TOKİ finansman sorununu ?özerken, fiyatlar a?ısından vatandaş zarara uğramayacak. Gelir paylaşımı modeli ile Kuveyt Yatırım İdaresi ile belli noktalarda yapacağımız projelerin gelirini, alt gelir grubuna yapacağımız konutların fonlamasında kullanabiliriz.

Ayrıca, modern dünyanın gayreminkul piyasasında kullandığı yeni metod ve finansman modellerini de bir araya getirebiliriz. Kanunlar da buna elveriyor. Mortgage kanunu ?ıktı, yeni modeller uygulanabilir."

HEDEFLENEN YABANCI SERMAYE...

TOKİ'nin uyguladığı "uydu kent" projelerinde yatırım maliyetinin 2-3 milyar dolara ulaştığına dikkati ?eken yetkililer, TOKİ'nin markalaşmış ismi ve halk nezdindeki güveni ile Fon'un Türkiye'de yatırım yapma niyeti birlikte değerlendirildiğinde, Kuveyt Yatırım İdaresinin, Türkiye'de "1 milyar doların altında bir proje ile başlangı? yapmayacağını" belirtiyor.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi ile birlikte İstanbul-Kayabaşı'nda 66 bin konutluk büyük bir uydu kent yaratılması planlandığını hatırlatan yetkililer, "Ana bakış a?ılarımızdan birisi, Kuveyt sermayesinin ilk dikkatini buraya ?ekebilmek. Bunun bir modellenmesi lazım" şeklinde görüş bildirdiler.