T?BİTAK'tan Ar-Ge'ye rekor destek

T?BİTAK Araştırma Destek Programları Başkanlığı (ARDEB) bilim insanlarının ve kamu kurumlarının Ar-Ge projelerine maddi destekler veriyor.

Araştırma grupları ile talepte bulunan üniversite, kamu kurum ve kuruluşları, ger?ek ve tüzel kişiler arasında bir köprü görevi üstlenen ARDEB'in sekiz ulusal destek programının yanında Avrupa Birliği Çer?eve Programları kapsamında desteklenen iki adet ERA-NET projesi bulunuyor.

T?BİTAK ARDEB tarafından 2004 yılında bin 742 proje önerisinden 480'i destek bulurken, 2005'de 4 bin 203 projeden bin 480'i, 2006'da 4 bin 163 proje önerisinden bin 366'ı, 2007'de 5 bin 5 proje önerisinden bin 333'ü desteklendi. 2008'de ise 5 bin 170 proje önerisinden yaklaşık 2 bininin desteklenmesi hedefleniyor.

Yürürlükteki proje sayıları ve maddi katkılara göre T?BİTAK, 2004'de bin 353 yürürlükteki projeye 11,5 milyon YTL'lik destek verirken, 2008'de yürürlükteki proje sayısını 4 bin 655'e, bu projeler i?in sağladığı desteği de 432 milyon YTL'ye ?ıkarmayı hedefliyor. Böylece T?BİTAK'ın Ar-Ge faaliyetlerine maddi desteği, 2008'in hedef rakamlarına göre son 5 yılda 37 kat artmış oldu.

ARDEB 2005'te ise 2 bin 358 yürürlükteki projeye 52,5 milyon YTL destek verirken, 2006'da 3 bin 160 yürürlükteki projeye 233,5 milyon YTL, 2007'de ise 3 bin 472 yürürlükteki projeye 289,6 milyon YTL'lik destek verdi.

Proje ve destek miktarlarının artışına paralel olarak projelerin se?imi ve değerlendirilmesi sürecindeki "panel" ve "panelist" sayılarında da yükselme oldu.
2004 yılında 71 olan panel sayısı, 2007'de 553'e, bu panellerde görev alan panelist sayısı da 423'den 3 bin 453'e ?ıktı. 2004-2007 yılları arasında ise toplam 10 bin 389 proje, 7 bin 927 panelist tarafından değerlendirilmiş oldu.

PROJELER NASIL SEÇİLİYOR?

T?BİTAK'ın destek vereceği akademik Ar-Ge projelerinin se?im süreci, proje sahibinin online başvurusuyla başlıyor.

ARDEB tarafından bi?imsel incelemeye tabi tutulan projeler, bu incelemeyi ge?erlerse, ilgili araştırma grubuna gönderiliyor. Burada bi?imsel ve bilimsel incelemeye alınan projeler bu değerlendirmeyi de ge?erlerse gelişmiş ülkelerde de uygulanan "panel" sistemine ge?iliyor.

İlgili araştırma grubunun Yürütme Komitesi (GYK), varsa Danışma Kurulunun da görüşünü alarak, proje önerilerinin konularına göre panel ve panelistleri belirliyor. Panelist belirlemede Araştırmacı Bilgi Sistemi (ARBİS) veritabanı kullanılıyor.

Bazı durumlarda proje önerisinin özel uzmanlık gerektiren hususları i?in, panel dışı danışman görüşü alınmasına ihtiya? duyulabiliyor. Bu tür projeler panelde değerlendirilirken, bir takım kurallar uygulanıyor.

Proje hakkında tüm panelistlerin değerlendirmeleri tamamlandıktan sonra oylamaya ge?iliyor. Oylama gizli oy-gizli kimlik-a?ık sayım şeklinde yapılıyor. Puanlamadan sonra büt?e ve sürenin uygunluğu ayrıca görüşülüyor.

PROJELER AŞAMA AŞAMA İZLENİYOR

T?BİTAK tarafından desteklenen projelerin, ama?larına ve öngörülen T?BİTAK esaslarına uygun olarak yürütülüp yürütülmediği, gelişme raporları ve gerektiğinde yerinde inceleme yoluyla, ilgili Araştırma Grubu tarafından izleniyor. Grup, gerek gördüğü taktirde proje yürütücülerini gelişmeler ile ilgili olarak bilgi almaya davet edebiliyor.

Proje süresinin tamamlanmasını izleyen en ?ok iki ay i?inde, projenin bilimsel ve teknik tüm gelişmeleri ile sonu?larını kapsayan sonu? raporu, proje yürütücüsü tarafından, T?BİTAK'?a hazırlanmış olan formata uygun olarak, ilgili gruba iletiliyor.
Sonu? raporu, gerekli görülen revizyonlardan ge?ip son halini aldıktan sonra ilgili Grup tarafından değerlendiriliyor ve kabul veya ret kararı alınıyor.