Güncelleme Tarihi:
TÜRKİYE’deki sperm bağışı tartışmalarının ardından, dünyanın en büyük sperm bankası olan Danimarkalı Cryos şirketi yöneticisi Ole Schou ile görüştük. Cryos’un Danimarka Bölümü Direktörü Schou, 1991 yılından bugüne şirketten alınan spermler sayesinde dünyada 14 ile 18 bin arasında kadının hamile kaldığını belirtti. Schou, Türkiye’den de birçok müşterileri olduğunu, bu müşterilerin ’Türk donör’ tercih ettiklerini ama ellerinde tek Türk sperm bağışçısı olduğu için, müşterilerinin çoğunun çocuğunun ’anonim babası’nın da bu Türk donör olduğunu söyledi.
Biz talebi karşılıyoruz
Cryos’un Danimarka direktörü Schou, Türk bağışçılar ve Türk müşteriler hakkında şunları söyledi: "Türkiye’den de müşterilerimiz var. Bunun Türkiye’de yasal olmadığını biliyoruz, ama biz, bizden talep edileni karşılıyoruz. Bizden sperm alarak ithal eden kişi Türkiye’de yasadışı hareket ediyor olabilir, fakat bu bizim sorunumuz değil. Çok sayıda Türk, Kıbrıs’a giderek bizim spermlerimizden yararlanıyor." Schou, Türkiye’de sperm bağışına konan yasağın yanlış olduğunu savunarak, şöyle konuştu:
"Bence Türkiye’de sperm bankası yasal olmalı. Yasakladığınız şeye, insanlar kaçamak yollardan sahip olmayı denerler. Örneğin sperm bankası olmadığı için çocuk sahibi olmak isteyen bir kadın, eşinden habersiz, bir başka kişiyle ilişkiye bile girebilir. Bir erkek de çocuk sahibi olmak istiyorsa, bunu başaramadığı eşiyle sorunlar yaşar. Bence sperm bankasının yasal olması evlilikleri kurtarır ve birçok insanın mutlu olmasını sağlar. Zaten Türkiye’den bize büyük talep gelse, şu anda Türk ırkından sperm talebini karşılamamız mümkün değil. Çünkü elimizde sadece bir Türk’ten sperm var. Onun da babası Türk, annesi Danimarkalı."
Eski sistem diktatörlüktü
Schou, sperm bankaları ilk kurulduğunda, doğacak çocuğun cinsiyetini, saç rengini, ten rengini ve ırkını, yasalar gereği hastası için sperm seçen doktorun belirlediğini hatırlatarak, "Eski sistem sanki diktatörlük gibiydi. Çocuk sahibi olacak kişinin sperm seçme şansı yoktu. Şimdi biz de ABD modelini uyguluyoruz ve doğrudan çocuk sahibi olmak isteyenler, kendi aradıkları nitelikte sperm satın alabiliyorlar" dedi. Danimarkalı "sperm bankeri", siyasi ve bürokratik sorunlar bulunduğunu, ancak örneğin sperm sahibinin gizliliği konusunun siyasetçiler tarafından tartışıldığını vurguladı.
Kardeşlik için rezervasyon şart
DÜNYANIN en büyük sperm bankası olan Danimarkalı Cryos şirketi yöneticisi Ole Schou, her ülkede sperm bağışı ile ilgili değişik kurallar ve normlar bulunduğunu belirterek şu ifadeleri kullandı:
"Sperm servisi yaptığımız ülkelerin şartlarına uymak zorundayız. Çocuk dünyaya getiren kadınlar bazen yeniden aynı sperm ile hamile kalmak istiyorlar. Bu, çoğu zaman mümkün değil. Mümkün olması için, tedaviye başlamadan once tekrar hamile kalma konusunda karar vermelerini ve satın aldıkları spermin aynısından rezervasyon yaptırmalarını öneriyoruz. Bu, doğacak çocukların birbirine benzemeleri ve kardeş olmaları açısından çok önemli. Bir çocuk için en az 6 tedaviyi karşılayacak, iki çocuk için en az 12 tedaviyi karşılayacak miktarda sperm rezervasyonu yaptırmak gerekiyor."
Hem en büyük hem en kaliteli
CRYOS şirketinin merkezi, ülkenin ikinci büyük şehri olan Aaurhus’da bulunuyor. Şirket, sadece dünyanın en büyük sperm bankası değil, aynı zamanda en "kaliteli" spermlerin de sunulduğu merkez.
Cryos’a sperm bağışında bulunmak isteyen kişilerin, 18 ile 45 yaş arasında, fiziksel ve ruhsal açıdan sağlıklı olması gerekiyor. Bağışçıların kimlikleri ve yaşamları çok iyi inceleniyor. İdrar ve kan örnekleri alınıp, Hepatit B ve C, HIV 1 ve 2 için tahliller yapılıyor. Ayrıca hiçbir hastalık ve risk taşımadığına dair bağışçıya sözleşme imzalatılıyor.
Onaylanan sperm özel işlemlerle donduruluyor. Bağışçının ırkı, saç ve göz rengi, kilosu, boyu ve eğitimi gibi bilgiler kaydediliyor. Üçüncü ve altıncı aylarda sağlık kontrolü tekrarlanıyor, bu arada prova amacıyla 10 kez sperm veriliyor. Sperm ancak 2-3 yıl sonra müşterilere sunuluyor.
Cryos’un, Danimarka’da dört sperm bankası var. ABD ve Hindistan’da da şubeleri bulunuyor. Müşterileri ise Türkiye dahil 60 ülkeye yayılıyor. Şirket, 280’in üzerinde spermi sürekli hazır tutuyor. Sipariş durumunda merkez ve şubedeki spermler, müşterilerin bulunduğu ülkeye gönderiliyor.
Sperm bağışı yapanlar isterlerse isimlerini gizli tutabiliyorlar. Bağışçı isterse, kimliği, kendi spermiyle doğan çocuğa 18 yaşında açıklanabiliyor. Reşit olan bireyin, babasının öğrenme hakkı var.
Şirket, çocuk isteyen lezbiyenlerin oranının bir yılda yüzde 10’dan yüzde 40’a çıktığı iddiasında.
Bağışlanan spermler, tıbbi ve bilimsel araştırmalar için de kullanılabiliyor.
Sperm fiyatları, 3 bin ile 30 bin euro arasında değişiyor. Spermin kalitesi ve üzerinde yapılan işlemlerin sayısı bu fiyatı etkiliyor. Spermin bankada korunma ücreti ise bir yıl için 125 euro, 10 yıl için ise 900 euro.
Cryos, 1987 yılında, kemoterapi gibi tedaviler sırasında sperm kalitesinin bozulmasından korkan hastaların talebiyle kurulmuştu. Şirketin işlevi zamanla değişti.
İnternetten babanın resmine bakılabiliyor
SPERM bankasına başvuruda süreç şöyle :
1) Sperm bağışı isteyen kadın veya klinik, bankaya müracaat ediyor.
2) Banka, müşteriye tıbbi ve yasal şartları anlatıyor.
3) Müşteri, şartları kabul edip ödemeyi yapıyor.
4) Müşteri, kimliğini gizlemek istemeyen bağışçılar arasında, fotoğraflarına ve tüm kişisel bilgilerine de bakarak bir seçim yapıyor. Bankanın verdiği şifreyle, bu bilgilere internetten de ulaşılabiliyor.
5) Banka, istenen spermi müşterinin tedavi göreceği kliniğe gönderiyor. Bir çocuk için ortalama 6 sperm örneği gerekiyor.