SPD’de başbakan adayı sancısı

‘Kardeş parti’ olarak bilinen Hıristiyan Demokrat Birlik Parti (CDU) ile Hıristiyan Sosyal Birlik Parti (CSU), ortak başbakan adayını haziran ayında yapılacak Avrupa Parlamentosu seçimleriyle eski Doğu Almanya sınırları içinde oluşturulan yeni eyaletlerden Brandenburg, Saksonya ve Thüringen’de eylül ayında yapılacak seçimlerden sonra ‘belirleme’ kararı aldılar.
Aslında olası adaylar belli.
*
CDU Genel Başkanı Friedrich Merz “Ben başbakan adayı, başbakan olmak istiyorum” diyor.
Aynı zamanda Bavyera Başbakanı olan CSU Genel Başkanı Markus Söder, her ne kadar “Benim yerim Bavyera” dese de 2021 yılındaki genel seçimler öncesi olduğu gibi, kafasından yine başbakan adayı olmayı geçiriyor.
Yeşiller’de de yine iki isim ön plana çıkıyor.
Federal Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock ile Federal Ekonomi ve İklim Koruma Bakanı Robert Habeck.
2021 yılındaki genel seçim öncesi “Başbakan adayımız Annalena Baerbock” diyerek ‘gönüllü olarak’ adaylıktan feragat eden, ancak çok geçmeden böyle bir karar verdiğine ‘pişman olduğunu’ gizlemeyen Habeck’e bu kez daha fazla şans tanınıyor.
Sağ popülist Almanya için Alternatif’te (AfD) yarış Eş Başkan Alice Weidel ile Tino Chrupalla arasında geçecek.
AfD’nin başbakan adayı olmak istediğini gizlemeyen Weidel, “Ama aday olmak isteyen başkaları da var” diyerek, kararı gelecek yıl yapılacak kurultayda delegelerin vereceğini söylüyor.
Yani kavgasız, dövüşsüz bir aday belirleme yarışı yaşanacağı sinyalleri veriyor.

PISTORIUS’UN ADI ÖNE ÇIKIYOR
İktidarın büyük kanadı Sosyal Demokrat Parti’de (SPD) ise başbakan adayı ‘kavgası’ ve ‘sancısı’ şimdiden başladı.
Sosyal Demokratlar tabanından, halkın gözünden iyice düşen Şansölye Olaf Scholz’un yerine, ‘Almanya’da en çok sevilen politikacılar’ sıralamasında aylardır ilk sırayı koruyan Federal Savunma Bakanı Boris Pistorius’un aday gösterilmesi sesleri yükselmeye başladı.
Her ne kadar SPD Eş Başkanları Saskia Esken ile Lars Klingbeil, “Başbakan Olaf Scholz’dur. Başbakan adayımız da Olaf Scholz’dur” deseler de belli ki partide önümüzdeki aylarda bu konuda ciddi tartışmalar ve sancılar yaşanacaktır.
23 Mayıs 1949 tarihinde Alman Anayasası’nın kabulüyle resmen kurulan Almanya Federal Cumhuriyeti’nde şimdiye kadar 20 genel seçim yapılmış ve başbakanlık koltuğuna oturmak için SPD’li 14 aday yarışmıştır.
Dönemin SPD lideri Kurt Schumacher, CDU’lu Konrad Adenauer karşısında varlık gösterememiş ve Adenauer, “İlk Almanya Başbakanı” olmuştur.
1953 ve 1957 yıllarındaki genel seçimlerde de SPD’li Erich Ollenhauer, Adenauer karşısında tutunamamıştır.
1961’de Adenauer, 1965’te CDU’lu Ludwig Erhard’a karşı seçimleri kaybeden Willy Brandt, 1969 yılında CDU’lu Kurt Georg Kiesinger’i yenerek “İlk SPD’li Almanya Başbakanı” olmuştur.
1972 yılındaki genel seçimleri de kazanan Brandt, danışmanı Günter Guillaume’un Doğu Almanya adına casusluk yaptığının ortaya çıkması üzerine 1974 yılında istifa etti ve yerine Helmut Schmidt geçti.

SCHRÖDER, KOHL’Ü KOLTUĞUNDAN ETTİ
O zamanlar ben Bochum Ruhr Üniversitesi’nde Komünikasyon Bilimleri, Politik Bilimler ve Genel Dil Bilimleri öğrenimi yapıyordum.
Helmut Schmidt, 1976 yılında CDU’lu Helmut Kohl’e, 1980’de de CSU’lu Franz Josef Strauss’a koltuğunu kaptırmadı.
Ancak FDP’nin ‘cephe değiştirmesi’ üzerine 1982 yılında koltuğunu CDU’lu Helmut Kohl’e devretmek zorunda kaldı ve 1983 seçimlerinde de Kohl karşısında varlık gösteremedi.
Sonradan Almanya Cumhurbaşkanı olan SPD’li Kuzey Ren Vestfalya (KRV) Başbakanı Johannes Rau 1987’de, Saarland Başbakanı Oskar Lafontaine 1990’da, Rheinland-Pfalz Başbakanı Rudolf Scharping 1994’te Helmut Kohl karşısında tutunamadılar.
Ve 1998’de Helmut Kohl’ü koltuğundan eden SPD’li Aşağı Saksonya Başbakanı Gerhard Schröder, Almanya Başbakanı oldu.
*
2002’de CDU/CSU’nun CSU’lu adayı Edmund Stoiber’e karşı seçimleri kazanan Schröder, 2005’teki erken genel seçimlerde koltuğunu CDU’lu Angela Merkel’e kaptırdı.
SPD’li adaylardan şu anda Almanya Cumhurbaşkanı olan Frank-Walter Steinmeier 2009’da, KRV Başbakanlığı ve Federal Maliye Bakanlığı yapan Peer Steinbrück 2013’te, Avrupa Parlamentosu eski Başkanı Martin Schulz da 2017 genel seçimlerinde Merkel karşısında tutunamadılar.
Ve Angela Merkel, 2018 yılında CDU Genel Başkanlığı’nı bırakıp 2021 yılındaki genel seçimlerde bir daha aday olmayacağını ilan edince, ‘kardeş partiler’ CDU/CSU’da yeni başbakan adayı arayışı başladı.
CSU lideri Markus Söder “Ben adayım” dedi ama CDU, “Türk Armin” de denilen KRV Başbakanı Armin Laschet’in başbakan adaylığında ısrar etti.
Ve ‘kardeş partiler’ arasındaki bu ‘sürtüşme’, SPD’nin başbakan adayı Olaf Scholz’un işine yaradı.
26 Eylül 2021’de yapılan genel seçimlerden ‘en güçlü parti’ olarak çıkan SPD’nin adayı Scholz, Yeşiller ve FDP ile koalisyon hükümetini kurarak başbakanlık koltuğuna oturdu.
Ama daha yasama dönemi bitmeden SPD’de yeni başbakan adayı ‘sancıları’ yaşanmaya başladı.