Sosyal güvenlikte yeni dönem başlıyor

Sosyal tarafların yoğun muhalefetine rağmen TBMM'de kabul edilerek Mayıs ayında Resmi Gazete'de yayımlanan Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Yasası'nın ikinci ayağı 1 Ekim'den itibaren yürürlüğe giriyor. Çalışma yaşamında yeni dönem olarak kabul edilen 1 Ekim'den itibaren uygulamaya girecek yeni düzenlemelerden en ?ok Bağ-Kur'lular etkilenecek. Yeni dönemde acil durumlarda hastalar hastane kapısından geri ?evrilmeyecek.

Yasa'nın emeklilik, prim gün sayısı ve emekli maaşı hesaplamalarında kullanılacak orana ilişkin hükümleri Mayıs ayında yürürlüğe girmişti. Yasa'nın ağırlıkla sağlık hizmetlerine ilişkin düzenlemeleri i?eren ikinci ayağının da Ekim başından itibaren yürürlüğe girmesiyle, sosyal güvenliğe ilişkin esaslar kökten değişmiş oluyor.

Çalışan emeklilerin maaşlarının kesileceği ve sağlık kuruluşlarında 18 yaşın üzerindeki kız ?ocuklarına bakılmayacağına yönelik tartışmalara ise uzmanlar katılmadı. Emekli olduktan sonra ?alışmaya devam edenlerin 1 Ekim'den itibaren emekli aylıklarının kesileceği yönünde yapılan yorumlara karşın, uzmanlar bu hükmün 1 Ekim'den sonra ilk defa sigortalı olan kişileri kapsayacağını bildirdiler. Uzmanlar, 1 Ekim'den önce sistemde bulunanların bundan etkilenmeyeceğini belirterek, yasanın geriye doğru işlemediğini anımsattılar.

"UYGULAMADA SORUNLAR YAŞANABİLİR"

18 yaşını doldurmuş kız ?ocuklarının genel sağlık sigortası kapsamında olmadığı yönündeki tartışmalara da değinen uzmanlar, 18 yaşından büyük olanların aile gelirlerinin 212 YTL'den az olması durumunda primlerin devlet tarafından karşılanacağı, 212 YTL'den fazla olması halinde ise 24 YTL ödenmesi durumunda sağlık hizmeti alınabileceğini kaydetti.

Uzmanlar, yasanın uygulanmasıyla ilgili ilk zamanlarda sorunlar yaşanabileceğini belirttiler.

Yasa ile ilgili ikincil mevzuat ?alışmaları ise sürüyor. Bu kapsamda bugüne kadar 23 yönetmelik ?alışması tamamlanırken, 4 yönetmelik ile 26 tebliğin ?alışması devam ediyor.

1 EKİM'DE Y?R?RL?ĞE GİRECEK D?ZENLEMELER

.Bağ-Kur'lular i?in ge?ici iş göremezlik ödeneği verilmeye başlanacak. İş kazası ve meslek hastalığı ile analık halinde ayakta tedavilerde günlük kazancın iki bölü ü?ü, yatarak tedavide bir bölü ikisi oranında ge?ici iş göremezlik ödeneği alabilecek.

.Malul aylığı i?in daha önce aranan en az yüzde 66 oranında meslekte kazanma veya ?alışma gücü kaybı oranı yüzde 60'a indirildi.

.Tarım Bağ-Kur'lularından ve köy muhtarlarından 15 günlük prim almak suretiyle 30 gün hizmet alma imkanı getirildi. 15 günlük esas alınan prim tutarı her yıl bir gün artırılarak 15 yıl sonra 30 gün üzerinden prim alınmaya başlanacak.

.İsteğe bağlı sigortalılık i?in daha önce SSK sigortalısı i?in en az ü? yıl, emekli sandığına bağlı olanlar i?in en az 10 yıl sigortalılık şartı kaldırıldı. Ayrıca, kısmi isteğe bağlı sigortalı olabilecek.

.Yurt dışına götürülecek iş?iler i?in sadece kısa vadeli ve genel sağlık sigortası kapsamında zorunlu tutulmuş, dilerse isteğe bağlı sigortaya devam edilebilecek. Prim oranları yüzde 13.5 ile yüzde 19'a düşürülerek işverenlerin prim yükü azaltıldı. Yurtdışında ?alışan iş?ilerin aile fertleri de sağlık yardımından faydalanabilecek.

.Başkasına sürekli bakıma muhta? derecede özürlü ?ocuğu bulunan kadın sigortalılara kanundan sonra ge?en hizmet sürelerinin dörtte birinin hem prim ödeme gün sayılarına eklenmesi hem de emeklilik yaşı indirilmesi sağlandı.

.Kadın sigortalıların doğumdan sonra işten ayrılmış olmaları ve ?ocuğun yaşaması şartıyla en fazla imi defaya mahsus olmak üzere azami dört yıllık sürelerini bor?lanabilecek.

.Emekli sandığına bağlı eş ve ?ocuklarına ölüm aylığı bağlanabilmesi i?in en az 10 yıllık hizmet şartı süresi 5 yıla düşürüldü.

.Bağ.Kur'lulara cenaze yardımı, cenaze ödeneği iye evlenecek hak sahibi yetim kız ?ocuklarına aylığının 2 yıllık tutarı evlenme ödeneği verilecek.

SAĞLIK HİZMETLERİNDEN YARARLANMADA EŞİTLİK

.Genel Sağlık sigortası ile tüm yurttaşlar sağlık hizmetlerinden yararlanmada eşit haklara sahip olacak.

.Bağ-Kur'luların sağlık hizmetlerinden yararlanmaları i?in gerekli olan 240 günlük prim gün, SSK ?alışanlarının aile fertleri i?in gerekli 120 gün prim gün sayısı 30 güne iniyor.

.Bağ-Kur'luların 60 günlük prim borcu olsa dahi sağlık hizmetlerinden yararlanabilecek.

.Sağlık hizmetlerinden yararlanmak i?in gerekli olan bir yıl i?inde 30 gün sigortalı olma şartı esnekleştiriliyor.

.İşten ayrılanlar, prim borcu olup olmadığına bakılmaksızın 90 gün daha sağlık hizmetlerinden yararlandırılacak.

.Aile i?indeki kişi başı geliri 212 YTL'den az olanlar, vatansız ve sığınmacılar, 65 yaş veya özürlü aylığı alanlar, şeref, vatani hizmet aylığı ve gazi aylığı alanlar, Çocuk Esirgeme Kurumu tarafından bakılan ?ocuklar, köy korucuları, 18 yaşından kü?ük olanlar ile dünya olimpiyat şampiyonlarının genel sağlık sigortası primleri devlet tarafından karşılanacak.

.Aylık geliri 212 YTL ile 638.7 YTL arasında olanlar 25-55 YTL arasında, 638.7 ile 1.277 YTL arasında olan 73 YTL, 1.277 YTL'den fazla olanlar ise 146 YTL ödeyerek sağlık hizmetlerinden faydalanabilecek.

.Bağ-Kur'luların yol ve refakat?i giderleri Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından karşılanacak.

.Tüm genel sağlık sigortalılarının ve bakmakla yükümlü oldukları kişilerin yurti?inde yapılamayan tetkiklerin yurtdışında da yapılabilmesine imkan sağlandı.

.Sağlık hizmeti sunucularının vatandaşlardan alabilecekleri fark ücretine yüzde 30 sınırlama getirildi.

.Acil durumlarda 18 yaşından kü?ükler, bakıma muhta? olanlar, ve iş kazası, meslek hastalıkları ve bulaşıcı hastalıklarda hi?bir şart aranmadan sağlık hizmeti alabilecek.