Sorun formülde

T. YILDIRIM - A. VARLI - A. YILDIRIM - A. ÇALISKAN - I. ÇELIK - H. SARISOY

Almanya'nın Kuzey Ren Vestfalya Eyaleti'ndeki Viersen'de bazı Türk dönercilere gönderilen "Mönülerin yer aldığı tabelada "Döner" adını kullanmayın" uyarısı ile ilgili tartışmalar sürüyor. Yetkililer, "Döner" ibaresi yerine etin türüne göre "Drehspiess" (Dönen şiş) veya "Hackfleischspiess" (Dönen kıyma şiş) yazmalarını istemiş, uymayanlara 500 Euro'ya kadar ceza kesileceğini açıklamıştı. Döner büfe sahipleri ise "Döneri neden yasaklıyorlar" diye tepki göstermişlerdi.

Karşı değiliz

Tartışmalara açıklık getiren Viersen Belediyesi Veterinerlik ve Gıda Denetim Dairesi Müdürü Dr. Helmut Theissen, "Döner" ismini kullanma yasağının satılan ürünlerin döner üretim kıstaslarına uymadığı gerekçesiyle getirildiğini söyledi.

Dönerin 1989'da Berlin'de Türk Döner İmalatçıları Derneği işbirliğiyle hazırlanan bir tarife üzerine yapıldığına işaret eden Dr. Theissen, "Bu kurala uygun olarak imal edilen ürünler elbette döner adı altında satılabilir. Biz dönerin adına karşı değiliz. Satılan ürünler döner tanımlamasına uymadığı için döner olarak satılmasına izin vermiyoruz. Bunun yerine döneri andıran 'dönen şiş' (Drehspiess) tanımlaması kullanılmalıdır" diye konuştu.

Kalitede sorun yok

Dr. Theissen, söz konusu büfelerde satılan ürünleri laboratuvarlarda incilediklerini de vurgulayarak, "Kalitelerinde hiç bir sorun tespit edilmedi. Sadece döner kıstaslarına uymuyor. Yani elimizdeki belgede en fazla yüzde 60 kıyma konulabileceği yazıyor. Ama bunlarda durum farklı. Ayrıca süt, yoğurt, soğan, tuz, baharat da konulabilir. Ama bunların dışında başka bir katkı maddesi konulamaz" bilgisini verdi.

Bütün ürünler için geçerli

Döner ile ilgili yasal uygulamaların Almanya genelinde geçerli olduğunu söyleyen Veteriner Dr. Hans-Georg Basikow ise 'Döner büfesi sattığı ürünü müşterisine tabelada tanıtmalı. Eğer döner tanımlamasına uymuyorsa çeşitleri "Yaprak veya kıyma" olarak yazılmalı. Bu durumda "Döner Kebap" ibaresini kullanamaz. Büfesinin üzerine 'Hasan döner' gibi istediği ismi verebilir. Bunda bir sakınca yok. Hangi döner çeşidini sattığını yazmazsa satıcı hakkında yasal işlemler yapılır. Bunun da karşılığı uyarıdan sonra para cezasıdır' dedi.

İmalatçı bilgi vermeli

Döner imalatçısının da hazırladığı ürünün hangi maddelerden oluştuğunun tanımını yapmasının yasal zorunluluk olduğunu hatırlatan Dr. Basikow 'Hazırlanan üründe hangi maddelerin kullanıldığını üretici, döneri satan büfe sahibine bildirmek zorunda.

Hazırlanan dönerde yüzde kaç hindi eti, yüzde kaç baharat veya diğer maddelerin kullandığını satıcıya bildirmek zorunda. Aynı zorunluluk pizza veya sosis gibi tüm gıda ürünleri için geçerli. Sosislerde de bu zorunluluk var. Sosisin hangi etten hazırlandığı, içinde neler kullanıldığı bildirilmeli' dedi.

DÖNER KEBAP'IN İÇİNDE NE OLMALI?

Kölnlü avukat Tangün Örkün, dönercilik sektöründe piyasaya sürülen yiyeceklerin kalitesinin belirlenmesi, "Döner Kebap"ın içine katılan malzemelerin standart olması ve tüketiciyi koruma amaçlı olarak 1989 yılında Berlin'de bir yönetmelik çıkarıldığını hatırlatırken dönerin resmi tarifini şöyle açıklandı: "Bir şişe takılan Döner Kebap, dana, sığır veya koyun etinden olmalı.

Döner Kebap'a en fazla yüzde 60 oranında kıyma katılmalı. İçine tuz, baharat, yumurta, süt, yağ, yoğurt, soğan gibi malzemelerin konulabileceği belirtilirken, kıymanın bile nasıl çekileceği belirlenmiş durumdadır. Döner Kebap'a katılan fosfat, citrat ve birleştirici diğer katkı maddelerin kullanılması kesinlikle yasak. Bu tarifin dışında kalan özellikle tavuk ve hindi etinden yapılan dönerlere 'Döner Kebap' adı yerine "Drehspiess" isminin verilmesi kararlaştırılmıştır."

Tanımlamaya uyulduğunda sorun yok

Berlinli döner imalatçısı ve yaklaşık 7 yıl Avrupa Türk Döner İmalatçıları Birliği Başkanlığını yürüten Remzi Kaplan "1980'li yıllarda döner Almanya genelinde yaygınlaşıp dikkat çekmeye başladığı zaman özellikle dönerin Almanya'da çıktığı yer olan Berlin Sağlık Senatörlüğü döneri bir standarda oturtmak istedi. Bu bağlamda o zamanki bilgiler doğrultusunda döner tanımı yapıldı.

1989 yılında, Berlin Sağlık Senatörlüğü tarafından yenilenen bu kanun çerçevesindeki döner tanımı 1991 yılında ise tüm Almanya genelinde geçerli oldu. Bu tanımda 'Döner Kebab' olarak geçiyor. Bu ölçülere uymayan ürünlere 'Döner Kebab' denemez. Yani döner tanımlamaya uygun olarak hazırlandığında hiçbir sorun yok' dedi.

BİLGİ VERİYORUZ

yüzde 60 kıyma kullanma yerine yüzde 80 kıyma kullanıp tanımlamanın dışına çıkıldığında ise "Döner Kebap" ibaresini kullanmadıklarına dikkat çeken Kaplan "Biz bu ürünümüzü "Drehspiess" olarak adlandırıyoruz. Bunu da müşterilerimize bilgi olarak hazırladığımız yazıda geçiyoruz" diye konuştu.

Kimse döneri yasaklamıyor

Avrupa Döner Odası Başkanı Yunus Altınsoy ise, üretimin kurallara uygun olarak yapılması halinde bu yasağın da ortadan kalkacağını söyledi. Altınsoy şunları söyledi: "Dönerin içine konulmaması gereken maddeler konulduğu için Alman makamları bunun adına 'Drehspiess' diyorlar.

Kimse, döneri yasaklamıyor. Sadece döner için belirlenen muhteviyat burada sorun yaratıyor. Yani, içine örneğin un konulmaması gerekiyor ve üretici buna un veya galeta unu koyuyorsa, tabi ki o zaman döner dönerlikten çıkıyor. İlgili kurumlar da döner kriterlerine uymayan bu gıdaya haklı olarak 'dönen şiş' de diyebiliyorlar."

GİROS-DÖNER FARKI

Suçlu aramak yerine soruna çözüm bulanmasını isteyen Altınsoy, "Ortada bir sorun varsa bunu çözmek de mümkün. Elimizde dönerin nasıl yapılacağına dair bir yönetmelik var. Döner buna göre üretilirse hiç bir sorun kalmaz" şeklinde konuştu.

Döner ve giros arasında şekil, hazırlanma ve pişirme bakımından benzerlik bulunmasına rağmen iki farklı ürün olduğunu belirten Altınsoy, "O zaman girosa da döner densin. Niye denmiyor. Çünkü girosda dönere katılmaması gereken domuz eti var. Dönerde domuz olmaz" diye konuştu.