Sınırsız başbakanlığa son mu?

Aslında daha önceki dönemlerde de zaman zaman, ‘başbakanın görev süresinin sınırlandırılması’ gündeme getirildi.
Ama pek de ciddiye alınmadığı için yeni yasal düzenleme yapılmadı.
Yeşiller’in başbakan adayı Annalena Baerbock, geniş kapsamlı bir ‘parlamento reformu’ sinyali verirken, “Başbakanın görev süresi yasalarla sınırlandırılmalı” dedi.
Tabii Yeşiller’in hedefinin Federal Meclis’teki milletvekili sayısının azaltılması, seçme ve seçilme yaşının 16’ya düşürülmesi olduğunu da söyledi.
Yalnız Yeşiller değil, başka partiden politikacılar da başbakanın görev süresinin bir veya iki dönemle sınırlandırılmasını öneriyor.
Şu anda 4 yıl olan yasama dönemi süresinin 5 yıla çıkarılmasını önerenler de var.
Yeşiller’in hedefleri arasında yer alan bu öneriler, Federal Meclis’in de gündeminde.
Nitekim kısa bir süre önce Federal Meclis’te bir ‘Seçim Hakkı Komisyonu’ oluşturuldu.
Bu komisyon, Federal Meclis’teki sandalye sayısı başta olmak üzere diğer önerileri de içeren detaylı bir rapor hazırlayacak.
Komisyonun bu raporu eylül ayı sonuna kadar hazırlayıp sunması bekleniyor.
Tabii bu durumda 26 Eylül’de yapılacak genel seçimlere kadar bu alanda somut bir karar verilmesi beklenmiyor.
Ayrıca anayasada değişiklik için gerekli 2/3 çoğunluğun sağlanıp sağlanmacağı da bilinmiyor.
*
Almanya’da geçerli yasalara göre 18 yaşını dolduran ve seçme seçilme hakkına sahip olan herkes başbakan adayı olabilir.
Alman Anayasası’nın 63’üncü maddesine göre başbakan, cumhurbaşkanının önerisi üzerine Federal Meclis tarafından görüşmesiz seçilir.
Federal Meclis üyeleri, yani milletvekilleri sayısının yarısından en az bir fazla oy alan aday başbakan seçilir.
Seçimi kazanan aday da cumhurbaşkanı tarafından atanır.
23 Mayıs 1949 tarihinde Alman Anayası’nın kabulüyle resmen kurulan Almanya Federal Cumhuriyeti’nde şimdiye kadar 9 başbakan görev aldı.
9’uncu Başbakan Angela Merkel hâlâ görev başında.
Almanya’nın Hıristiyan Demokrat Birlik Partili (CDU) ilk başbakanı Konrad Adenauer, 1949-1963 yılları arasında tam 14 yıl bir ay bir gün görev yaptı.
CDU’lu Ludwig Erhard 1963-1966 yıllarında 3 yıl bir ay 15 gün, aynı partiden Kurt Georg Kiesinger 1966-1966 yıllarında 2 yıl 10 ay 20 gün başbakanlık yaptı.
Sosyal Demokrat Partili (SPD) ilk başbakan Willy Brandt,1969-1974 yıllarında 4 yıl 6 ay 16 gün görev yaptı.
Özel Kalem Müdürü Günter Guillaume’un eski Doğu Almanya Gizli Haberalma Teşkilatı (Stasi) adına casusluk yaptığının ortaya çıkması üzerine istifa etmek zorunda kalan Brandt’tan görevi 7 Mayıs 1974 tarihinde Hür Demokrat Partili (FDP) Walter Scheel vekaleten devraldı.
9 gün sonra da görevi bırakıp ‘Almanya’nın en kısa süreli ‘geçici’ başbakanı’ olarak tarihe geçti.
Yerine geçen SPD’li Helmut Schmidt de 1974-1982 yıllar arasında 8 yıl 4 ay 15 gün görevde kaldı.
Helmut Schmidt’i koltuğundan eden CDU’lu Helmut Kohl ise 11 Ekim 1982 - 27 Ekim 1998 yılları arasında tam 16 yıl 26 gün Almanya Başbakanı olarak görev yaptı.
Bu bir rekordu.
Hâlâ da öyle.
Çünkü yerine gelen SPD’li Gerhard Schröder 1998-2005 yıllarında 7 yıl 26 gün başbakanlık koltuğunda oturdu.
Schröder’den koktuğu 22 Kasım 2005’te devralan CDU’lu Angela Merkel, hâlâ görevinin başında.
Genel seçimlerin yapılacağı 26 Eylül’de tam 15 yıl 10 ay 4 günü dolduracak.
Seçimlerden sonra yeni bir koalisyon hükümetinin kurulması 17 Aralık 2021’e sarkarsa Angela Merkel, rekoru Helmut Kohl’ün elinden alacak.
Koalisyon hükümeti 2013’teki gibi seçimlerden 86 ve 2017’deki gibi de 171 gün sonra kurulursa Merkel yeni bir rekora imza atacak.
Koalisyonun daha erken kurulması halinde ise Kohl’ün rekoru devam edecek.
Şayet yeni yasal düzenlemelerle ‘başbakanının görev süresinin sınırlandırılması’ gerçekleşirse de, Helmut Kohl’ün rekorunu kırmak hiçbir Alman politikacıya nasip olmayacak.