Sigara yasağına AVM isyanı

Satışların bu kadar düşmesinde, yasağın caddelerdeki kafe ve restoranları kapsamamasının etkili olduğunu savunan alışveriş merkezi yöneticileri, ortada bir alternatif bulunduğu i?in sigara i?enlerin dışardaki mekanlara yöneldiğini söyledi.

Sigara yasağına değil, ortaya ?ıkan "haksız rekabete" itiraz ettiklerini belirten yöneticiler, uygulamanın ya tüm kafe ve restoranlarda başlatılmasını ya da kendileri i?in de 19 Temmuz 2009'a ?ekilmesini istedi.

"İŞLETMENİN CADDEDEKİ ŞUBESİNDE İÇİLİYOR, BURADA İÇİLMİYOR"

Armada Alışveriş Merkezi Genel Müdürü Yıldır Ertem, bir yasanın "eşitlik" ilkesinin esas alması, "haksız rekabete" meydan vermemesi gerektiğini belirterek, "Aynı işletmeler i?inde bile sorun ortaya ?ıktı. Düşünün bir restoranın caddede şubesi varsa, orada sigara i?ilebiliyor, burada i?ilemiyor" dedi.

Aynı zamanda, kapısını, camlı bölmesini kullanarak alışveriş merkezi ile hava irtibatını kesebilen bazı işletmelerin de "restoran ruhsatım var" diyerek kapalı alanında sigara i?irtebildiğini kaydeden Ertem, alışveriş merkezi i?indeki işletmeler arasında da haksız rekabetin yaşanabildiğine işaret etti.

Uygulamadaki belirsizliklerin süreci zorlaştırdığını vurgulayan Ertem, boşlukların bir an önce giderilmesini istedi. Ekonominin genel seyri, mevsimsel etkiler ve gıda fiyatlarındaki artış nedeniyle sektörün zaten "sıkıntı" yaşadığını, sigara yasağı konusundaki "haksız rekabetin" de dayanma gücünü zorladığını anlatan Ertem, şöyle konuştu:
"Piyasalar zaten genel anlamda daralmıştı, işler düşük gidiyordu. 2007'ye göre 2008 ciroları perakende sektöründe yüzde 25-30 civarında genel anlamda düşük seyrediyor. Sigara yasağı ile birlikte kafe ve restoranlara yüzde 15-20 daha geldi. Yani kafe ve restoranlar, ge?en seneye göre cirolarının yaklaşık yüzde 50 gerisinde gidiyorlar. Bu da ?ok ciddi zarar ediyorlar anlamına gelir.

Bir de alışveriş merkezlerinde, caddelere göre kiralamalar daha yüksek. Böyle olunca da işletmeler zarar eder durumda.
Yasak, ya tüm kafe ve restoranlara uygulanmalı ya da alışveriş merkezlerindekiler i?in de 19 Temmuz 2009'a ?ekilmeli."

"ÇOK CİDDİ KAPANMALAR, İFLASLAR GELECEKTİR"

İşletmelerin yönetime ilettiği sıkıntıların sorulması üzerine Ertem, "Alışveriş merkezleri bu kanunun yaratıcısı, uygulayıcısı gibi bakıyor işletmeler, ?özüm getirmemizi bekliyorlar, ama bizim de yapacak bir şeyimiz yok. Sabah görüştüğümüz bir işletme (ge?en sene temmuzda yaptığım ciroyu, mayısta gördüm) diyor. Mayısta bunu yaptıysa temmuzda daha beter bir durum olacak demektir. Bunun önlemini bir an önce almak gerekiyor" diye konuştu.

Sigara yasağına değil, haksız rekabete karşı bir önlemden bahsettiklerinin altını ?izen Ertem, bütün modern ülkelerde sigara yasağının uygulandığını, Türk halkının da buna uyum sağlaması gerektiğine inandığını söyledi. Ertem, ge?iş sürecinde ciroların bir süre düşük gitmesinin öngörülebildiğini ancak işletmeleri zorlayan noktanın farklı bir alternatif ortaya konması olduğunu belirterek, "Sürecin yükü, alışveriş merkezlerindeki kafe ve restoranların üzerinde kalıyor. Çok ciddi kapanmalar, iflaslar gelecektir. Zaten piyasalarda bir sıkıntı vardı, üstüne üstlük böyle bir daralma esnafı zor durumda bırakacak" dedi.

Bir ayrıma gitmenin mantığını anlamadığını ifade eden Ertem, "19 Mayıs 2008'de bu yasak başladıysa Türkiye'nin her yerindeki kafe, restoran, kahvehane lokanta, meyhane nerede i?ilmemesi gerekiyorsa i?ilmesin dersin. Ya hepsi bunun i?ine girsin ya da hepsi i?in yasak Temmuz 2009'da başlasın" diye konuştu.

"UYGULAMA ESASLARININ NETLEŞMESİNİ BEKLİYORUZ"

CEPA Alışveriş Merkezi Genel Koordinatörü Atilla Işıldar da sigara i?enlerin dışardaki kafe ve restoranlara yönelmesinin iş hacmini düşürdüğünü belirterek, "Bunun ekonominin sıkıntılı dönemden ge?tiği bir zamana denk gelmesi, kafe ve restoranlar a?ısından daha zor bir durum yarattı. Tabii mevsimsel faktörlerin etkisini de hesaba katmak lazım" dedi.

Alışveriş merkezinin terasında sigara i?ilebilmesi i?in alan yarattıklarını ancak bunun "kahve keyfi" gibi olmadığını kaydeden Işıldar, ciroların ciddi oranda etkilendiğini söyledi.

Işıldar, ciroların yaklaşık yüzde 40 düştüğünü, bunun yüzde 20'sinin sigaradan kaynaklandığını ifade ederek, "İşletmelere göre farklılık gösteriyor tabii bu oran ama yüzde 20'si ekonomideki seyirden, yüzde 20'si de sigaradan kaynaklı" dedi.

Gıda işletmelerinin maliyetinin yüksek olduğunu ve yükselmeyi sürdürdüğünü belirten Işıldar da işletmeler arasında farklı uygulamalar görülebildiğine dikkati ?ekti ve uygulama esaslarının bir an önce netleşmesini beklediklerini kaydetti.

"1-2 AY SONRA SİGARASIZ YAŞAM ?ĞRENİLİR"

Kendisi de sigara i?tiği halde "sigara yasağını" desteklediğini ifade eden Işıldar, tek itiraz noktasının kafe ve restoranlar arasında oluşan "haksız rekabet" olduğunu vurguladı. Işıldar, tüm işletmelerin aynı esaslara, kriterlere tabi olması gerektiğini belirterek, mevcut ekonomik şartlarda müstakil işletmeler i?in tarihin geri ?ekilmesini istemekte zorlandığını, en iyi koşulun alışveriş merkezindeki işletmeler i?in de uygulamanın Temmuz 2009'a ertelenmesi olduğunu kaydetti.

Işıldar, "Durum, haksız rekabete yol a?ıyor, işletmeler zorlanıyor. İtirazımız yasağa değil, haksız rekabete. Koşullar eşitlenirse, işletmelerin sıkıntıları hafifler. Eşit koşullar olsa sıkıntı bir müddet sonra ortadan kalkar. Herkesin sonu?ta belli bir tüketim alışkanlığı var, sigaradan dolayı o alışkanlıklarından vazge?emez. Bir, iki ay sonra sigara tüketen kişiler sigarasız yaşamayı öğrenecekler" dedi.