Serbest dolaşımda son ültimatom

Avrupa Birliği, Avrupa´da yaşayan Türkleri de kapsayan "serbest dolaşım’’ konusunda üye ülkelerin ``tüm mevzuatını değiştirmesi’’ konusunda verilen süre, 23 Ocak 2006’da sona eriyor.

Bu tarihe kadar mevzuatını değiştirmemiş olan ülkeler hakkında AB Adalet Divanı’nda dava açılacak.

AB ülkelerinden birinde yasal oturma hakkı olan bir yabancının, bir başka AB ülkesinde serbestçe ``çalışma ve eğitim hakkına’’ sahip olacağına dair aldığı karar, en son AB Resmi Gazetesinde 23 Ocak 2004’te yayınlanmıştı. Hürriyet ``Euro Türk’e serbest dolaşım’’ haberini dünya kamuoyuna ilk kez 30 Haziran 2003’teki sayısında manşetinden duyurmuştu.

AB liderlerinin ilk kez haziran 2003’te onayladığı ve AB´nin herhangi bir ülkesinde yasal oturum hakkına sahip olan bir yabancının, bir başka AB ülkesinde serbestçe ``çalışma ve eğitim hakkına’ sahip olmasını sağlayacak olan uygulama için en son tarih 23 Ocak 2006 olarak belirlendi.

Bu tarih, genelgenin resmi gazetede yayınlanmasından tam iki yıl sonraya rastgeliyor. Bu tarihe kadar AB’nin 25 ülkesinden herhangi birisinin mevzuatında değişiklik yapmaması halinde AB Komisyonu ilgili ülke hakkında AB Adalet Divanı’nda dava açacak.

Mevzuat bekleniyor

Gerçek anlamda ``Serbest dolaşımı’’ getirecek olan bu karar, İngiltere, İrlanda ve Danimarka haricinde tüm AB ülkeleri için geçerli olacak. Bu üç ülke, serbest dolaşım konusunda ``uygulama dışı olma’’ haklarını kullanacaklar.

Kararın ve AB Konseyi´nin bu konudaki genelgesi 11 dile çevrildi ve 23 Ocak 2004’te de resmi gazetede yayınlandı. Genelge resmi gazetede yayınladıktan 20 gün sonra yürürlüğe girdi. Şimdi AB ülkelerinin iç mevzuatını tamamlama süresi bekleniyor.

Sınır dışı zorlaşacak

AB ülkelerinde yaşayan yabancıların konumlarının ele alındığı ve ``Uzun süreli oturum hakkının’’ hangi şartlarda verilebileceği, ya da kimlerin uzun süreli oturum hakkı alamayacağını belirleyen genelgeye göre, bir AB ülkesinde en az beş yıldan beri yaşayan ve ``Yasal oturum hakkına’’ sahip olan yabancılara, bir diğer AB ülkesinde ``Çalışma ve yerleşme’’ hakkı verilecek.

Genelge, AB ülkelerinde yaşayan yabancıların oturum haklarının iptal edilmesini ve sınır dışı edilmelerini de zorlaştırıyor. O kişinin uzun yıllardan beri söz konusu ülkede yaşıyor olması ya da yaşı dikkate alınacak. Sınır dışı edilmesinin, kendisine ya da ailesine olumsuz etkisi olup olmadığına bakılacak. Sınır dışı edilmesine karar verilen kişi, hakkını hukuki yollardan arayabilecek.

Bu genelge aralarında Kıbrıs Rum Kesiminin de bulunduğu 10 yeni AB ülkesi için de geçerli olacak. Böylelikle AB ülkelerinin herhangi birinde yasal olarak yaşayan bir Türk vatandaşı Kıbrıs Rum Kesimi’ne de iş bulduğu takdirde gidip yerleşebilecek.

Ailesini de götürebilecek

Genelgenin 14´üncü maddesi, AB vatandaşı olmayan, ancak bir AB ülkesinde uzun süreli oturum hakkına sahip olanlara ``Serbest dolaşım’’ hakkı getiriyor.

Buna göre;

-Bir AB ülkesinde yaşayan yabancı, bir diğer AB ülkesinde bir işe girebilecek, ya da bağımsız iş kurabilecek.

-Öğrenimini, ya da iş eğitimini bir başka AB ülkesinde yapabilecek.

-AB ülkeleri, bu kişiye yasal çalışma hakkı vermekte tercihlerini kullanabilecekler.

-AB ülkeleri, o ülkede bulunan bir yabancıyı, bir başka AB ülkesinden gelene tercih edebilecekler.

-Bu durumun mevcut olmaması halinde, bir AB ülkesinde yaşayan yabancı, bir başka AB ülkesinde bulduğu işe girebilecek, ya da iş kurabilecek.

-Bu kişi, AB ülkesinden birine gittikten sonra, o ülke makamlarına en geç üç ay içinde yasal oturum hakkı için başvurabilecek. Geldiği ülkedeki tüm hakları saklı kalacak.

-Bu kişinin sigortalı olup olmadığı, gelirinin yetip yetmediğine bakılacak.

-Oturduğu konut ve mali geliri yeterliyse, geldiği ülkede bulunan ailesini de getirebilecek.

-Eğer bağımsız bir iş kuracaksa, mali gücünün olup olmadığına bakılacak.

Zeynel LÜLE / BRÜKSEL