Seçimlerde randevu şoku

Yurtdışında yaşayan Türk vatandaşlarının yarım asırlık rüyasıydı yurtdışında oy kullanmak... Ben de hemen her seçimlerde Türkiye’ye giderek, siyasi parti liderlerine “Yurtdışındaki Türk vatandaşlarının seçimlere katılmasını nasıl sağlayacaksınız? Bir çalışmanız var mı?” diye sordum. Hürriyet Gazetesi olarak, her fırsatta yurtdışındaki bu sönmez arzuyu gündeme taşıdık. Hatta Berlin’

e sembolik bir seçim sandığı bile kurduk. Demek ki bunun için bugünü beklememiz gerekiyormuş. Şimdi bu rüya ilk kez cumhurbaşkanlığı seçiminde gerçekleşiyor. Yarın yurtdışında ilk oy verme işlemi başlıyor.

YÜZDE 5 KADAR
Ama gelin görün ki, tam bir randevu şoku var. Hem de insanın küçük dilini yutacağı tarzdan bir randevu şoku. Yüksek Seçim Kurulu açıkladı. Bunlar resmi rakamlar. Yurt dışında toplam 2 milyon 734 bin 429 seçmen bulunuyor. Bu sayı Türkiye’deki seçmen sayısının yüzde 5’ine tekabül ediyor. Seçimler bir oy farkla bile kazanıldığına göre, yüzde 5 çok önemli bir oy potansiyeli.

İŞTE O RAKAMLAR
Aması var. Yurt dışındaki 2 milyon 734 bin 429 seçmenden cumhurbaşkanlığı seçiminde birinci turda oy kullanmak için randevu alanların toplam sayısı ne kadar biliyor musunuz? Sıkı durun! Birinci tur için toplam 178 bin 959. Birinci ve ikinci tur için toplam 248 bin 285.
Dahası var.

Almanya’daki seçmen sayısı 1 milyon 380 bin 909. Birinci turda oy kullanmak için randevu alanların sayısı 92 bin 92. İkinci tur için ise toplam 30 bin 797.
İkinci büyük seçmen sayısı Fransa’da. 293 bin 412 seçmen var. Birinci tur için randevu alanların sayısı 21 bin 333.
Üçüncü sırada 238 bin 968 seçmenle Hollanda geliyor. Randevu alan seçmen sayısı 12 bin 862.

Avrupa’da seçmen ve randevu alanların sayısı sırasıyla şöyle:

Belçika: 126 bin 423 seçmen. Randevu alan 5 bin 840.
Avusturya: 104 bin 536 seçmen. Randevu alan 6 bin 559.
İsviçre: 87 bin 85 seçmen. Randevu alan 6 bin 594.
İsveç: 34 bin 921 seçmen. Randevu alan 811.
Danimarka: 30 bin 569 seçmen. Randevu alan 673.
İtalya: 12 bin 956 seçmen. Randevu alan 905.
ABD: 85 bin 941 seçmen. Randevu alan 9 bin 741.

ÇOK MASRAF YAPILDI
Seçmenler yurt dışında oy kullanabilsin diye büyük yerler kiralandı. Başkent Berlin’de tarihi Olympia Stadı’nın VIP salonları tutuldu. Diğer bölgelerde fuar ve spor salonları kiralandı. Sandıklar ve oy pusulaları hazırlandı ve kargo uçakla yurt dışına getirildi. YSK çağrı merkezi kurdu. Dört gün sürecek oy kullanma işlemi boyunca güvenlik önlemleri önemli masraf tutacak. Sandıklar her gün polis eşliğinde başkonsolosluğa getirilerek, saklama odasına kilitlenecek ve ertesi gün tekrar sandık yerine götürülecek. Oy kullanımı bittikten sonra sandıklar kargo uçaklarla Ankara’ya taşınacak. Bunun ne kadar milyonlarca Euro masrafa mal olacağını siz düşünün.

NEDEN BÖYLE OLDU?
Bu sayılardan yurt dışındaki seçmenin Türkiye’deki seçimlere ilgisinin yok denecek kadar düşük olduğu sonucu çıkar mı? Bence ilginin düşük olmasında başka nedenler var. Birçok seçmen oy kullanabilmek için başkonsolosluğa giderek, adres kaydı yaptırması gerektiğini bilmiyordu ve seçmen kütüğüne kayıt yaptıramadı. Bilen birçok seçmen ise başkonsolosluğa kilometrelerce uzakta oturduğu için bu zahmete katlanmak istemedi.
Günlerdir yazdık. Birçok seçmen her ne pahasına olursa olsun, adres kaydı yaptırdı ama randevu alma işleminde kaydı bulunamadı. Birçok seçmen kullanmayı bilmediği için internetten randevu alamadı. Seçimdeki bu bürokrasi birçok seçmenin gözünü korkuttu. Gelecek yıl yapılacak genel seçimler için bütün bunlar önemli bir ders.