Savaşın gölgesinde spor: Suriye ve Irak

Uzun zamandır iç savaşın devam ettiği ülkede, milyonlarca kişi evlerini terk ederek komşu ülkelere yerleşirken, rejim güçleri tarafından katledilen yüzbinlerce insan arasında dünya şampiyonlarının da bulunduğu birçok sporcu yer alıyor. Suriye İnsan Hakları Örgütü’nün (SNHR) yayımladığı rapora göre, Suriye’de rejimin düzenlediği saldırılarda 221 sporcu yaşamını yitirdi, 360’sı sakat kaldı.
Aralarında engelliler masa tenisi Suriye şampiyonu Abdulhakim Karkuz, dünya güreş şampiyonu Subhi Saadu el-Abid, hentbol oyuncusu Ahmed Atıf er-Reca el-Mesalime, futbolcu Ukbe Aşur gibi sporcuların olduğu farklı spor dallarından 221 kişi hayatını kaybetti. Sporculardan 6’sının işkence sonucu öldüğü ifade edildi. Dünya boks şampiyonu Nasır eş-Şami ve Suriye satranç şampiyonu Ranya Muhammed el-Abbasi’nin de aralarında bulunduğu 360 sporcunun maruz kaldıkları işkence ya da aldıkları kurşun yaraları nedeniyle sakat kaldığı belirtilen raporda, halen 36 sporcunun rejimin hapishanelerinde tutuklu bulunduğu kaydedildi.

Müsabakalar da savaştan nasibini aldı
Mart 2011 yılından bu yana devam eden iç savaş, ülkedeki spor müsabakalarını da doğrudan etkiledi. Farklı spor dallarında milli takımlarını temsil eden sporcular, antrenman yapamadıkları için formdan düştü. Suriye içindeki müsabakalara katılamayan sporcuların bu durumu, yurt dışındaki organizasyonlara katılım düzeyini de doğrudan etkiledi. El-Vahdet futbol takımının oyuncusu Eymen Kaşyit, yaptığı açıklamada, savaşın başlamasıyla bazı bölgelerde lig maçlarına ara verildiğini, sporculardan bazılarının yaşadığı şehre geri döndüğünü, bazılarının da yurt dışına çıktığını ifade etti. Rejimin kontrolündeki bölgelerde devam eden maçların, "her şeyin yolunda gittiği mesajını vermek ve rejimin imajını iyileştirmek" için yapıldığını belirten Kaşyit, bunun FIFA kurallarına aykırı olduğunu söyledi.
Kaşyit, ülkede yaşananlara karşı çıkan bazı sporcuların ise kariyerlerini sonlandırmak zorunda kaldığını da sözlerine ekledi.

Ordu spora el attı
Suriye’de ordu ve polis, kısıtlı ölçüde devam edebilen spor organizasyonlarını kontrolü altında tutuyor. Suriye Premier Ligi’nde 12 kez şampiyonluk yaşayan ve lig tarihinin en başarılı takımı durumundaki El-Jaish’in yönetici kadrosu, aralarında general ve albayların bulunduğu ordu mensuplarından oluşuyor. Aynı şekilde ordu generallerinden Mowaffak Joumaa, Suriye Olimpiyat Komitesi başkanlığını yürütüyor. Joumaa’nın Esed rejimine yakınlığı nedeniyle 2012 Londra Olimpiyat Oyunları sırasında İngiltere’ye girmesine izin verilmemişti. Eski profesyonel futbolculardan oluşan Suriyeli bir grup mülteci, iltica ettikleri Lübnan’da Özgür Suriye Milli Takımı’nı kurdu. İç savaş nedeniyle ülkelerini terk etmek zorunda kalan Suriyeli futbolcular, ülkelerinde yönetimin değişmesi durumunda uluslararası alanda milli takımlarını temsil etmenin hayallerini kuruyor. Lübnan’da kendilerine futbol sayesinde yeni bir hayat kuran Suriyeliler, sporu özgürlüğe açılan bir kapı olarak görüyor. Farklı ülkelerde mülteci kamplarında hayatlarını sürdüren Suriyeliler, futbolun birleştirici gücüne inanıyor. Ürdün ile Suriye sınırında bulunan Mafrak şehrindeki sığınmacılar için de futbol büyük bir anlam taşıyor. Suriye sınırına 12 kilometre uzaklıktaki Zaatari kampındaki savaşın getirdiği olumsuz hava, futbol vasıtasıyla bir nebze olsun yüzleri güldürüyor ve halka umut olmaya devam ediyor.

Irak’ta savaşın spora etkisi
Savaşın sürdüğü bir diğer Ortadoğu ülkesi Irak’ta da Suriye’ye benzer bir durum söz konusu. Dünyanın en büyük petrol rezervlerinden birine sahip Irak’ta, yıllardır savaşın sebep olduğu olumsuzlukların etkisi yaşanıyor. Savaşın yarattığı istikrarsızlık nedeniyle halkın sporla ilişkisi gitgide zayıflıyor. Profesyonel olarak spor yapmanın oldukça güç hale geldiği Irak’ta, amatör şekilde sporla uğraşanlar ise savaşın izlerini bu şekilde silmeye çalışıyor. Irak’ta yıllardır süre gelen savaş ortamı, sportif faaliyetlere katılımın giderek azalmasına yol açtı. Savaşın getirdiği olumsuz psikolojinin yanı sıra çalışmalarını zor şartlar altında sürdürebildikleri için milli düzeyde ülkeyi temsil edebilecek sporcuların sayısında azalma görüldü. Son olarak 2014 Asya Oyunları’na hazırlanan 21 Yaş Altı Irak Milli Futbol Takımı, Güney Kore’nin Incheon kentindeki organizasyon öncesi kadro oluşturmakta zorlanıyor. 19 Eylül’de başlayacak Asya Oyunları’nın hazırlıklarını sürdüren Irak Milli Takımı, Güney Kore’ye 12 kişilik kadrosuyla gidecek. Irak’taki çatışmaları, aileleri ve arkadaşlarını arkalarında bırakarak ülkelerini temsil eden milli sporcular, başarılı olup sporun birleştirici gücünü kullanarak halka bu durumu bir nebze olsun unutturmaya çalışıyor. Irak’ta spor ve eğitim bakanlıklarının desteğiyle ülke genelinde spora olan ilginin canlı tutulması amaçlanıyor. Geliştirilen program sayesinde farklı bölgelerdeki 50 okulda verilen eğitimle, gençlerin savaşın gölgesinde kalan ve ilginin azalmaya başladığı spor dallarında daha aktif rol oynaması planlanıyor.