Şaripov'un uzay macerası

Özbekistan Bilimler Akademisi Astronomi Enstitüsü tarafından her yıl geleneksel olarak düzenlenen Uluslararası Uzay Okulu 23. dönemi eğitim seminerlerine katılarak, bilim ve deneyimlerini genç uzaybilimcilerle paylaşan Şaripov, uzay adamı olmak için harcadığı çabaları ve uzayda yaşadıklarını anlattı.

Rusya, Kazakistan, Özbekistan, Fransa ve diğer ülkelerden 40’a yakın öğrencinin katıldığı seminerlerde Şaripov’un yanı sıra Rus kozmonot Mihail Kornienko, Rusya Kozmonot Eğitim Merkezi Eğitmeni kozmonot Andrey Malikov, Mars-500 Uluslararası Programı katılımcısı, Air France kaptan pilotu Cyrille Fournie ile çok sayıda yerli ve yabancı uzay bilimcileri hazır bulundu.

UZAYA İLK YOLCULUĞU
Şaripov, çocukluktan beri havacılık ve uzaya çok ilgi duyduğunu, kendisini pilot olmaya hazırladığını söyledi. Lise döneminde okulda ve kütüphanelerde bulduğu havacılık, uzay ve kozmonotlukla ilgili tüm kitapları okuduğunu kaydeden Şaripov, Kozmonotlar Eğitim Merkezine 1990 yılında kozmonot olarak kabul edilmesinden sonra 8 yıl boyunca uçuşa hazırlandığını, ilk defa 1998 yılında 33 yaşında uzaya uçtuğunu ifade etti.

Bu ilk uçuşunu "kelimelerle ifade etmenin imkansız olduğunu", milyon beygir gücüne sahip uzay gemisinin motoru çalıştırılınca çok farklı duyguları hissettiğini belirten Şaripov, uzaya uçuncaya kadar defalarca uzay fotoğraflarına bakmasına rağmen, uzay gemisinden Yer gezegenini görmenin ayrı bir heyecan uyandırdığını anlattı. Uzaydan Yer’in "çok küçücük ve çok da güzel" olarak gözüktüğünü belirten Şaripov, "Kendi kendime soruyorum: Niye bizim gezegenimiz Su gezegeni değil de Yer gezegeni olarak adlandırılmış. Oysa, uzaydan da görüldüğü kadarıyla gezegenimizin büyük bir kısmı su ile kaplı" diye konuştu.

Şaripov, uzay gemisinde saatte 28 bin kilometre hızla uçarken kara kıtalardan hızlıca uzaklaşıldığını ve uzay gemisi camından sürekli okyanusların gözüktüğünü ifade etti. Bu yüzden örneğin kendi memleketini, Mısır Piramitleri’ni, Mekke veya Çin Seddi’ni görebilmek için o saniyeleri yakalamak gerektiğini belirten Şaripov, "uzaydan görülen görüntüyü kelimelerle ifade etmenin mümkün olmadığını" vurguladı. Amerikan Shuttle uzay gemisiyle Uluslararası Uzay İstasyonu’na uçtuğunu belirten Şaripov, Shuttle’ı çok etkileyici bulduğunu, start aşamasında geminin ağırlığının 2100 ton olduğunu ifade etti.

Daha sonra Ekim 2004’te uzaya uçarak Nisan 2005’e kadar Uluslararası Uzay İstasyonu’nda bulunduğunu anlatan Şaripov, Amerikalı astronot Leroy Chiao ile birlikte uzay yürüyüşüne çıktığını ve 12 saat boyunca açık uzayda ilk defa yeni teknik donanımı Uzay İstasyonu dışındaki yuvasına monte ettiğini söyledi. Şaripov, kozmonotluk faaliyeti boyunca 203 gün uzayda kaldığını ve iki kez açık uzay yürüyüşüne çıktığını, bu dönemde çok sayıda deneme ve bilimsel araştırma yaptıklarını belirtti.

Kozmonotluğun her şeyden önce bir bilim dalı olduğunu, ilk insanın uzaya uçmasından bu yana 50 yıl geçmesine rağmen uzay araştırmaları konusunda insanlığın daha yolun başında bulunduğunu kaydeden Özbek kozmonot, gelecekte daha büyük keşif ve bulguların elde edileceğine olan inancını dile getirdi.

KIRGIZ-ÖZBEK ÇATIŞMASI
Kırgızistan’ın güneyindeki bir Özbek ailesinin çocuğu olarak dünyaya gelen Salıcan Şaripov, geçen yıl bu bölgede yaşanan Kırgız-Özbek çatışmasıyla ilgili olarak, bu olayların "birilerinin menfaatine" olduğunu belirtti. Şaripov, çatışmanın çıkmasıyla birlikte hemen bölgeye giderek tarafların temsilcileriyle bir araya geldiğini, tüm gücünü iki millet arasındaki bu çatışma ve anlaşmazlıkların sona erdirilmesi ve bu iki halkın barış ve huzur içinde yaşaması için harcayacağını kaydetti.

Bu olayların hemen ardından Kırgızistan Cumhurbaşkanı Roza Otunbayeva ile buluştuğunu ve hükümet üyeleriyle birlikte ülkenin güneyindeki tüm yerleşim birimlerini teker teker dolaştığını hatırlatan Şaripov, bu iki halkı yeniden birleştirmeye çalıştığını vurguladı. Kırgızistan Başbakanı Almazbek Atambayev ile de geçen ay bir araya gelerek, ülkenin güneyinde huzurun sağlanması ve iki halk arasında güvenin yeniden tesisine yönelik çalışmalarda bulunduğunu ifade eden Şaripov, Kırgızistan’ın güneyinde meydana gelen olaylarda ailesi ve yakınlarını kaybeden, maddi imkanları kısıtlı 270 genci Rusya’daki bir koleje yerleştirdiğini ve sürekli olarak onlarla ilgilendiğini belirtti.

ÖDÜL ÜSTÜNE ÖDÜL ALDI
24 Ağustos 1964’te Kırgızistan’ın Oş vilayetine bağlı Özgen kentinde dünyaya gelen Salıcan Şaripov, 1982 yılında Andican Muhasebe Yüksekokulundan mezun oldu. 1987 yılında Kharkov Askeri Havacılık Yüksek Okulunu, 1995 yılında da Rusya Petrol Gaz Akademisini tamamlayan Şaripov, halen doktora yapıyor.

Şaripov, "Rusya Kahramanı" unvanı ve Rusya’nın uzay araştırmalarındaki hizmetleri nedeniyle verilen madalyasının yanı sıra "Kırgızistan Kahramanı" ve "Ak Şumkar" nişanı, Özbekistan’ın "Büyük Hizmet" ve "Emir Timur" nişanları ile Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA) madalyası ile düllendirilmiş bulunuyor. "Rusya Hava Kuvvetleri Albayı" rütbesi de bulunan Salıcan Şaripov, halen Rusya Kozmonot Eğitim Merkezinde "Daire Başkanı" olarak görev yapıyor.