Ruijten: "Taahhüt değil uygulama bekliyoruz"

Oomen-Ruijten tarafından kaleme alınan taslak Türkiye raporu, AP Dış İlişkiler Komitesi'nde tartışıldı.

Raportör Oomen-Ruijten raporunu hazırlarken AB'nin güvenilirliğini korumaya ?alıştığını anlatarak, "Eleştirel ve objektif bir rapor olduğunu düşünüyorum" dedi.

Türkiye'de AK parti hükümetinin ikinci kez se?im kazanırken halktan "a?ık bir yetki aldığını ve Türkiye'yi modernleştirme sözü verdiğini" hatırlatan Oomen-Ruijten, hükümetin siyasi reformlar yapmadan bu taahhüdünü yerine getiremeyeceğine dikkat ?ekti.

Hükümetin" 3 yıldır yavaşlattığı reformları ilerletme konusunda a?ık bir sinyal vermesinin AB kadar Türkiye'nin de ?ıkarına olduğuna" değinen Oomen-Ruijten, "Türkiye'den taahhüt değil, uygulama bekliyoruz" diye konuştu.
Oomen-Ruijten, AB sürecinde en zor kısmın siyasi reformlar olduğunu belirterek,hükümetin daha önce duyurduğu anayasa reformunu sahiplenmesini istedi.

Türkiye'den son dönemdeki parti kapatma davalarını göz önüne alarak siyasi partiler kanunu değiştirmesini beklediklerini söyleyen ve "internet sitelerinin sık sık yasaklanmasının AB'ye aday bir ülkeye yakışmadığını" ileri süren Oomen-Ruijten, Kürt meselesinde de siyasi insiyatif alınmasını vurguladı.

Oomen-Ruijten, "terör örgütü PKK'nın eylemlerini onaylamamız mümkün değil ama sadece silah kullanılarak bu sorun ?özülmez" şeklinde konuştu.

Raportör Ria Oomen-Ruijten, Türkiye'nin Suriye-İsrail dolaylı görüşmelerinde, Kafkasların istikrarında ve diğer bölgesel konularda yapıcı dış politikasını övdü.

"Türkiye'nin bizim i?in ?ok önemli bir ortak olduğu konusunda geniş bir fikir birliği var" diyen Oomen-Ruijten, modern ve müreffeh Türkiye'nin AB kadar Türk halkının da ?ıkarına olduğuna işaret etti.

AP Sosyalist Grup Başkan Yardımcısı Hannes Swoboda, Türkiye raporunu dengeli bulsa da bazı eleştirileri olduğunu belirterek şunları söyledi:
"Eğer müzakerelerin sonunda ne olacağı konusunda a?ık bir cevap veremiyorsak Türkiye'den bir talepte bulunmak zor. Bazı AB üyeleri (Türkiye'nin üyeliğine) karşı ?ıktıklarını söylüyorlar. Bazı fasılalar hazır olmasına rağmen bazı ülkelerin engellemesi nedeniyle müzakerelere a?ılamıyor."

Swoboda, ülkelerin keyfi olarak bir?ok faslın müzakerelere a?ılmasını engellediğini belirterek, bunun Türkiye'deki reform sürecini de olumsuz etkilediği uyarısında bulundu.

Türkiye-AB Karma Parlamento Komisyonu Eşbaşkanı Joost Lagendijk ise raporda Ergenekon'un üzerine gidilmesi ve tüm uzantılarının ortaya ?ıkarılması vurgusuna katıldığını fakat yargılanmadan kimseyi su?lamamak gerektiğini söyledi.

Raporda Türkiye ile müzakerelerin "ucu a?ık karakterine" yer verildiğini, ancak aynı AB kararındaki "müzakerelerin ortak hedefinin üyelik olduğu" ifadesine değinilmediğini hatırlatan Lagendijk, "Eğer buna illa değineceksiniz ifadenin hepsini koyun, yarısını atmayın" önerisinde bulundu.

AP ?yesi Vural ?ger, raporu genelde dengeli bulsa da "dilini onaylamadığını" belirterek, "üzüntü duymak ve endişelenmek" kelimelerinin defalarca kullanılmasının Türk halkını rencide edeceği uyarısında bulundu.

?ger, Türkiye'nin İspanya ile birlikte üstlendiği Medeniyetler İttifakı girişimine ve Türkiye'nin stratejik önemine raporda yer verilmesini istedi.

Türkiye raporu görüşmesinde bir?ok üye, Türkiye ile müzakerelerin bazı ülkelerce keyfi şekilde yavaşlatılmasından yakınırken, eski AP Dış İlişkiler Komitesi Başkanı Alman Hristiyan Demokrat Elmar Brok, Türkiye ile müzakerelerin başlatılmasına "hayır" oyu vermesine rağmen "bugün kesilmesini istemediğini" itiraf etti.

Brok, stratejik a?ıdan Türkiye'nin bugün AB i?in Soğuk savaş döneminden daha önemli olduğunu söyledi.
Eleştirileri cevaplandıran raportör Oomen-Ruijten, "Türkiye'ye karşı sağlam, sert ve dürüst" davrandığında ısrar ederek, raporuna ?ok fazla değişiklik önergesi verilmemesini istedi.

T?RKİYE RAPORU TASLAĞI

AP Türkiye Raportörü Oomen-Ruijten tarafından kaleme alınan Türkiye raporu taslağında, "Ergenekon" sanıklarının yargılanmaya başlanmasından memnuniyet duyulduğu belirtilerek, "örgütün devlet kurumlarına sızan uzantılarının bütünüyle ortaya ?ıkarılması i?in soruşturmanın sürdürülmesi" ?ağrısı yapılıyor.

Taslak belgede, Türkiye'nin AB reformlarında son 3 yıldır devam eden yavaşlamadan endişe duyulduğu belirtilerek, Türk hükümetinden "2005 yılında taahhüt ettiği reform sürecine devam konusunda siyasi iradesini ispatlaması" isteniyor.

Türk toplumunda ve önde gelen siyasi partiler arasında süren kutuplaşmanın 2008 yılında daha da derinleştiği savunulan raporda, bunun siyasi kurumların işleyişini ve reform sürecinde ilerlemeyi olumsuz etkilediği kaydediliyor.
Siyasi parti liderlerine "ciddi şekilde diyalog aramaları ve uzlaşma ruhu i?inde Türkiye'nin modernleşmesi gündemi üzerinde uzlaşmaları" ?ağrısı yapılan taslak raporda, reformların "hukukun üstünlüğüne dayalı, insan haklarına ve temel özgürlüklere bağlı, istikrarlı, demokratik, ?oğulcu ve müreffeh bir toplum" hedefine yönelik olması gereği vurgulanıyor.
Taslak raporda, "Daha önceki kapsamlı Anayasa reformu ?abalarının başörtüsü tartışmasıyla sonu?lanmasından ve toplumun daha fazla kutuplaşmasına yol a?masından üzüntü duyuyoruz. Temel özgürlükler ve insan haklarının korunmasını merkeze alacak yeni ve sivil anayasa ?alışmalarına yeniden başlaması i?in hükümete ?ağrı yapıyoruz" deniliyor.

Yeni anayasa ?alışmalarına "etnik ve dini azınlıklar dahil sivil toplumun ve siyasi partilerin de katkı yapması" talep edilen taslak belgede, AK Parti ve DTP hakkında a?ılmış olan kapatma davalarıyla ilgili şu ifadelere yer veriliyor:
"2008 yılında TBMM'deki iki partinin kapatılması istemiyle a?ılan davalardan endişe ediyoruz. Siyasi partiler kanununun öncelikli olarak değiştirilerek Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararları ve Avrupa Konseyi'nin Venedik Komisyonu önerilerine bütünüyle uyumlu hale getirilmesi gerektiğini vurguluyoruz."

Belgede, "Ordu üzerinde tam sistematik sivil gözetim sağlanması konusunda ilerleme kaydedilememesinden" ve "TBMM'nin ordu ve savunma politikasını denetlemesinin gü?lendirilememesinden" kaygı duyulduğu ifade ediliyor.
"Yargı mensuplarının siyasi tartışmalara müdahil olmamasını güvence altına alarak yargının tarafsızlığını ve mesleki yetkinliğini gü?lendirecek sistematik ?abalara acil ihtiya? duyulduğu" vurgulanan belgede, hükümetin yargıda reform ?abalarını sürdürmesinin önemine işaret ediliyor.

Taslak raporda "Ergenekon su? örgütü sanıklarının yargılanmaya başlamasından memnuniyet duyuyoruz. ?rgütün devlet kurumlarına sızan uzantılarının bütünüyle ortaya ?ıkarılması i?in yetkilileri soruşturmayı sürdürmeye teşvik ediyoruz. Sanıklara muameleyle ilgili (olumsuz) haberlerden endişe duyuyor, Türk makamlarından sanıklara adil yargılanma hakkı sunmalarını ve hukukun üstünlüğü ilkelerine sıkıca bağlı kalmalarını istiyoruz" deniliyor.

Taslak belgede, PKK ve diğer terör örgütlerinin Türkiye topraklarındaki terör eylemleri kınanarak, "terörle mücadelesinde Türkiye ile dayanışma i?inde olunduğu" tekrar ediliyor.

Terör örgütü PKK'nın "derhal ve ön koşulsuz" silah bırakması istenilen raporda, Irak'ın kuzeyindeki bölgesel yönetim dahil Türkiye ile Irak makamları arasında geliştirilen diyalog ve işbirliğinin memnuniyetle karşılandığı belirtiliyor.
Irak makamlarının Türkiye ile işbirliğini yoğunlaştırarak, topraklarından komşu ülkelere terör saldırısı yapılmamasını güvence altına almaları talep edilen belgede, Türkiye'nin de sınır ötesi askeri operasyonlarında "Irak'ın toprak bütünlüğüne, insan haklarına ve hukukun üstünlüğüne saygı göstererek sivillerin zarar görmemesini garanti altına alması" isteniyor.

DTP'YE "TER?RLE ARANA MESAFE KOY" ÇAĞRISI

Taslak raporda, "Demokratik Toplum Partisi ve tüm se?ilmiş üyeleri PKK ve terör eylemleriyle aralarına a?ık?a mesafe koymalıdır. Tüm siyasi partiler, Türk devletinin istikrarı, refahı ve bütünlüğünü gü?lendirecek bir ?özüme katkı yapmalıdır" deniliyor.

Belgede hükümete "Kürt meselesinin nihai ?özümü i?in öncelikli olarak siyasi inisiyatif göstermesi" ?ağrısı yapılarak, bu yöndeki girişimin "Kürt kökenli vatandaşlar i?in ekonomik ve sosyal fırsatlar sunarak devlet ve özel okullarında Kürt?e öğrenmeyi ger?ekten mümkün kılacak ve Kürt?e yayına izin verecek şekilde kültürel hakları somut şekilde iyileştirmesinin" beklendiği dile getiriliyor.

Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün Ermenistan ziyaretinin memnuniyetle karşılandığı ifade edilen raporda, bu girişimin iki ülkenin ilişkilerini normalleştirmesine ger?ek katkı sunacağı umudu dile getiriliyor.

1915 olaylarına ilişkin Ermeni tezlerine yer verilmeyen belgede Türkiye'nin "sınırı yeniden a?arak Ermenistan ile ekonomik ve siyasi ilişkileri bütünüyle tesis etmesi" talep ediliyor.

Raporda, bu kapsamda Türk ve Ermeni hükümetlerine yapılan ?ağrıda, "bugüne ve ge?mişe saygı göstererek, ge?miş olayların a?ıklıkla ve samimi olarak tartışılmasına izin vererek uzlaşma sürecinin başlatılması ve AB Komisyonu'nun bu sürece katkı yapması" isteniyor.

Dış İlişkiler Komitesi'nde 16 Aralık'a kadar değişiklik önergelerinin verilebileceği rapor, AP genel kurulunda Mart ayında oylanacak.