‘Riester’ emekliliğinde beş seçeneğiniz var

RIESTER emeklilerin belki birçoğu bilmiyor: Biriktirilen sermayeyi sadece emekli maaşı olarak almak zorunda değilsiniz. Riester emeklileri, en erken 60. veya 62. yaşında, sözleşmenin 2012’den önce veya sonra yapıldığına bağlı olarak, bir ödeme dönemine girerler. Bazı sözleşmeler daha sonraki yaşlarda bir emeklilik hakkını öngörebilir. Ancak nasıl olursa olsun, birikimli sermayenin size nasıl geri ödeneceği konusunda ödemeler başlamadan önce vakitlice bunu düşünmeniz ve tercihinizi netleştirmeniz önemlidir. Bunun için, Riester emeklilik hesabınızın bulunduğu sigorta şirketinizden veya bankanızdan arzu ettiğiniz ödeme şekline ilişkin erkenden bir teklif almanızda fayda var. Hangi ödeme seçeneğinin en uygun olduğu, kişisel duruma göre farklılık arz edebilir. Hessen Tüketici Merkezi yetkililerinden Katharina Lawrence, bu konuda bir vergi danışmanına başvurarak bilgi alınmasının da faydalı olacağı görüşünde.

İŞTE RIESTER SEÇENEKLERİ
1. Emekli aylığı bağlatmak
Riester emekliliği sözleşmenizde yer alan süre ve yaş koşullarının yerine gelmesinden sonra talep edebileceğiniz Riester aylığı, ömür boyu süren standart bir ödeme seçeneğidir. Bu ödeme şeklini seçenler, hak sahibinin ölümüne kadar, biriken sermaye ödemelerle tükense bile, sözleşme ortağından her ay vergisi ödenmiş emekli aylığı şeklinde alırlar. Aylık miktarı, birikmiş sermayenin ne kadar olduğuna, hak sahibinin aylık talebinde bulunduğu yaşa ve Riester sağlayıcısının biriktirilen sermayeyi nasıl emekli maaşına dönüştürdüğüne bağlı olarak farklılık arz edebilir. ‘Finanztest’ adlı derginin 8/2022 sayısında yer alan bir habere göre, Riester hesabından emekli aylığı bağlatmayı seçen müşterilerin, birikimlerinin karşılığını tümüyle emekli aylığı şeklinde alabilmeleri için hayli uzun bir ömre sahip olmaları gerekiyor, çünkü sigorta şirketleri genellikle, emekli aylığı şeklindeki geri ödemeleri nispeten uzun bir yaşam süresi varsayımına göre hesap ediyorlar. Bu nedenle, ortalama yaşam süresine ulaşılmadan önce artıya dönen sözleşmelerin cazip olduğunu belirtebiliriz. Ancak sadece sözleşmenin getirisi değil, sizin kişisel durumunuzun da tercihinizde belirleyici olduğunu söyleyebiliriz. Zira yaşlılıkta ek gelire ihtiyaç duyanlar için, düşük de olsa bir Riester emeklilik aylığı bile uygun bir tercih olabilir.

2. KISMİ ÖDEME SEÇENEĞİ
Emekli olunca yeni bir araba almak mı, yoksa büyük bir seyahate çıkmak mı istiyorsunuz? Bir seferde büyük miktarda nakit paraya ihtiyacı olanlar, Riester birikiminin bir kısmını çekebilirler. Tüketicileri Koruma Merkezi yetkilisi Lawrence’ye göre, Riester birikiminizin yüzde 30’unu, biriken devlet katkısını kaybetmeden çekebilirsiniz. Ancak kısmi ödemelerin de vergiye tabi olduğu unutulmamalıdır. Sermayenin geri kalan yüzde 70’i emekli maaşı olarak ödenir. Söz konusu ‘Finanztest’teki habere göre, birikimcilerin kişisel mali durumlarına bağlı olarak kısmi ödemeden dolayı düşük miktarda bağlanacak emekli aylığının, geçimlerini sağlamayı yetip yetmeyeceğini önceden iyi kestirmeleri gerekiyor. Ayrıca, Riester birikiminin genel olarak kısmi de olsa emekli aylığı olarak ödenmesinin, kendileri için kabul edilebilir bir seçenek olup olmadığını iyi tayin etmelerinde fayda var.

3. KONUT YATIRIMI
Yaşlılıkta konaklama şekli kişisel ihtiyaca göre değişebilir. Gerek bakımevine taşınmak gerekse, oturdukları konutu yaşlılara uygun şekle dönüştürmek veya daha küçük bir daireye taşınmak gibi konaklama tercihleri söz konusu olabilir. Riester hesabınızdaki birikimler de size uygun konaklama tercihinizde size maddi açıdan destek sağlayabilir. Örneğin birikiminizi, kendinizin oturacağı yeni bir konutun satın alımında veya mevcut bir konut kredisinin kapatılmasında kullanabilirsiniz. Bunun için aranan şart, sözleşme sahibinin veya eşinin söz konusu konuta ait tapuda kayıtlı olması ve biriken sermayenin 68 yaşına kadar konut alımında kullanılmış olmasıdır. Arzu edenler birikmiş sermaye ile konutlarını yaşlı veya engellilere uygun hale de getirebilirler. Bunun için toplam yatırım miktarı en az 20 bin Euro olmalıdır ve bunun en az yarısı, DIN 18040 kalite standardına göre yaşlılara uygun dönüşüm işlemlerine ayrılmalıdır.

İKÂMET HAKKI
Ayrıca, Riester parasıyla bir yaşlı veya bakımevinin sertifikalı sürekli ikamet hakkı satın alınabilir. Bunun yanı sıra, Riester paranızı bir kooperatiften kendiniz oturmak şartıyla daire satın almak için sertifikalı kooperatif hisse alımında kullanabilirsiniz. Riester birikimini konut alımında kullanmak isteyenler ise, Almancası ‘Zentrale Zulagenstelle für Altersvermögen’ adlı Yaşlılık Katkı Payı Ödeme Merkezi’ne başvurup ödemeyi talep etmelidir. ‘Finanztest’e göre, bu birimin onayı olmadan, Riester sağlayıcısı ödemeyi yapmaz. Ödeme döneminin başlangıcından en az 10 ay önce başvurunun söz konusu merkeze yapılmış olması gerekiyor, aksi takdirde konut satın alma planınız gerçekleşemeyebilir. Bu nedenle, Riester emekli aylığı ödemelerinin başlamasından en az bir veya 1.5 yıl önce harekete geçip geleceğe dönük planınızı yapmanızı öneriyoruz. Konut için kullanılan paranın da vergilendirildiğini hatırlatmak istiyoruz. Bunun için iki seçenek vardır: Ödeme bir kerede yapılırsa o zaman sadece sermayenin yüzde 70’i vergiye tabi. Veya birikiminizin tümü, 85 yaşına kadar yıllara eşit olarak dağıtılarak vergilendirilir.

4. TAZMİNAT
Tüketici merkezi uzmanı Lawrence, Riester emeklilik hesabındaki birikiminizin tazminat şeklinde ödenmesi seçeneğine ilişkin şunu söylüyor: “Eğer sadece birkaç bin Euro birikiminiz olan bir Riester sözleşmeniz varsa, bu birikimi tazminat şeklinde tarafınıza ödenmesini talep edebilirsiniz.” Buradaki vurgu, küçük miktarlı emekli maaşıdır. Diğer bir ifadeyle, 2022 yılı itibariyle, hesaplanan Riester emekli maaşının aylık 32.90 Euro tutarının altında olduğu durumlar için tazminat talebinin daha makul bir yol olarak gösterilmektedir. Bağlanacak olan aylıklara ilişkin kesin miktar ise yıldan yıla değişebilir. Ancak bunun isteğe bağlı bir seçenek olduğunu ve her sağlayıcının bunu yapmadığını veya yapmak zorunda olmadığını belirtmek istiyoruz. Tazminat durumunda da ödenen sermaye vergilendirilir. ‘Finanztest’ haberinde yer alan bir ipucunu daha sizinle paylaşmak istiyoruz: “Sözleşme buna izin veriyorsa, yeni emekli olanlar tazminat ödemelerini emekli olduktan tam bir yılını sonrasına ertelemelidir. Çünkü gelirler genellikle daha düşük olduğu zamanlarda, kişisel vergi oranı da daha düşük olacaktır.”

5. RIESTER HESABININ İPTALİ
Emeklilikten hemen önce Riester sözleşmesinin iptali başlangıçta cazip olmayan bir seçenek gibi görünebilir, çünkü birikimciler, bu seçeneği tercih etmeleri halinde, Riester ödemeleri sırasında elde ettikleri tüm teşvikleri ve vergi avantajlarını kaybederler. Ancak ‘Finanztest’e göre, Riester sözleşmesinin iptal edilmesi bazı durumlarda mantıklı olabilir. Özellikle birikimcilerin aldıkları devlet teşvikine göre kendilerinden yapılan kesintilere dayalı olarak biriken sermayenin daha çok olması ve emeklilik döneminde yüksek bir vergi yüküne sahip olmaları halinde, sözleşmenin iptal edilerek, birikimin iadesi yerinde bir karar olabilir.
Bunun avantajı nedir? Teşviklerin kaybı anlama gelen bu iptal seçeneğinde, Alman maliyesi, sözleşme tutarından katılımcı katkıları, teşvikleri ve oluşan maliyetlerin düşülmesinden sonra kalan miktarı vergilendirir. Riester sözleşmesinin iptali sonucu yapılacak geri ödeme için en erken 60 veya 62 yaşından sonra talepte bulunulabilir. Ayrıca bu seçenek için sözleşmenin en az 12 yıl süreyle devam etmesi şartı arandığını hatırlatalım.