Rapor alırken neye dikkat etmeli?

YATAK İSTİRAHATİ ZORUNLU MU?
Öncelikle şunu belirtelim: Her hastalıkta yatak istirahati zorunlu değildir. Hatta bazı durumlarda biraz hareket etmek veya bir gezintiye çıkmak, hastalığın seyri için iyi bile gelebilir. Ancak raporlu iken yürüyüşe çıkmak, spor yapmak, hatta tatile çıkmak mümkün müdür? Patronunuz sizi dışarıda gezerken gördüğünde ne olur? Aile hekiminden rapor alıp da işe gitmeyen veya evden çalışmayan biri, sokağa çıkmadan önce muhtemelen bu soruları düşünmek zorunda kalabilir. Peki beklediğinizden daha çabuk iyileşmeniz halinde, işe erkenden dönme imkânınızı da yetkililer nezdinde araştırdık. İşte cevaplar şöyle:

RAPOR NE ANLAMA GELİYOR?
Alman Sendikalar Birliği DGB Hukuk Sigortası Departmanı yetkililerinden Tjark Menssen, “Raporluyken örneğin, alışverişe çıkabilir, spor salonuna veya tiyatroya gidebilir miyim?” sorusunu şu şekilde yanıtlıyor: “Hastalık nedeniyle geçici olarak iş gücünüzü kaybetmeniz, sadece iş performansınızı yerine getiremeyeceğiniz anlamına gelir, bu aynı zamanda günlük yaşantınıza iştirak edemeyeceğiniz anlamına gelmez.” Çalışanların, raporlu oldukları döneme ilişkin tek yükümlülüklerinin, sağlık açısından iyileşmeyi engelleyecek her şeyden kaçınmaları olduğunu kaydeden Menssen, “Bu nedenle alışveriş yapmanız veya tiyatroya gitmeniz, iş gücünüzün yerine geldiği ve çalışabileceğiniz anlamına gelmeyeceğinden raporluyken dışarıda görülseniz bile, sorun olmaz” diyor.

HASTALIĞIN TÜRÜ ÖNEMLİ
Münihli İş Hukuk Avukatı Markus Künzel, raporluyken aile ziyareti için uzaklara seyahat edip edemeyeceğiniz konusunda karar verirken dikkatli olunması gerektiği uyarısında bulundu. DGB yetkilisi Menssen, ‘ntv Ratgeber’ adlı internet platformunda bu konuda şöyle açıklama yapıyor: “Belki de hasta olan kişi, ziyaret edeceği ailesinin veya yakınının yanında daha iyi bir şekilde bakılacak olsa da, seyahate çıkmadan önce, hangi sebeple rapor alındığına, diğer bir ifadeyle hastalığın türüne bakmak gerekiyor. Eğer rapor alınmasına sebep olan sağlık sorunu, iş yerinde temas ettiğiniz maddelerden kaynaklanan ağır bir alerjiden dolayı ise, ailenizi ziyaret etmenizde hiçbir sakınca yoktur. Diğer bir ifadeyle tatile çıkarken de, rapor almanıza neden olan hastalığın türü önemlidir.”

TATİLE ÇIKABİLİR MİYİM?
Hukuki açıdan, tatil çıkmak ve iş gücü kaybı birbirine ters düşmektedir, çünkü raporluyken izinli günleriniz kaybolmaz. Dolaysıyla çok önceden ayarladığınız bir tatil veya seyahat programını her durumda iptal etmeniz gerekmeyebilir. Örneğin bir cilt veya solunum yolu hastalığından dolayı rahatsızsanız, sahil kenarında tatil yapmanız, sağlığınız açısından elverişli olabilir. Uzmanlar, olası yanlış anlamaları ortadan kaldırmak için, böyle bir seyahatten önce doktorunuzdan seyahate ilişkin bir engelinizin olmadığına ilişkin bir belge almanızı ve hatta işvereninizi bilgilendirmenizi öneriyorlar. İş gücü kaybınız altı haftadan uzun sürerse ve hastalık parasına geçiş yaptıysanız, o zaman bağlı olduğunuz sağlık sigortasından tatil için izin almanız gerekiyor. Aksi takdirde hastalık parası ödeneğinin durdurulabileceğini buradan hatırlatmış olalım.

PATRONUNUZ SİZİ ARAYABİLİR Mİ?
“Patronum beni hastalık raporu süresince arayabilir mi?“ sorusunu kendisine yöneltenlerin yüreğine su serpebiliriz. Genel olarak, ‘hasta olan hastadır’ prensibi geçerli olduğundan, “Bu dönemde ulaşılabilir olmanız gerekmiyor” diyor Alman avukat Künzel. Ancak işvereninizin, raporlu olduğunuz dönemde sizi araması yasak değildir. Sonuç itibariyle telefona çıkıp çıkmamanız sizin tercihiniz. Ancak patronunuz, iş yeriyle ilgili bir şifreyi öğrenmek veya olası bir zararı önlemek amacıyla, sizinle temasa geçmek ve bildirimde bulunmak isteyebilir. Patronunuzun telefonuna, sağlığınız elverişliyse çıkmalısınız ki, işyerinizdeki iş akışında sorunlar çıkmasın veya olası bir zarar oluşmasın.

PATRON EVE GÖNDEREBİLİR
Peki, beklediğinizden önce çabuk iyileşirseniz ne olur? “Hastalık raporu çalışma yasağını beraberinde getirmez” diyen Künzel, raporun aslında daha ziyade bir hekimin sizin hasta ve geçici olarak iş göremez olduğunu belirlemesi olduğunu hatırlatıyor ve “Raporlu olanlar, işe dönüp dönmemeye ve kendilerini iyileşmiş hissedip hissetmediklerine kendileri karar verebilirler” diyor. Örneğin bir kişi beş günlük rapor alıp üçüncü günde kendini iyi hissedip işe gitmeye kalkışmadan önce, bu durumu işvereniyle netleştirmesinde fayda var. Sonuçta, işverenin diğer çalışanlarına karşı da güvenliklerini sağlama konusunda sorumluluğu var. Eğer rapor alan çalışanın soğuk algınlığı varsa, o zaman erkenden işe dönmesi, hastalığın başkalarına bulaşma riski söz konusu olduğunda, söz konusu kişinin evde istirahate çekilmesi daha doğru bir seçenek olacaktır. İşveren, tam sağlığına kavuşmadan işe gelen çalışanını, hastalığın nüksetme riski veya bulaşma süreci nedeniyle tekrar eve gönderebilir.

KAZA SİGORTASI VAR MI?
Hastalık raporu olmasına rağmen işe gelip çalışanlar, temel olarak kaza sigortalı sayılırlar. Ancak istisnalar söz konusu olabilir. Örneğin, hastalık raporu olan bir çalışan, hastalık raporu aldığı tanı ile ilgili bir bayılırsa, kaza sigortası geçerli sayılmayabilir. Uzmanlar, bu tür durumlar nadiren olsa da, bayılma durumu çalışma koşulları ile bağlantılı olmadığı sürece kaza sigortası, bir kaza anında geçerli olmayabileceği uyarısında bulunuyorlar.

BUNU BİLİYOR MUSUNUZ?
TELEFONLA RAPOR ALMA UYGULAMASINA DEVAM
KORONAVİRÜS pandemisi sırasında ilk kez Almanya’da uygulanan telefonla rapor alma işlemi, sağlık sistemi temsilcilerinin oluşturduğu Ortak Sağlık Komitesi’nin (Gemeinsamer Bundesausschuss) aldığı karar uyarınca, süresiz uzatıldı. Alınan karara göre, hastalar aile hekimlerini telefonla arayıp en fazla beş gün süreyle hatalık raporu alabilecekler. Hemen yürürlüğe giren düzenlemeye göre, aile hekimi ile video yoluyla görüşme mümkün olmamalı ve rapor almak isteyen hastanın, aile hekiminde dosyası bulunması gerekiyor. Ayrıca telefonla rapor alan hastanın ağır belirtileri olmamalı. Bilindiği gibi, gerek pandemi döneminde, gerekse daha sonraki süreçte zaman zaman imkân tanınan ve geçen nisan ayında sona eren bu uygulama kapsamında yedi güne kadar telefon açmak suretiyle rapor alınabiliyordu.