Prim iadesi hakkında bilmeniz gerekenler
Güncelleme Tarihi:
Türkiye geçen yüzyılın ortalarından bu yana dış ülkelere sadece göç vermiyor. Yaklaşık 2.5-3 milyon Türk nüfusunun yaşadığı Almanya’ya her yıl binlerce Türk göç ederken, Almanya’dan Türkiye’ye çeşitli sebeplerle geri dönenlerin sayısı da giderek artıyor. Türkiye’ye tersine göç olarak tabir edebileceğimiz kesin dönüşle ilgili en çok merak edilen konuların başında prim iadesi geliyor. Yıllarca aylıklarından yapılan emeklilik kesintilerinin geri alınması olarak bilinen prim iadesi konusunu Türkiye’den Burhan isimli okurumuzun altta yer alan sorusunu vesile edip, sizler için araştırdık.
Konuya girmeden önce, kesin dönüşle ilgili bazı istatistiki verilere de kısaca bir göz atmak istiyoruz. Alman İstatistik Dairesi’nden edindiğimiz bilgilere göre, 2007 ile 2012 yılları arasında memleketine kesin dönüş yapan Türklerin sayısı 14 bin ile 17 bin arasında değişirken, aynı dönemde Türkiye’ye yerleşen Alman pasaport sahibi kişilerin sayısı da yaklaşık 5 bin olarak tespit edilmiş. Yine aynı kaynaklara göre, Türkiye’ye dönen Türklerin yüzde 20’si Almanya’da doğup büyüyen ikinci nesilden oluşuyor.
DÖNEN EMEKLİLER AZALIYOR
Buna karşın 65 yaş üzeri emekli Türkler arasında memlekete kesin dönüş yapanların sayısı 2009 yılından bu yana azalma görülüyor. Zira emekliler, kesin dönüşten ziyade Almanya’daki sağlık sisteminden yararlanmak için Türkiye ile Almanya arasında mekik dokumayı tercih ediyor. İstatistiki verilere göre, 2012 yılı itibariyle Türkiye’ye kesin dönüş yapan emeklilerin oranı, Almanya’da yaşayan Türklerin sadece 1.3 olarak belirlendi. Kesin dönüş nedenleri arasında vatan hasreti ve ailevi nedenler en çok belirleyici olarak göze çarpıyor. Şimdi Almanya prim iadesi ile ilgili en sık sık yöneltilen soruları ve cevapları bilginize sunuyoruz.
ALMANYA PRİM İADESİ NEDİR?
Almanya’da çalışan vatandaşlarımızın Alman sigorta kurumlarına yatırılmış olan primleri yazılı istek üzerine ve diğer bazı şartlarla sigortalılara veya ölümleri halinde geride kalan hak sahiplerine iade edilmektedir.
NEREYE BAŞVURMAK GEREKİR?
Başvuru sahipleri bizzat Türkiye’deki ikamet ettikleri en yakın Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü /Sosyal Güvenlik Merkezleri müracaat etmeleri gerekmektedir.
GENEL KOŞULLAR NELERDİR?
Türk vatandaşı olan bir sigortalıya primlerinin iade edilmesindeki ön koşul iki yıllık bekleme süresinin dolması ve Almanya’yı terk etmiş olmasıdır. Bekleme süresinin başlangıcı mecburi sigortalılığın sona erdiği tarihtir. Almanya ve Türkiye’deki mecburi sigortalılık eşdeğer olup Almanya’da kazanç yerine geçen ödemeler olarak kabul edilen işsizlik parası, işsizlik yardımı veya 01.01.2005’ten sonra işsizlik parası veya hastalık parası gibi ödemeler mecburi sigortalılık olarak işlem görmekte ve bekleme süresi bu tür ödemelerin bitiminde başlamaktadır. İki yıllık bekleme süresi içinde yeniden Türkiye’de veya Almanya’da mecburi sigortalı olunur ise, iki yıllık bekleme süresi her defasında mecburi sigortalılığın sona ermesinden sonra başlamaktadır.
İSTEĞE BAĞLI SİGORTALILARIN DURUMU NEDİR?
Tutuklu olarak geçen süreler ile 5510 sayılı Kanun bu Kanunla mülga kanunlar hükümlerine göre isteğe bağlı sigortaya prim ödenen süreler, bekleme süresini etkilemez.
17.03.1987 tarihine kadar Almanya’yı terk etmiş vatandaşlarımız Türkiye’de mecburi sigortalı olsalar bile bekleme süresinden etkilenmezler, istedikleri takdirde primleri iade edilir. Ayrıca, 65 yaşını doldurdukları halde her iki ülkedeki prim ödeme süreleri toplamı 5 yılı bulmayan vatandaşlarımızla 24 aylık bekleme süresine tabi olmadan prim iadesi isteğinde bulunabilirler.
DEVAM EDECEK: Prim iade edilen ve edilmeyen süreler hangileridir?
İSTEĞE BAĞLI SİGORTALILIK BEKLEME SÜRESİNİ ETKİLER Mİ?
BURHAN / Türkiye
ŞİMDİ gelelim, Burhan isimli okurumuzun sorusuna. Kendisi, Hürdanış Köşesi’ne şu soruyu göndermiş: “Almanya’dan prim iadesi hakkında bir sorum olacak. 2009’da Almanya’dan Türkiye’ye kesin dönüş yaptım. 2012’ye kadar memlekette çalışmadım. Prim iadesi için aranan 24 aylık bekleme süresini doldurdum. Ama bu sürenin akabinde prim iadesi için başvurmadım, çünkü 2012 ile 2016 arası isteğe bağlı Bağkur’a geçtim. 2016-2022 arası ise kendi işimi kurdum. Şu an ise artık çalışmıyorum. Bu durumda, prim iadesi için başvuru yapabilir miyim? 24 aylık bekleme süresi şartını hâlâ sağlamış sayılıyor muyum?”
CEVAP: Sayın okurumuz, Türkiye’ye kesin dönüşten sonra iki yıllık bekleme süresinin akabinde prim iadesi için başvurmuş olsaydınız, Almanya’da sizden yapılan emeklilik kesintilerini geri alabilirdiniz. Akabinde isteğe 5510 sayılı kanun hükümlerine göre isteğe bağlı sigortalı olmanız, bekleme süresini etkilemediğinden istediğiniz zaman prim iadesi talebinde bulunabilirsiniz.
- BUNU BİLİYOR MUSUNUZ?-
BAKIM YARDIMI KİMLER ALABİLİR?
ALMANCASI ‘Hilfe zur Pflege’, yani bakım yardımı olarak bilinen bir tür sosyal yardım ödeneği olan bu haktan yararlanmak için şu bakıma muhtaç kişinin üç koşulu yerine getirmesi gerekiyor:
1- Aylık geliri kendi geçimine yetmeyecek.
2- Kişinin banka hesabındaki toplam nakit para miktarı 5 bin Euro’yu aşmayacak.
3- Çocuklarının yıllık brüt geliri 100 bin Euro’yu aşmayacak.
Söz konusu yardım ödeneğinden yararlanmak için, hak sahiplerinin bağlı oldukları sosyal yardım dairesine (Sozialhilfetraeger) başvurmaları gerekiyor.
BAKIM KONUT YARDIMI
Aylık geliri kendi geçimine yetmeyen bakıma muhtaç kişilerin ayrıca, bakım konut yardımı (Pflegewohngeld) için başvuruda bulunma hakları var. Ancak bu yardım ödeneği sadece bazı eyaletlerde veriliği unutulmamalı. Bu eyaletlerin arasında Kuzey Ren Vestfalya, Mecklenburg-Vorpommern ve Schleswig-Holstein yer alıyor. Geliri ve sermayesi kendi geçimine yetmeyen bakıma muhtaç kişilere ayrılan bu ödenek ile örneğin kişinin huzur veya bakımevi konaklama masrafları arasında bulunan ‘Investitionskosten’ adı verilen yatırım giderleri katkı payı ödenebiliyor. Sahip olduğu nakit miktarı 10 bin Euro’nun (çiftlerde 15 bin Euro) altında olanlar bakım konut yardımı talebinde bulunabilirler.
NEYE DİKKAT EDİLMELİ?
Gerek bakım yardımı gerekse bakım konut yardımı ödeneklerinden yararlanmak için hak sahipleri erkenden başvurmalarında fayda var. Tahsis edilen ödeneğin sadece yukarıda bahsettiğimiz yürüyen harcamalar için kullanılabileceği, olası borçların kapatılmasında ise kullanılamayacağını hatırlatmak istiyoruz.
Huzur veya bakımevi sakinleri ayrıca, sosyal yardım dairesinden giysi yardımı için talepte bulunabilirler. Yurt sakinleri ayrıca bakımevindeki konaklama giderlerini evlere bakım hizmeti sunan gezici bakım servisinin ücretleriyle kıyaslayıp, ceplerine uygun olan hizmet seçeneğini tercih edebilirler. DEVAM EDECEK: Almanya’da bakım yardımlarında bu yıl hangi artışlar yapıldı?