Polonya ile ‘savaş tazminatı’ sancısı

İŞTE Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier, hafta başında Fivizzano’da düzenlenen anma törenine katıldı.
Steinmeier, İtalyanca yaptığı konuşmasında, “Bugün sizin önünüzde Almanya Cumhurbaşkanı olarak durmaktayım, ama sadece Almanların size yaptıklarının utancını yaşıyorum” dedi.
Kurbanların önünde eğilerek, “Almanların burada giriştiği katliam için sizlerden af diliyorum” dedi.
Hiç şüphesiz duygu ve acı dolu zor bir andı bu Steinmeier için.
Ama Steinmeier’i daha zor bir anma etkinliği beklemekte.
Almanya Cumhurbaşkanı, bu pazar günü İkinci Dünya Savaşı’nın başlamasının 80’inci yıl dönümünde Wielun’da düzenlenecek anma törenine katılmak üzere Polonya’ya gidecek.
Pazartesi günü de Hitler’in askerleri tarafından bombalanan Wielun’da hayatını kaybeden bin 200’e yakın kurban anısına Polonya Devlet Başkanı Andrzej Duda ile birlikte çelenk koyacak.
Hiç şüphesiz bu ziyaret sırasında Polonya’da iktidardaki Hukuk ve Adalet Partisi’nin (PiS) Almanya’dan resmen talep etmesine kesin gözüyle bakılan ‘savaş tazminatı’ da gündeme gelecek.
İşte, Polonya hükümetinin İkinci Dünya Savaşı’nın Wielun’un bombalanmasıyla başlamasının 80’inci yıl dönümü 1 Eylül’de PiS, ‘Hitler Almanyası’nın katlettiği 3 milyonu Yahudi kökenli olmak üzere 5 milyon 800 bin Polonya vatandaşı için maddi ‘savaş tazminatı’ talebini resmen ilan etmesi beklenmekte.
Hem de 850 milyar dolar.
Belli ki bu yüzden iki komşu ülke arasındaki ilişkilerde zor bir dönem yaşanacak.
Alman tarafı son dönemlerde ağırlıklı olarak gündeme getirilen bu ‘savaş tazminatı’ talebine hep ‘Nein’ (Hayır) diyor.
Nitekim Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas, kısa bir süre önce Varşova’ya yaptığı resmi ziyaret sırasında tazminat talepleriyle ilgili olarak, “Bu Berlin açısından hem hukuki hem de siyasi olarak kapanmış bir konudur” diyerek noktayı koymuştur.
*
Evet, resmi verilere göre 1945 yılında imzalanan ‘Potsdam Sözleşmesi’ çerçevesinde Almanya, Polonya’nın da zararını içeren yaklaşık 14 milyar Euro tazminatı Sovyetler Birliği’ne ödediğini söylüyor.
Aynı zamanda Polonya, 1953 yılında eski Doğu Almanya olarak bilinen Almanya Demokratik Cumhuriyeti (DDR) ile tazminat talep edilmeyeceğini içeren bir sözleşme imzalamıştır.
Federal Almanya Cumhuriyeti bu anlaşmanın bugün için de geçerli olduğunu savunmaktadır.
Ayrıca Berlin Hükümeti, iki Almanya’nın birleşmesi döneminde iki Almanya’nın yanı sıra Amerika Birleşik Devletleri (ABD), İngiltere, Fransa ve Sovyetler Birliği (SB) arasında 1990 yılında imzalanan ‘İki Artı Dört Sözleşmesi’ ışığında tazminat ödenmesinin söz konusu olmadığını savunuyor.
Hatta 1991 yılında Federal Almanya Cumhuriyeti ile Polonya arasında ‘İyi Komşuluk İlişkileri Sözleşmesi’ imzalandıktan sonra Polonya’ya 1 milyar 300 milyon Euro ödendiğine dikkati çeken federal hükümet, “Bu konu bizim için çoktan kapanmıştır” diyor.
Aslında hiç de öyle gözükmüyor.
Yunanistan Parlamentosu nisan ayında İkinci Dünya Savaşı’nda Alman işgali nedeniyle Berlin’den ‘savaş tazminatı’ talep edilmesini onayladı.
Kısa bir süre sonra da Yunanistan’ın Berlin Büyükelçisi, Federal Dışişleri Bakanlığı’na 290 milyar Euro tazminat talebini resmen iletti.
Bu rakamın 370 milyar Euro olmasını isteyen Yunanlı politikacılar bile var.
Yunanistan’ın yeni Başbakanı Kiriakos Miçotakis, perşembe günü Berlin’de Başbakan Angela Merkel’le bir araya geldi.
Miçotakis, Yunanistan’ın ‘savaş tazminatı’ talebinde ısrarlı olduğunu söyledi.
Almanya Başbakanı bu topa girmek istemedi.
Yani bir yerde ilişkilerin daha da gerginleşmesini istemedi.
Ancak Polonya ile Yunanistan’ın toplam 1 trilyon Euro’nun üzerindeki bu ‘savaş tazminatı’ talepleri, daha uzun süre gündemde kalacak gibi gözüküyor.
Hem de daha çok baş ağrıtacakmış gibi de...