Oy hakkı tamam

YURTDIŞINDA yaşayan vatandaşların Türkiye’deki seçimlerde, bulundukları ülkede oy kullanmasını kolaylaştırmayı ve vatandaşlık hukukundan kaynaklanan sorunların ortadan kaldırılmasını amaçlayan yasa tasarısı, TBMM Genel Kurulu’nda kabul edililerek yasalaştı.

Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, YSK’ya, yurtdışı seçmenler ile ilgili olarak kurulacak ”Yurtdışı İlçe Seçim Kurulu”na seçim takvimi süresince Dışişleri Bakanlığı’ndan en az bir daire başkanı statüsünde kamu çalışanını görevlendirme imkanı veriyor.

Seçmen kütüğü oluşturulacak
Kanunda, Yurtdışı İlçe Seçim Kurulu’nun görev ve yetkileri ayrıntılı olarak düzenleniyor. Yurtdışı seçmen listeleri, yurtdışında sandık kurulmasına karar verilen temsilciliklerinin görev çevreleri gözetilerek ve yurtdışı seçmen kütüğü esas alınarak YSK tarafından oluşturulacak ve elektronik ortamda ilan edilecek. Kanunla, sandık alanı, sandık yeri ve düzenin sağlanması konusunda; yurtdışında belirlenen mahallelerde ve gümrüklerde, sandık kurulu başkanına, uzaklık ve mesafe belirlenmesinde takdir yetkisi veriliyor.

Üç değişik yöntem olabilir
Yurtdışı seçmenlerin oy kullanmasında; sandık, gümrük kapılarında oy kullanma veya elektronik oylama yöntemlerinin birlikte veya ayrı ayrı uygulanmasına, seçim türüne ve yabancı ülkenin durumuna göre Dışişleri Bakanlığı’nın görüşü alınarak YSK tarafından karar verilecek.

45 gün önce başlayacak
Yurtdışı seçmen kütüğüne kayıtlı bulunan seçmenler, yurtdışı temsilciliklerde ve ihtiyaç duyulması halinde yerel makamların uygun göreceği diğer yerlerde kurulacak seçim sandıklarında seçimin yapılacağı günün 45 gün öncesinden başlamak üzere YSK tarafından belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde düzenlenen oy verme gün takvimine göre, seçim gününden önceki 7’nci gün saat 17.00’ye kadar oy kullanabilecek. Ancak, yabancı ülkedeki seçmen sayısı gözetilerek oy kullanma gün süresi, Dışişleri Bakanlığı’nın görüşe alınarak YSK tarafından kısaltılabilecek.

Her seçmen için gün ve sandık
Oy kullanma saatleri mahalli saat ile 08.00- 17.00 arasında olacak. Yabancı ülkenin durumu göz önünde tutularak, seçmenlerin, hangi yurtdışı temsilciliğinde tatil günleri dahil 24 saat, hangilerinde daha az süreyle oy kullanabileceğine Dışişleri Bakanlığı’nın görüşü alınarak YSK tarafından karar verilecek ve bu karar elektronik ortamda ilan edilecek.

Yabancı ülkede yaşayan seçmen sayısının fazlalığı halinde; YSK, oy kullanmanın başladığı tarihten itibaren 30 gün boyunca her seçmenin kendisi için belirlenen günlerde ve sandıkta, bu süre içinde oy kullanamayan seçmenlerin ise yabancı ülke için belirlenen son oy verme gününden öncesi 10 gün içinde belirlenen sandıkta oy kullanmalarını sağlayacak.

Sandık kurulunda öncelik seçmenlerde
HANGİ yurtdışı temsilciliğinde ve mahalde sandık kurulacağı; sandık kurulunun hangi görevlilerden oluşacağı; Dışişleri Bakanlığı’nın görüşü alınarak YSK tarafından belirlenecek. Bu belirlemeye göre; sandık kurulu başkan ve üyelerinin seçimi, yurtdışı ilçe seçim kurulunca yapılacak. Sandık Kurulu; bir kamu görevlisi üye ve son milletvekili genel seçiminde Türkiye genelinde en çok oy alan 3 siyasi partinin bildirdikleri birer isimden oluşacak ve aynı usulle yedek üye seçilecek.

Siyasi partiler üye bildirmezse, eksiklik, kamu görevlileri veya seçmenler arasından seçilecek üyeyle doldurulacak. Sandık kurulu başkan ve üye seçimleri, yurt dışında öncelikle sandığın kurulacağı yerde görevli kamu görevlisi ve seçmenler arasından yapılacak.

Özel oy pusulası
YSK özel olarak imal ettirdiği oy pusulası ile özel renkte bastırılmış oy zarflarını Yurt Dışı ilçe Seçim Kuruluna gönderecek. Yurtdışında kullanılacak olan oy sandıkları, oy kullanma kabinleri ve diğer araçların ebatları dahil tüm özellikleri ile bir sandıkta oy kullanacak seçmen sayısı, yabancı ülkenin durumu göz önünde tutularak alınarak YSK tarafından farklı olarak belirlenecek.

Her gün tutanak tutulacak
Oy kullanacak seçmenin Türkiye Cumhuriyet kimlik numarasını taşıyan nüfus cüzdanı, resmi belgeler veya pasaportundan kimliği tespit edilecek, bilgisayar destekli merkezi seçmen kütüğü sistemi üzerinden diğer yöntemlerle oy kullanıp kullanmadığı kontrol edilecek. Sandık kurulları tarafından her gün oy verme süresinin bitimi olan 17.00’de veya başka bir bitim saati belirlenmişse açılacak, çıkan oy zarfları açılmadan adedi, oy kullanan seçmen sayısı ve bunların birbirine uygunluğu tutanakla tespit edilecek.

Yurtdışı İlçe Seçim Kurulunca, yurt içerisinde oy verme süresi bittikten sonra, yurtdışından ağzı mühürlü olarak gelen oy torbaları, genel esaslara uygun bir şekilde Yurtdışı İlçe Seçim Kurulunun denetimi altında, sandık kurullarına açtırılarak sayım ve dökümü yaptırılacak, tutanak altına alınacak. Bu tutanaklar esas alınarak birleştirme işlemlerine ilişkin tutanak düzenlenecek ve sonuçlar Ankara İl Seçim Kuruluna iletilecek.

Kayıt altına alınacak
KANUNLA, Nüfus Hizmetleri Kanunu’nun ”Yerleşim yeri adresi yurtdışında olan Türk vatandaşlarının adres kayıtları yaşadıkları ülkenin ve şehrin adı itibarıyla tutulur” fıkrası yürürlükten kaldırılıyor. Yurtdışında yaşayan vatandaşlar da yurtiçinde yaşayanlar gibi açık adres esasına göre kayıt altına alınacak. 2017 yılına kadar milletvekili seçimi, Cumhurbaşkanlığı seçimi ve halk oylamalarında kimlik numarası esas alınarak veya mevcut bilgilerle Yurtdışı Seçmen Kütüğü oluşturulabilecek.